΄Ιερεμίας : Κεφάλαιον Β'

Πρωτότυπο Κείμενο

αὶ εἶπε· τάδε λέγει Κύριος· ἐμνήσθην ἐλέους νεότητός σου καὶ ἀγάπης τελειώσεώς σου τοῦ ἐξακολουθῆσαι σε τῷ ἁγίῳ Ἰσραήλ, λέγει Κύριος
3 ἅγιος Ἰσραήλ· τῷ Κυρίῳ ἀρχὴ γεννημάτων αὐτοῦ· πάντες οἱ ἔσθοντες αὐτὸν πλημμελήσουσι, κακὰ ἥξει ἐπ' αὐτούς, φησὶ Κύριος.
4 Ἀκούσατε λόγον Κυρίου, οἶκος Ἰακώβ, καὶ πᾶσα πατριά οἴκου Ἰσραήλ.
5 Τάδε λέγει Κύριος· τί εὕροσαν οἱ πατέρες ὑμῶν ἐν ἐμοὶ πλημμέλημα, ὅτι ἀπέστησαν μακρὰν ἀπ' ἐμοῦ καὶ ἐπορεύθησαν ὀπίσω τῶν ματαίων καὶ ἐματαιώθησαν;
6 Καὶ οὐκ εἶπαν· ποῦ ἐστι Κύριος ὁ καθοδηγήσας ἡμᾶς ἐν τῇ ἐρήμῳ, ἐν γῇ ἀπείρῳ καὶ ἀβάτῳ, ἐν γῇ ἀνύδρῳ καὶ ἀκάρπῳ, ἐν γῇ, ᾖ οὐ διώδευσεν ἐν αὐτῇ ἀνὴρ οὐθὲν καὶ οὐ κατῴκησεν ἐκεῖ υἱὸς ἀνθρώπου;
7 Καὶ ἤγαγον ὑμᾶς εἰς τὸν Κάρμηλον τοῦ φαγεῖν ὑμᾶς τοὺς καρποὺς αὐτοῦ καὶ τὰ ἀγαθὰ αὐτοῦ· καὶ εἰσήλθατε καὶ ἐμιάνατε τὴν γῆν μου καὶ τὴν κληρονομίαν μου ἔθεσθε εἰς βδέλυγμα.
8 Οἱ ἱερεῖς οὐκ εἶπαν· ποῦ ἐστι Κύριος; Καὶ οἱ ἀντεχόμενοι του νόμου οὐκ ἠπίσταντό με, καὶ οἱ ποιμένες ἠσέβουν εἰς ἐμέ, καὶ οἱ προφῆται ἐπροφήτευον τῇ Βάαλ καὶ ὀπίσω ἀνωφελοῦς ἐπορεύθησαν.
9 Διὰ τοῦτο ἔτι κριθήσομαι πρὸς ὑμᾶς λέγει Κύριος, καὶ πρὸς τοὺς υἱοὺς τῶν υἱῶν ὑμῶν κριθήσομαι.
10 Διότι διέλθετε εἰς νήσους Χεττιεὶμ καὶ ἴδετε, καὶ εἰς Κηδὰρ ἀποστείλατε καὶ νοήσατε σφόδρα, καὶ ἴδετε εἰ γέγονε τοιαῦτα.
11 Εἰ ἀλλάξωνται ἔθνη θεοὺς αὐτῶν· καὶ οὗτοι οὐκ εἰσὶ θεοί. Ὁ δὲ λαός μου ἠλλάξατο τὴν δόξαν αὐτοῦ, ἐξ ἧς οὐκ ὠφεληθήσονται.
12 Ἐξέστη ὁ οὐρανὸς ἐπὶ τούτῳ καὶ ἔφριξεν ἐπὶ πλεῖον σφόδρα, λέγει Κύριος.
13 Ὅτι δύο καὶ πονηρὰ ἐποίησεν ὁ λαός μου· ἐμὲ ἐγκατέλιπον πηγὴν ὕδατος ζωῆς, καὶ ὤρυξαν ἐαυτοῖς λάκκους συντετριμμένους, οἳ οὐ δυνήσονται ὕδωρ συνέχειν.
