Σχόλιον Τοῦ Προφήτου Ἱερεμία
ΕΝ εἶχεν ἄδικον ἐκεῖνος, ποὺ ἐχαρακτήρισε τὸν προφήτην Ἱερεμίαν ὡς τὸν μεγαλύτερον ἐλεγειακὸν τῆς θλίψεως, τοῦ πόνου καὶ τῆς ὀδύνης, ὡς θρηνωδὸν τῆς καταπτώσεως, τῶν συμφορῶν καὶ περιπετειῶν τοῦ περιουσίου λαοῦ. 
Ψυχὴ εὐγενική, καρδία εὐαίσθητος, διάνοια φωτεινή, πνεῦμα εὐρύ, φορεὺς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, προσωπικότης βαθύτατα εὐσεβὴς καὶ ἀφωσιωμένη εἰς τὸν Θεόν, ἦτο εἰς θέσιν ὑπὲρ πάντα ἄλλον, νὰ βλέπῃ, νὰ σταθμίζῃ καὶ νὰ αἰσθάνεται τὴν πολιτικήν, τὴν ἐθνικὴν καὶ πρὸ παντὸς τὴν ἠθικοθρησκευτικὴν κατάπτωσιν τοῦ ἔθνους του· νὰ προαισθάνεται, καί, φωτιζόμενος ἀπὸ τὸν Θεόν, νὰ προεξαγγέλλῃ μὲ πόνον τὰς ἐπερχομένας θυέλλας τῆς ὀργῆς τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ συγκλονίζεται ἀπὸ βαθυτάτην ὀδύνην, ὅταν αἱ παιδαγωγικαὶ τιμωρίαι τῆς θείας δικαιοσύνης ἐπήρχοντο κατὰ τοῦ ἀποστάτου λαοῦ. 
Δὲν ἐπικραίνετο τόσον διὰ τοὺς διωγμούς, τὰς φυλακίσεις καὶ τὰς ὕβρεις, τὰς ὁποίας αὐτὸς ἐκ μέρους ἐσκληρυμμένων ἐν τῇ ἀσεβείᾳ Ἰουδαίων ὑφίστατο κατὰ τὴν ἐκπλήρωσιν τῆς θείας ἀποστολῆς του, ὅσον ἐθλίβετο διὰ τὸ ἀξιοθρήνητον κατάντημα τοῦ λαοῦ, ἀρχόντων, ἱερέων καὶ πολιτῶν. 
Ἐντόνως θρηνώδη εἶναι πολλὰ ἀπὸ τὰ θεόπνευστα νοήματά του, ἐνῶ μερικὰ ἄλλα διαχύνουν γλυκείας ἐλπίδας λυτρώσεως καὶ ἐπιθέτουν ἰαματικὸν βάλσαμον παρηγορίας εἰς τὰς ἐκ τῶν συμφορῶν πολυωδύνους πληγάς. Ἐκεῖνος ποὺ μελετᾷ μὲ προσοχὴν καὶ κατανόησιν τὴν πολυκύμαντον ζωὴν καὶ δρᾶσιν τοῦ προφήτου, ὅπως αὐτὴ διαφαίνεται κυρίως εἰς τὰ γραφόμενά του, καταλαμβάνεται, χωρὶς νὰ τὸ θέλῃ, ἀπὸ ἀνάλογα αἰσθήματα πόνου καὶ ἐλπίδος, καὶ κατὰ κάποιον τρόπον ζῇ ἔν τινι μέτρῳ τὰ τραγικὰ γεγονότα, τὰ ὁποῖα εἰς τὴν πληρότητά των ἐγεύθη ὁ προφήτης.
Ὁ Ἱερεμίας ἐγεννήθη κατὰ τὸ 650 π.Χ., κατὰ πᾶσαν πιθανότητα εἰς τὴν Ἀναθώθ, κωμόπολιν ἀγροτικῆς περιοχῆς τῆς φυλῆς Βενιαμίν, κειμένην δέκα περίπου χιλιόμετρα Β.Α. τῆς Ἱερουσαλήμ. 
Ὁ πατήρ του ὠνομάζετο Χελκίας, ἱερατικῆς εὐπόρου οἰκογενείας. 