14 Μὴ δοῦλός ἐστιν Ἰσραὴλ ἢ οἰκογενής ἐστι; Διατὶ εἰς προνομήν ἐγένετο;
15 Ἐπ' αὐτὸν ὠρύοντο λέοντες καὶ ἔδωκαν τὴν φωνὴν αὐτῶν, οἳ ἔταξαν τὴν γῆν αὐτοῦ εἰς ἔρημον, καὶ αἱ πόλεις αὐτοῦ κατεσκάφησαν παρὰ τὸ μὴ κατοικεῖσθαι.
16 Καὶ υἱοὶ Μέμφεως καὶ Τάφνας ἔγνωσάν σε καὶ κατέπαιζόν σου.
17 Οὐχὶ ταῦτα ἐποίησέ σοι τὸ καταλιπεῖν σε ἐμέ; Λέγει Κύριος ὁ Θεός σου.
18 Καὶ νῦν τί σοι καὶ τῇ ὁδῷ Αἰγύπτου τοῦ πιεῖν ὕδωρ Γηῶν; Καὶ τί σοι καὶ τῇ ὁδῷ Ἀσσυρίων τοῦ πιεῖν ὕδωρ ποταμῶν;
19 Παιδεύσει σε ἡ ἀποστασία σου, καὶ ἡ κακία σου ἐλέγξει σε· καὶ γνῶθι καὶ ἰδέ, ὅτι πικρόν σοι τὸ καταλιπεῖν σε ἐμέ, λέγει Κύριος ὁ Θεός σου· καὶ οὐκ εὐδόκησα ἐπί σοί, λέγει Κύριος ὁ Θεός σου.
20 Ὅτι ἀπ' αἰῶνος συνέτριψας τὸν ζυγόν σου, διέσπασας τοὺς δεσμούς σου καὶ εἶπας· οὐ δουλεύσω σοι, ἀλλὰ πορεύσομαι ἐπὶ πάντα βουνὸν ὑψηλὸν καὶ ὑποκάτω παντὸς ξύλου κατασκίου, ἐκεῖ διαχυθήσομαι ἐν τῇ πορνείᾳ μου.
21 Ἐγὼ δὲ ἐφύτευσά σε ἄμπελον καρποφόρον πᾶσαν ἀληθινήν· πῶς ἐστράφης εἰς πικρίαν, ἡ ἄμπελος ἡ ἀλλοτρία;
22 Ἐὰν ἀποπλύνῃ ἐν νίτρῳ καὶ πληθύνῃς σεαυτῇ πόαν, κεκηλίδωσαι ἐν ταῖς ἀδικίαις σου ἐναντίον ἐμοῦ, λέγει Κύριος.
23 Πῶς ἐρεῖς· οὐκ ἐμιάνθην καὶ ὀπίσω τῆς Βάαλ οὐκ ἐπορεύθην; Ἰδὲ τὰς ὁδούς σου ἐν τῷ πολυανδρίῳ καὶ γνῶθι τί ἐποίησας. Ὁψὲ φωνὴ αὐτῆς ὠλόλυξε,
24 τὰς ὁδοὺς αὐτῆς ἐπλάτυνεν ἐφ' ὕδατα ἐρήμου, ἐν ἐπιθυμίαις ψυχῆς αὐτῆς ἐπνευματοφορεῖτο, παρεδόθη· τίς ἐπιστρέψει αὐτήν; Πάντες οἱ ζητοῦντες αὐτὴν οὐ κοπιάσουσιν, ἐν τῇ ταπεινώσει αὐτῆς εὑρήσουσιν αὐτήν.
25 Ἀπόστρεψον τὸν πόδα σου ἀπὸ ὁδοῦ τραχείας καὶ τὸν φάρυγγά σου ἀπὸ δίψους. Ἡ δὲ εἶπεν· ἀνδριοῦμαι· ὅτι ἠγαπήκει ἀλλοτρίους καὶ ὁπίσω αὐτῶν ἐπορεύετο.
26 Ὡς αἰσχύνη κλέπτου ὅταν ἁλῷ, οὕτως αἰσχυνθήσονται οἱ υἱοὶ Ἰσραήλ, αὐτοὶ καὶ οἱ βασιλεῖς αὐτῶν καὶ οἱ ἄρχοντες αὐτῶν καὶ οἱ ἱερεῖς αὐτῶν καὶ οἱ προφῆται αὐτῶν.