Τὸ ὄνομα Ἱερεμίας σημαίνει κατά τινας <ὁ Γεχωβᾶ ἀνατρέπει> τὸν λαόν του, κατ' ἄλλους δὲ <ὁ Γεχωβᾶ ἐξεγείρεται> κατὰ τοῦ ἀποστάτου λαοῦ. 
Ἔλαβεν εὐσεβῆ ἀνατροφὴν καὶ μόρφωσιν μέσα εἰς τὴν οἰκογένειάν του, ἐμελέτα τὰ ἱερὰ βιβλία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ἰδιαιτέρως δέ, καθὼς φαίνεται, τοὺς προφήτας Ἡσαΐαν καὶ Ὠσηέ. 
Ἐκ τῆς μελέτης αὐτῆς, ὅπως καὶ ἐξ αἰτίας τῆς θλιβερᾶς καταστάσεως τοῦ λαοῦ ἀνεπτύχθη εἰς τὴν καρδίαν του ὁ πόθος πρὸς ἱεραποστολικὴν δρᾶσιν, ἀλλὰ καὶ τὸ δέος ἐμπρὸς εἰς τὸ ὕψος τοῦ προφητικοῦ ἀξιώματος. 
Διὰ τοῦτο, ὅταν νεώτατος, εἰς ἡλικίαν εἴκοσι τεσσάρων περίπου ἐτῶν - ἐντὸς τῶν ἐτῶν 627-625 π.Χ.-, ἐκλήθη παρὰ τοῦ Θεοῦ διὰ τὸ ἐκτάκτως τιμητικὸν καὶ βαρὺ αὐτὸ ἀξίωμα, κατελήφθη, ὅπως ἄλλοτε ὁ Μωϋσῆς, ἀπὸ δειλίαν καὶ προέβαλεν ἀντιρρήσεις. <Ὦ Δέσποτα, Κύριε, εἶπε πρὸς τὸν Θεόν, ἰδού, οὐκ ἐπίσταμαι λαλεῖν, ὅτι νεώτερος ἐγώ εἰμι>. 
Ὅταν ὅμως ὁ Κύριος τὸν διεβεβαίωσεν, ὅτι θὰ εἶναι μαζῆ του πάντοτε, θὰ τὸν ὁδηγῇ τί καὶ πῶς νὰ ὁμιλῇ, ἥπλωσε δὲ ἐπ' αὐτοῦ τὴν πλουσιόδωρον δεξιάν του καὶ τοῦ εἶπεν· <ἰδού, δέδωκα τοὺς λόγους μου εἰς τὸ στόμα σου>, ὁ Ἱερεμίας μὲ πίστιν καὶ ταπεινοφροσύνην ἐδέχθη τὴν ἀποστολήν <Ἱερεμ. α'4-10>.
Ἀπὸ τῆς ἡμέρας ἐκείνης ἤρχισε τὴν προφητικήν του δραστηριότητα, ἡ ὁποία στενώτατα πλέον συνεδέθη μὲ τὰς περιπετείας αὐτοῦ καὶ τοῦ λαοῦ. Τὸ ἔργον του ὡς προφήτου διήρκεσε, μὲ μικρὰς μόνον διακοπάς, ἐπὶ τεσσαράκοντα περίπου ἔτη, ἀπὸ τοῦ 626 μέχρι τοῦ 584, ἐπὶ τῆς βασιλείας τεσσάρων ἐν τῇ Ἰουδαίᾳ βασιλέων, τοῦ Ἰωσίου, Ἰωάχαζ, Ἰωακεὶμ καὶ Σεδεκίου, ὅπως ἐπίσης καὶ μερικὰ ἔτη μετὰ τὴν ὑπὸ τοῦ Ναβουχοδονόσορος κατάληψιν καὶ ἐρήμωσιν τῆς Ἱερουσαλήμ. Ἐντολὴν Θεοῦ πάντοτε ἐκπληρῶν ἤλεγχε τὴν κρατοῦσαν ἁμαρτωλότητα καὶ τὴν ὁλονὲν ἐπεκτεινομένην εἰδωλολατρείαν, ἐκάλει δὲ τὸν λαὸν εἰς μετάνοιαν καὶ ἐπιστροφὴν πρὸς τὸν Θεόν, εἰς βίον σύμφωνον πρὸς τὸ θεῖον θέλημα καὶ τὰς ἱερὰς παραδόσεις τοῦ ἔθνους. 