27 Τῷ ξύλῳ εἶπαν, ὅτι πατήρ μου εἶ σύ, καὶ τῷ λίθῳ· σὺ ἐγέννησάς με, καὶ ἔστρεψαν ἐπ' ἐμὲ νῶτα καὶ οὐ πρόσωπα αὐτῶν· καὶ ἐν τῷ καιρῷ τῶν κακῶν αὐτῶν ἐροῦσιν· ἀνάστα καὶ σῶσον ἡμᾶς.
28 Καὶ ποῦ εἰσιν οἱ θεοί σου, οὓς ἐποίησας σεαυτῷ; Εἰ ἀναστήσονται καὶ σώσουσί σε ἐν καιρῷ τῆς κακώσεώς σου; Ὅτι κατ' ἀριθμὸν τῶν πόλεών σου ἦσαν θεοί σου, Ἰούδα, καὶ κατ' ἀριθμὸν διόδων τῆς Ἱερουσαλὴμ ἔθυον τῇ Βάαλ.
29 Ἱνατί λαλεῖτε πρός με; Πάντες ὑμεῖς ἠσεβήσατε καὶ πάντες ὑμεῖς ἠνομήσατε εἰς ἐμέ, λέγει Κύριος.
30 Μάτην ἐπάταξα τὰ τέκνα ὑμῶν, παιδείαν οὐκ ἐδέξασθε· μάχαιρα κατέφαγε τοὺς προφήτας ὑμῶν ὡς λέων ὀλοθρεύων, καὶ οὐκ ἐφοβήθητε.
31 Ἀκούσατε λόγον Κυρίου· τάδε λέγει Κύριος· μὴ ἔρημος ἐγενόμην τῷ Ἰσραὴλ ἡ γῆ κεχερσωμένη; Διατὶ εἶπεν ὁ λαός μου· οὐ κυριευθησόμεθα καὶ οὐχ ἥξομεν πρός με ἔτι;
32 Μὴ ἐπιλήσεται νύμφη τὸν κόσμον αὐτῆς καὶ παρθένος τὴν στηθοδεσμίδα αὐτῆς; Ὁ δὲ λαός μου ἐπελάθετό μου ἡμέρας, ὧν οὐκ ἔστιν ἀριθμός.
33 Τί ἔτι καλὸν ἐπιτηδεύσεις ἐν ταῖς ὁδοῖς σου τοῦ ζητῆσαι ἀγάπησιν; Οὐχ οὕτως· ἀλλὰ καὶ σὺ ἐπονηρεύσω τοῦ μιᾶναι τὰς ὁδούς σου.
34 Καὶ ἐν ταῖς χερσί σου εὑρέθησαν αἵματα ψυχῶν ἀθώων· οὐκ ἐν διορύγμασιν εὗρον αὐτούς, ἀλλ' ἐπὶ πάσῃ δρυΐ.
35 Καὶ εἶπας· ἀθῶός εἰμι, ἀλλὰ ἀποστραφήτω ὁ θυμὸς αὐτοῦ ἀπ' ἐμοῦ. Ἰδοὺ ἐγὼ κρίνομαι πρὸς σὲ ἐν τῷ λέγειν σε· οὐχ ἥμαρτον.
36 Τί κατεφρόνησας σφόδρα τοῦ δευτερῶσαι τὰς ὁδούς σου; Καὶ ἀπὸ Αἰγύπτου καταισχυνθήσῃ, καθὼς κατησχύνθης ἀπὸ Ἀσσούρ.
37 Ὅτι καὶ ἐντεῦθεν ἐξελεύσῃ, καὶ αἱ χεῖρές σου ἐπὶ τῆς κεφαλῆς σου· ὅτι ἀπώσατο Κύριος τὴν ἐλπίδα σου, καὶ οὐκ εὐοδωθήσῃ ἐν αὐτῇ.

Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα

ἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Ἱερεμίαν· αὐτὰ λέγει ὁ Κύριος πρὸς τὸν ἰσραὴλιτικὸν λαόν: Ἐνεθυμήθην τὸ πρὸς σὲ ἔλεός πού, σοῦ εἶχα δείξει, ὅταν εὐρίσκεσο ἀκόμα εἰς τὴν ἀρχὴν τῆς ὑπάρξεώς σου, καὶ τὴν μεγάλην τότε πρὸς σὲ ἀγάπην μου διὰ τὴν ἀπακατάστασίν σου εἰς τὴν γῆν τῆς Ἐπαγγελίας, πρᾶγμα, τὸ ὁποῖον ἔπρεπε νὰ κάμῃ σέ, ἰσραηλιτικὲ λαέ, νὰ ἀκολουθήσῃς ἐμὲ, τὸν ἅγιον καὶ ἀληθινὸν Θεόν.
3 Ἦσο ἐνώπιόν μου, ἰσραηλιτικὲ λαέ, ὡς ἀπαρχὴ γεννημάτων, ποὺ προσφέρεται θυσία εἰς τὸν Κύριον. Ὅσοι θὰ ἐτολμοῦσαν νὰ φάγουν κάτι ἀπὸ σὲ καὶ νὰ σὲ ἀδικήσουν, αὐτοὶ θὰ ἦσαν ὑπεύθυνοι ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. Κακὰ καὶ συμφοραὶ θὰ ἤρχοντο ἐναντίον αὐτῶν, λέγει ὁ Κύριος.
4 Ἀκούσατε τὰ λόγια τοῦ Κυρίου, φυλαὶ τοῦ Ἰακώβ καὶ ὅλαι αἱ οἰκογένειαι τοῦ οἴκου Ἰσραήλ.
5 Αὐτὰ λέγει ὁ Κύριος: Ποίαν, ἔστω καὶ μικράν, ἔλλειψιν εὑρῆκαν εἰς ἐμὲ οἱ πρόγονοί σας καὶ ἔφυγαν μακρὰν ἀπὸ ἐμέ, ἐπορεύθησαν δὲ καὶ ἠκολούθησαν τὰ μάταια εἴδωλα, διὰ νὰ γίνουν ἔτσι καὶ αὐτοὶ μηδαμινοὶ καὶ τιποτένιοι;
6 Δὲν ἐνεθυμήθησαν τὰς εὐεργεσίας μου καὶ δὲν εἶπαν: Ποὺ εἶναι ὁ Κύριος, ὁ ὁποῖος μᾶς ἔβγαλεν ἀπὸ τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου, αὐτὸς ὁ ὁποῖος μᾶς ὠδήγησε διὰ μέσου τῆς ἐρήμου, διὰ μέσου περιοχῆς ἀγνώστου καὶ ἀδιαβάτου εἰς γῆν ἄνυδρον, ἀκαλλιέργητον καὶ ἄκαρπον, ἀπὸ τὴν ὁποίαν κανεὶς δὲν διήρχετο οὔτε καὶ κατοικοῦσεν ἐκεῖ ἄνθρωπος;
7 Ἐγὼ ὁ Θεός, ἀσφαλεῖς σᾶς ὠδήγησα εἰς τὴν καρποφόρον γῆν τῆς Παλαιστίνης, διὰ νὰ φάγετε τοὺς καρποὺς αὐτῆς καὶ νὰ ἀπολαύσετε τὰ ἀγαθά της. Ἀπέναντι τῶν εὐεργεσιῶν μου αὐτῶν, σεῖς τί ἐπράξατε, πῶς ἐφερθήκατε; Εἰσήλθατε, λέγει ὁ Κύριος, καὶ ἐμολύνατε τὴν χώραν μου, τὴν γῆν τῆς Ἐπαγγελίας, κατεστήσατε βδελυρὰν καὶ μισητὴν τὴν κληρονομίαν μου.
8 Καὶ οἱ ἱερεῖς ἀκόμη δὲν ἀνεζήτησαν τὸν Κύριον λέγοντες· ποῦ εἶναι ὁ Κύριος; Οἱ ἀσχολούμενοι μὲ τὸν Νόμον δὲν μὲ ἐγνώριζαν. Οἱ ἄρχοντες τοῦ λαοῦ ἐφέροντο μὲ ἀσέβειαν ἀπέναντί μου καὶ οἱ προφῆται ἐπροφῆτευαν πρὸς χάριν τοῦ εἰδωλικοῦ θεοῦ Βάαλ καὶ ἠκολούθουν τὰ μάταια καὶ ἀνωφελῆ εἴδωλα.