Προέλεγεν ἐξ ἄλλου βαρείας τιμωρίας ἐκ μέρους τοῦ Θεοῦ, μία τῶν ὁποίων θὰ ἦτο ἡ προσεχὴς καὶ ἀναπόφευκτος πλέον αἰχμαλωσία τοῦ λαοῦ καὶ καταδούλωσις τῆς χώρας ὑπὸ τῶν Βαβυλωνίων, καὶ ὑπεδείκνυε μάλιστα τοὺς κατὰ τὸ δυνατὸν ὀλιγώτερον ἐπώδυνους τρόπους ἀντικρύσεώς της. 
Προέλεγεν ὅμως καὶ τὴν  μετά τινας δεκαετίας ἐπιστροφὴν τοῦ λαοῦ ἀπὸ τὸν τόπον τῆς ἐξορίας εἰς τὴν γῆν τῶν πατέρων, τὴν ἀνοικοδόμησιν τῆς Ἱερουσαλὴμ καὶ τοῦ ναοῦ, καὶ ἐπὶ πᾶσι τούτοις τὴν διὰ τοῦ Μεσσίου λύτρωσιν καὶ εὐλογίαν τοῦ λαοῦ καὶ τῶν λαῶν.  Εἶναι ἀληθὲς ὅτι πράγματι ἡ ἁμαρτωλότης εἶχε τότε διαποτίσει ὅλας τὰς τάξεις. Ἦτο προκλητική, ἐξοργιστικὴ καὶ ἀναίσχυντος. Τὸ ψεῦδος καὶ ἡ ἀδικία εἶχαν ἐκτοπίσει τὴν ἀλήθειαν καὶ τὴν δικαιοσύνην. 
Ἡ καταδυνάστευσις τοῦ ξένου, τῆς χήρας, τοῦ ὀρφανοῦ, τοῦ ἀδυνάτου γενικῶς ἐκ μέρους τῶν ἰσχυρῶν καὶ τῶν ἀρχόντων ἦτο σύνηθες φαινόμενον. Τὰ ἐγκλήματα, οἱ φόνοι, ἡ ἔκχυσις <αἵματος ἀθώου> εἶχον πληθυνθῆ. 
Οἱ ἄρχοντες ἐπρωτοστάτουν εἰς κακίαν καὶ διαφθοράν, ὁμοίως οἱ ἱερεῖς καὶ οἱ ψευδοπροφῆται. 
<Ποιμένες πολλοί>, ἔλεγεν ὁ Κύριος, <διέφθειραν τὸν ἀμπελῶνά μου, ἐμολυναν τὴν μερίδα μου>. 
Ἡ διαφθορά, ἡ ἔκλυσις τῶν ἠθῶν εἶχον κορυφωθῆ καὶ σχεδὸν γενικευθῆ, ὥστε μετ' ἀναισχυντίας νὰ διαπράττωνται αἱ φαυλότητες. 
Ἀπευθυνόμενος ὁ Κύριος πρὸς τὴν Ἱερουσαλήμ, ἐκπροσωποῦσαν καὶ τὸν ἰουδαϊκὸν λαόν, ἔλεγεν ὠργισμένος· <σὺ ἐξεπόρνευσας ἐν ποιμέσι πολλοῖς... Ἐμίανας τὴν γῆν ἐν ταῖς πορνείαις σου... ὄψις πόρνης ἐγένετό σοι, ἀπηναισχύντησας πρὸς πάντας>.
Καὶ ἡ εἰδωλολατρεία, ἡ ἐπιτρέπουσα καὶ νομιμοποιοῦσα τὴν φαυλότητα, ὑπὸ τὴν ἐπίδρασιν καὶ τὸ παράδειγμα τῶν γειτονικῶν λαῶν, μάλιστα δὲ τῶν Ἀσσυρίων, εἶχε κατακλύσει τὴν γῆν τῆς Ἰουδαίας.