9 Διὰ τοῦτο θὰ ἔλθω εἰς συζήτησιν καὶ ἀντιδικίαν πρὸς σᾶς, λέγει ὁ Κύριος, ὅπως ἐπίσης καὶ πρὸς τοὺς ἀπογόνους σας.
10 Περάσατε καὶ ἐπισκεφθῆτε τὰ εἰδωλολατρικὰ ἔθνη τῆς Κύπρου καὶ τῶν ἄλλων νήσων τῆς Μεσογείου Θαλάσσης, ὑπάγετε καὶ πρὸς ἀνατολὰς πρὸς τοὺς κατοίκους τῆς Κηδάρ, προσέξατε καὶ ἴδετε, ἐὰν ἐκεῖ ἔγιναν τέτοια γεγονότα, ὡσὰν αὐτὰ ποὺ συνέβησαν εἰς τὴν Ἰουδαίαν.
11 Ἐάν, δηλαδή, τὰ εἰδωλολατρικὰ αὐτὰ ἔθνη ἤλλαξαν τοὺς θεούς των μὲ ἄλλους θεούς· καὶ ὅμως οἱ θεοί των δὲν εἶναι ἀληθινοὶ ἀλλὰ ψευδεῖς θεοί, εἴδωλα. Ὁ λαός μου ὅμως ἤλλαξε τὴν δόξαν του, τὸν ἀληθινὸν Θεόν του, μὲ ἄλλους ψευδεῖς θεούς, ἀπὸ τοὺς ὁποίους τίποτε οὔτε ὠφελήθη οὔτε θὰ ὠφεληθῇ.
12 Κατάπληκτος ἔμεινεν ὁ οὐρανὸς ἐνώπιον τῆς ἀποστασίας αὐτῆς, κατελήφθη ἀπὸ ἅπερίγραπτον φρίκην διὰ τὴν διαγωγήν σας, λέγει ὁ Κύριος.
13 Διότι ὁ λαός μου διέπραξε κατὰ τὸν αὐτὸν χρόνον δύο πονηρὰ καὶ ὀλέθρια σφάλματα· ἐγκατέλιπαν ἐμέ, ὁ ὁποῖος ἥμην δι' αὐτοὺς πηγὴ ζωογόνου ὕδατος, καὶ ἤνοιξαν διὰ τὸν ἑαυτόν τους λάκκους κατεστραμμένους, οἱ ὁποῖοι δὲν θὰ ἠμπορέσουν νὰ συγκρατήσουν νερό.
14 Μήπως ὁ ἰσραηλιτικὸς λαὸς εἶναι καὶ μένει ὡσὰν ἔνας κοινὸς καὶ εὐτελὴς δοῦλος ἀπέναντί μου, ἢ δοῦλος, ἔστω, ὁ ὁποῖος ἐγεννήθη εἰς τὸν οἶκον τοῦ κυρίου του; Διατί, λοιπόν, κατήντησε δοῦλος ἀλλοεθνῶν καὶ ἔγινε θῦμα λεηλασίας;
15 Ἐναντίον αὐτοῦ ἐπετέθησαν οἱ ἐχθροί του ὠρυόμενοι ὡσὰν λέοντες. Ἐξέβαλαν τὰς ἀγρίας κραυγάς των. Αὐτοὶ ἐρήμωσαν τὴν χώραν του, κατέσκαψαν καὶ ἐκρήμνισαν τὰς πόλεις του, ὥστε νὰ μὴ εἶναι δυνατὸν πλέον νὰ κατοικηθοῦν.
16 Οἱ κάτοικοι τῶν πόλεων Μέμφεως καὶ Τάφνας τῆς Αἰγύπτου σὲ εἶδαν εἰς τὴν ἀθλίαν αὐτὴν κατάστασιν καὶ ἐχάρησαν καὶ σὲ ἐνέπαιζαν!