Ἡ Ἱερουσαλὴμ εἶχε πλημμυρίσει ἀπὸ εἴδωλα καὶ θυσιαστήρια εἰδώλων. Καὶ εἰς τὴν αὐλὴν ἀκόμη τοῦ ναοῦ, πλησίον εἰς τὸ θυσιαστήριον τοῦ Κυρίου, εἶχον ἀνεγείρει βωμοὺς τῶν εἰδώλων εἰς καταφρόνησιν τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ καὶ εἰς παράλληλον αὐτοῦ τοποθέτησιν πρὸς τὰ βδελυρὰ εἴδωλα. 
<Κατ' ἀριθμὸν τῶν πόλεών σου ἦσαν οἱ θεοί σου, Ἰούδα, ἔλεγεν ὁ Θεός, καὶ κατ' ἀριθμὸν διόδων τῆς Ἱερουσαλὴμ ἔθυον τῇ Βαάλ>. Κάθε πόλις καὶ εἴδωλον, κάθε ὁδὸς τῆς Ἱερουσαλὴμ καὶ θυσιαστήριον τοῦ Βαὰλ καὶ τῆς Ἀστάρτης. 
Εἰς μίαν τοιαύτην κατάστασιν οἱ ψευδοπροφῆται ὠργίαζον, ἐξωθοῦσαν τὸν λαὸν πρὸς τὴν εὐχάριστόν του παρανομίαν, καρπούμενοι διὰ τὸν ἑαυτόν των ὑλικὰ κέρδη καὶ τιμάς. Ταῦτα δέ, ψευδολογοῦντες ἀναισχύντως καὶ παρουσιαζόμενοι ὡς ἐκπρόσωποι τάχα καὶ ἐν ὀνόματι τοῦ Θεοῦ.
Ὁ λαός, παρὰ τὰ συγκλονιστικὰ καὶ καυστικὰ κηρύγματα τοῦ Ἱερεμίου, παρὰ τὰς φοβερὰς ἀπειλὰς ἐκ μέρους τοῦ Θεοῦ, ἔμενεν ἀμετανόητος. Κάτι χειρότερον· ἐθεώρει τὸν ἑαυτόν του ἀθῷον καὶ ἐν τάξει εὑρισκόμενον ἀπέναντι τοῦ Θεοῦ. 
Ἐνῷ, ἔλεγεν ὁ Θεός, <σὺ ἐπονηρεύσω τοῦ μιᾶναι τὰς ὁδούς σου καὶ ἐν ταῖς χερσί σου εὑρέθησαν αἵματα ψυχῶν ἀθώων, ... εἶπας ἀθῷός εἰμι... Οὐχ ἥμαρτον> <Ἱερεμ. β'33-35>. Αὐτὴ εἶναι ἡ χειροτέρα κατάπτωσις, εἰς τὴν ὁποίαν ἠμπορεῖ νὰ περιπέσῃ ἔνας λαός· κατάστασις πωρώσεως καὶ ἀναισθησίας, κατὰ τὴν ὁποίαν ἡ συνείδησις παύει νὰ ἐλέγχῃ, μᾶλλον δὲ καὶ ἐπαινεῖ διὰ τὰς ἐκτροπάς.
Ἐρεύνησε, λέγει ὁ Θεὸς πρὸς τὸν Ἱερεμίαν, εἰς τὸν ἀμπελῶνά μου - τὸν ἰουδαϊκὸν λαόν - μήπως καὶ εὕρῃς, ἔστω καὶ μίαν ρᾶγα σταφυλῆς ὑγιᾶ - ἕνα ἄνθρωπον εὐσεβῆ καὶ τηροῦντα τὰς θείας ἐντολάς. <Πάντες ἀνήκοοι, πορευόμενοι σκολιῶς... Πάντες διεφθαρμένοι εἰσίν>. 
Καὶ αὐτὸς ὁ ναὸς εἶχε καταντήσει <σπήλαιον ληστῶν>.