17 Ὅλα αὐτὰ δὲν συνέβησαν εἰς βάρος σου, λέγει Κύριος ὁ Θεός σου, ἐπειδὴ σὺ μὲ ἐγκατέλιπες;
18 Καὶ τώρα σὲ ἐρωτῶ· Τί ὑπάρχει μεταξὺ σοῦ καὶ τῆς ὁδοῦ, ἡ ὁποία ὁδηγεῖ εἰς τὴν Αἴγυπτον, ὥστε νὰ θέλῃς νὰ πίνῃς ὕδωρ ἀπὸ τὴν Γηῶν, πόλιν τῆς Αἰγύπτου; Ποία σχέσις ὑπάρχει μεταξὺ σοῦ καὶ τῆς ὀδοῦ, ἡ ὁποία ὁδηγεῖ εἰς τοὺς Ἀσσυρίους, ὥστε νὰ πίνῃς νερὰ ἀπὸ τοὺς ποταμοὺς τῆς χώρας των;
19 Ἡ ἀποστασία σου ἀπὸ ἐμὲ θὰ σὲ τιμωρήσῃ καὶ ἡ κακία σου θὰ σὲ ἑλέγχῃ καὶ θὰ σὲ συγκλονίζῃ. Ἀπὸ αὐτὰ ποὺ ὑφίστασαι, μάθε καὶ ἰδέ, ὅτι εἶναι πολὺ πικρὸν διὰ σέ, νὰ ἐγκαταλείψῃς ἐμὲ τὸν Θεόν σου καὶ προστάτην, λέγει Κύριος ὁ Θεός σου· ἔπαυσα νὰ σὲ περιβάλλω μὲ εὐμένειαν καὶ προστασίαν.
20 Διότι ἀπὸ ἀρχαιότητα χρόνια, σὺ συνέτριψες τὸν ὠφέλιμον ζυγὸν τῶν ἐντολῶν μου καὶ εἶπες· Δὲν θὰ δουλεύω εἰς σέ, ἀλλὰ θὰ ἀνεβῶ εἰς κάθε ὑψηλὸν βουνὸν καὶ κάτω ἀπὸ κάθε εὐσκιόφυλλον δένδρον ἐκεῖ θὰ ἐκχυθῶ εἰς τὴν εἰδωλολατρικὴν ἀσυδοσίαν καὶ τὴν πορνείαν μου.
21 Ἐγὼ ἰουδαϊκὲ λαέ, σὲ ἐφύτευσα ὡς ἄμπελον ἐξαιρετικὴν καὶ καρποφόρον. Πῶς τώρα μετεστράφης καὶ ἔγινες εἰς πικρίαν δι' ἐμέ; Πῶς ἔγινες ἄμπελος ἀγρία καὶ νόθος;
22 Ἐὰν πλυθῇς ἐξωτερικῶς μὲ νίτρον, ἐὰν χρησιμοποιήσῃς ἄφθονον ποτάσσαν ἀπὸ στάχτην φυτῶν, πάλιν θὰ μείνῃς κηλιδωμένη μὲ τὰς ἀδικίας, τὰς ὁποίας ἔπραξες ἐνώπιόν μου, λέγει ὁ Κύριος.
23 Καὶ πῶς θὰ τολμήσῃς νὰ εἴπης: Ἐγὼ δὲν ἐμολύνθην καὶ δὲν ἐπορεύθην πίσω ἀπὸ τὸ εἴδωλον Βάαλ; Ἰδὲ ὅμως τὰς ὁδούς, ποὺ ἠκολούθησες, καὶ τὰ ἴχνη τῶν ὁδῶν εἰς τὴν κοιλάδα τοῦ πολυανδρίου, τὴν κοιλάδα Ἐννόμ. Μάθε καὶ κατανόησε καλά, τί διέπραξες. Ἄμυαλη καμήλα, ποὺ τρέχει δι' ἀνεύρεσιν ὕδατος· πρὸς τὸ βραδὺ θὰ κραυγάσῃ, σὰν νὰ ἀφήνῃ ὁλολυγμούς!
24 Τρέχει εἰς τὰς ὁδούς της μὲ μεγάλην ταχύτητα πρὸς τὰ ὕδατα ἐρήμου τόπου. Ἐπάνω εἰς τὴν σφοδρὰν ἐπιθυμίαν της, τρέχει μὲ τόσην ταχύτητα, ὡς ἐὰν φέρεται ἀπὸ τὸν ἄνεμον. Ποιὸς ἠμπορεῖ νὰ τὴν συγκρατήσῃ καὶ νὰ τὴν ἐπαναφέρῃ; Ἀλλὰ ὅλοι ὅσοι ζητοῦν νὰ τὴν εὔρουν, δὲν θὰ κοπιάσουν, θὰ τὴν εὕρουν εὔκολα ὅταν ἔλθῃ ὁ καιρὸς τῆς καταισχύνῃς της.