Ὁ Θεὸς διὰ ταῦτα ἀπειλεῖ, προλέγει διὰ τοῦ προφήτου τιμωρίας, ἀφορίαν τῆς γῆς, ἐπιδρομὴν ἀλλοεθνῶν, αἰχμαλωσίαν καὶ ἐξορίαν εἰς ξένας μακρυνὰς εἰδωλολατρικὰς χώρας, ἐρήμωσιν τῆς Ἰουδαίας, καταστροφὴν τῆς Ἱερουσαλήμ, ἐκθεμελίωσιν τοῦ ναοῦ, φονικὴν μάχαιραν καὶ καταστρεπτικὸν πῦρ. 
Ἀλλ' ἐκεῖνοι μένουν ἀναίσθητοι. Ἐξεγείρονται ὅμως ἐναντίον τοῦ προφήτου. Κατὰ μίαν συγκέντρωσιν εἰς τὰς αὐλὰς τοῦ ναοῦ ἐξεμάνησαν κατὰ τοῦ Ἱερεμίου <καὶ συνελάβοσαν αὐτὸν οἱ ἱερεῖς καὶ οἱ ψευδοπροφῆται καὶ πᾶς ὁ λαός> κραυγάζοντες <θανάτῳ ἀποθανῇ>. Καὶ θὰ τὸν ἐφόνευον, ἐὰν δὲν τὸν ἔσωζεν ἀπὸ τὰς χεῖράς των ὁ Ἀχεικάμ, υἱὸς Σαφάν <Ἱερεμίου λγ'>. 
Εἰς ἄλλην περίστασιν ὁ στρατηγὸς τοῦ ναοῦ Πασχὼρ διέταξε, καὶ ἀφοῦ τὸν ἐρράβδισαν, τὸν ἔρριψαν εἰς τὴν φυλακήν. Τοῦ ἀπηγόρευσαν νὰ πλησιάζῃ εἰς τὸν ναόν, τὸν ἐχαρακτήρισαν προδότην, τὸν ἔρριψαν εἰς βορβορώδη λάκκον. Καὶ αὐτοὶ ἀκόμη οἱ συγγενεῖς του εἶχον συνωμόσει ἐναντίον του. Ὁ ἴδιος ἐν ὄψει τῶν ἀδίκων αὐτῶν κατατρεγμῶν ἔβλεπε τὸν ἑαυτόν του <ὡς ἀρνίον ἄκακον, ἀγόμενον τοῦ θύεσθαι>. 
Ὁ Θεὸς ὅμως κατὰ θαυμαστοὺς τρόπους τὸν ἔσωζε, διὰ νὰ κηρύττῃ μετάνοιαν εἰς ἕνα ἀμετανόητον λαόν.
Ἀποκλεισμένος καθὼς ἦτο, ἀπέστελλε γραπτὰς τὰς προφητείας του πρὸς τὸν λαόν, πρὸς τοὺς ἄρχοντας καὶ πρὸς τὸν βασιλέα Ἰωακείμ, ὁ ὁποῖος τὰς ἔσχισε, τὰς ἔκαυσε καὶ εἰς ἀπάντησιν διέταξε τὴν σύλληψιν τοῦ Ἱερεμίου καὶ τοῦ μαθητοῦ αὐτοῦ Βαρούχ, οἱ ὁποῖοι διὰ νὰ ἀποφύγουν τὴν σύλληψιν, ἐκρύβησαν. 
Συνιστᾷ ὁ Ἱερεμίας πρὸς ἀποφυγὴν μεγάλων καταστροφῶν ὑποταγὴν εἰς τοὺς Βαβυλωνίους, οἱ ὁποῖοι ὡς ὄργανα πλέον τοῦ Θεοῦ εἰς δικαίαν τιμωρίαν τοῦ ἀποστάτου λαοῦ θὰ ἐπήρχοντο κατὰ τῆς Ἱερουσαλήμ, ἀλλὰ δὲν εἰσακούεται. Χαρακτηρίζεται μάλιστα ὡς προδότης, διότι ὑπενόμευε τάχα τὸ ἠθικὸν τοῦ λαοῦ. 
Οἱ Βαβυλώνειοι ὑπὸ τοῦ Ναβουχοδονόσορος αὐτοπροσώπως ὁδηγούμενοι ἐπῆλθον πολυάριθμοι ἐναντίον τῆς Ἰουδαίας, ἐρημοῦντες τὰ πάντα, εἰς δύο ἐπιδρομάς· τὴν μίαν κατὰ τὸ 598, τὴν δὲ δευτέραν, φοβερωτέραν τῆς πρώτης, τὸ 586.
Ἔκαυσαν πόλιν καὶ ναόν, ἐδήωσαν τὰ πάντα, ἀπήγαγον εἰς τὴν Βαβυλῶνα πολυρίθμους αἰχμαλώτους ἀπὸ ὅλας τὰς τάξεις καὶ κατέστησαν ὑποτελῆ των ὅλην τὴν Παλαιστίνην.
Ὁ Ἱερεμίας παρέμεινεν εἰς τὴν κατεστραμμένην Ἱερουσαλὴμ μαζῆ μὲ ἀπομείναντας ἐκεῖ Ἰουδαίους, διὰ νὰ θρηνῇ ἐπὶ τῶν ἐρειπίων τὰς συμφορὰς τοῦ λαοῦ. 
Παρὰ τὰ τραγικὰ αὐτὰ γεγονότα, ἀμετανόητοι εἰς τὴν κακότητά των καὶ ἔξαλλοι εἰς τὴν φονικὴν μανίαν των μερικοὶ Ἰουδαῖοι τῆς Ἱερουσαλήμ, συνέλαβον καὶ ἀπήγαγον εἰς Αἴγυπτον τὸν Ἱερεμίαν, ὅπου μετὰ δύο ἔτη τὸν ἐλιθοβόλησαν, ὅπως ἀρχαία παράδοσις ἀναφέρει, εἰς τὴν πόλιν Ταφνάς. 
Ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τὴν μνήμην του τὴν 1ην Μαΐου.
Αἱ προφητεῖαι τοῦ Ἱερεμίου στρέφονται καὶ κατὰ διαφόρων εἰδωλολατρικῶν λαῶν, τῶν ὁποίων προλέγει τὸν παντελῆ ἀπὸ προσώπου τῆς γῆς ἀφανισμόν. Τέτοιοι λαοὶ ἦσαν: Οἱ Αἰλαμῖται, οἱ Χαλδαῖοι, οἱ Φιλισταῖοι, οἱ Ἰδουμαῖοι, οἱ Ἀμμωνῖται, οἱ Μωαβῖται, οἱ Κηδαραῖοι κ.ἅ. 
Διὰ τοὺς Ἰουδαίους ὅμως δὲν προλέγει ἀφανισμόν, ἀλλὰ καταστρεπτικὰς ἐπιδρομὰς ἀλλοεθνῶν, τῶν ὁποίων ἐν τούτοις αὐτοὶ θὰ ἐπιζήσουν, ὑφιστάμενοι μόνον βαρείας, ἀλλὰ δικαίας τιμωρίας παρὰ τοῦ Θεοῦ, ὄχι εἰς ὄλεθρον, ἀλλὰ εἰς σωφρονισμὸν καὶ σωτηρίαν. 
Καὶ αὐτὴ ἡ βαβυλώνειος αἰχμαλωσία θὰ τερματισθῇ μετὰ ἑβδομήκοντα ἔτη, ὁπότε οἱ Ἰουδαῖοι θὰ ἐπανέλθουν ἐλεύθεροι εἰς τὴν πάτριον γῆν, διὰ νὰ ἀνοικοδομήσουν τὸν ναόν, τὴν Ἱερουσαλήμ, τὰς πόλεις, καὶ ζήσουν ἀσφαλεῖς εἰς αὐτάς.
Αἱ ἐπὶ τοῦ τελευταίου αὐτοῦ σημείου προφητεῖαί του εἶναι ἐλπιδοφόροι καὶ παρήγοροι. Παρουσιάζει αὐτὸν τὸν Κύριον διακηρύσσοντα· <ἰδού, ἐγὼ συνάγω αὐτοὺς ἐκ πάσης τῆς γῆς, οὗ διέσπειρα αὐτοὺς ἐκεῖ... καὶ ἐπιστρέψω αὐτοὺς εἰς τὸν τόπον τοῦτον. 
Καὶ ἔσονταί μοι εἰς λαὸν καὶ ἐγὼ ἔσομαι αὐτοῖς εἰς Θεόν>. Θὰ τοὺς δώσῃ καρδίαν ἐξηγνισμένην καὶ εὐαίσθητον, καρδίαν <σαρκίνην> ἀντὶ τῆς <λιθίνης>, τὴν ὁποίαν εἶχον. Θὰ τοὺς καθαρίσῃ ἀπὸ ὅλας τὰς ἀδικίας των, θὰ τοὺς χαρίσῃ εὐημερίαν, εἰρήνην καὶ χαράν, ὥστε νὰ ἀκούεται ἐκεῖ <φωνὴ εὐφροσύνης, φωνὴ χαρμοσύνης, φωνὴ νυμφίου καὶ νύμφης>, φωναὶ ἀνθρώπων ποὺ θὰ δοξολογοῦν τὸν Θεόν. 
Θὰ ἀποκτήσουν ἀγρούς, κτήνη καὶ χρήματα.
Τὸ δὲ σπουδαιότερον, ἀναγγέλλει ὅτι θὰ συνάψῃ μὲ αὐτοὺς ἄλλην, καινὴν διαθήκην. <Ἰδού, ἔρχονται ἡμέραι, φησὶ Κύριος, καὶ διαθήσομαι τῷ οἴκῳ Ἰσραὴλ καὶ τῷ οἴκῳ Ἰούδᾳ διαθήκην καινήν, οὐ κατὰ τὴν διαθήκην, ἣν διεθέμην τοῖς πατράσιν αὐτῶν... Διαθήσομαι αὐτοῖς διαθήκην αἰωνίαν, ἣν οὐ μὴ ἀποστρέψω> <Ἱερεμ. λθ'37-μ'13>. 
Εἶναι προφανές, ὅτι ἡ αἰωνία αὐτὴ διαθήκη θὰ ἦτο ἡ διὰ τοῦ Μεσσίου Καινὴ Διαθήκη, ὄχι δὲ μόνον πρὸς τοὺς Ἑβραίους, ἀλλὰ καὶ πρὸς ὅλους τοὺς λαοὺς τῆς οἰκουμένης.
Πολλὰς προφητείας του ἔγραψεν ὁ ἴδιος ὁ Ἱερεμίας, τῇ ἐντολῇ τοῦ Θεοῦ, κατὰ τὸ τέταρτον ἔτος τῆς βασιλείας Ἰωακείμ, περὶ τὸ 605.
<Λάβε σεαυτῷ χαρτίον βιβλίου, τοῦ εἶπεν ὁ Θεός, καὶ γράψον ἐπ' αὐτοῦ πάντας τοὺς λόγους, οὓς ἐλάλησα πρὸς σέ>.
Ὁ δὲ Ἱερεμίας ὑπηγόρευσε κατὰ λέξιν αὐτοὺς εἰς τὸν μαθητήν του Βαρούχ, υἱὸν Νηρίου. 
Ἐπειδὴ ὅμως αὐτὸ τὸ γραπτὸν τὸ κατέκαυσεν ὁ βασιλεὺς Ἰωακείμ, ὁ Ἱερεμίας εἰς νέαν ὑπαγόρευσίν του πρὸς τὸν Βαρούχ, κατέγραψεν ὄχι μόνον <ἅπαντας τοὺς λόγους τοῦ βιβλίου, οὓς κατέκαυσεν ὁ Ἰωακείμ>, ἀλλὰ <προσετέθησαν ἔτι αὐτῷ λόγοι πλείονες <μγ' 32>.
Ἡ δι' ὅλου τοῦ βιβλίου διήκουσα ταυτότης τοῦ ὕφους, ἡ ὁμοιότης τῶν ἰδεῶν, τῶν ἀπειλῶν, τῶν ὑποσχέσεων καὶ πολλῶν ἄλλων χαρακτηριστικῶν μαρτυροῦν, ὅτι ἕνας εἶναι ὁ συγγραφεὺς τοῦ βιβλίου, ὁ Ἱερεμίας, ὁ καὶ ὑπαγορεύσας αὐτὸ εἰς τὸν Βαρούχ.