25 Καὶ λέγω τώρα εἰς σέ: Ἄλλαξε διεύθυνσιν, ἀπομάκρυνε τὰ πόδια σου ἀπὸ τὰς τραχείας εἰδωλολατρικὰς ὁδούς, ὦ Ἰσραήλ, καὶ μὴ θελήσῃς νὰ ἰκανοποιήσῃς τὴν δίψαν τοῦ λάρυγγός σου ἀπὸ τὰ ὕδατα τῆς εἰδωλολατρείας. Ἡ ἀγρία αὐτὴ ὅμως κάμηλος τοῦ Ἰσραὴλ ἀπαντᾷ: Ἐκεῖ ἐγὼ ἐνισχύομαι. Λέγει δὲ αὐτά, διότι ἔχει ἀγαπήσει ξένους, εἰδωλολατρικοὺς θεοὺς καὶ τρέχει ὀπίσω ἀπὸ αὐτούς.
26 Ὅπως καταισχύνεται ὁ κλέπτης, ὅταν συλληφθῇ ἐπ' αὐτοφώρῳ, ἔτσι θὰ κατεντραπιασθοῦν καὶ οἱ Ἰσραηλῖται μαζῆ μὲ τοὺς βασιλεῖς των καὶ τοὺς ἄρχοντας καὶ τοὺς ἱερεῖς των καὶ τοὺς προφήτας των.
27 Εἶπαν αὐτοὶ εἰς τὸ ξόανον, εἰς τὸ ξύλινον ἄγαλμα, ὅτι σὺ εἶσαι ὁ πατήρ μας· καὶ εἰς τὸ λίθινον ἄγαλμα, ὅτι σὺ μᾶς ἔχεις γεννήσει. Καὶ ἐγύρισαν πρὸς ἐμὲ τὰ νῶτα των καὶ ὅχι τὰ πρόσωπά των. Ἀλλὰ κατὰ τὸν καιρόν, ποὺ θὰ ἐπέλθουν ἐναντίον των θλίψεις καὶ συμφοραί, θὰ ποῦν πρὸς ἐμέ· Σήκω, Κύριε, καὶ σῶσε μας.
28 Καὶ ἐγὼ τότε θὰ τοὺς ἐρωτήσω· ποὺ εἶναι οἱ θεοί σου, τοὺς ὁποίους κατεσκεύασες εἰς προστασίαν καὶ σωτηρίαν σου; Δὲν θὰ σηκωθοῦν ἐκεῖνοι νὰ σὲ σώσουν εἰς τὴν περίοδον αὐτὴν τῆς ταλαιπωρίας σου; Διότι οἱ εἰδωλολατρικοὶ θεοί σας, ὦ Ἰουδαῖοι, ἦσαν πολυάριθμοι, ὅσαι καὶ αἱ πόλεις σας, ὥστε κάθε πόλις νὰ ἔχῃ τὸν θεόν της. Καὶ εἰς κάθε δρόμον τῆς Ἱερουσαλὴμ ὑπῆρχον ἰδιαίτερα ἀγάλματα τοῦ Βάαλ, πρὸς τὰ ὁποῖα προσεφέρατε θυσίας.
29 Διατί, λοιπόν, τώρα ἀπευθύνεσθε πρὸς ἐμὲ καὶ ζητεῖτε βοήθειαν; Ὅλοι σεῖς ἐδείξατε ἀσέβειαν, ὅλοι σας παρενομήσατε ἀπέναντι τοῦ Κυρίου.
30 Ματαίως ἐτιμώρησα τὰ τέκνα σας μήπως συνετισθῆτε. Τίποτε δὲν ὠφεληθήκατε ἀπὸ τὴν παιδαγωγικὴν αὐτὴν θλῖψιν. Ἐχθρικὴ μάχαιρα κατέφαγε τοὺς ψευδοπροφήτας σας. Ὡσὰν φοβερὸς λέων ὀλέθρου ἑπῆλθεν ἐναντίον σας ὁ ἐχθρός σας, καὶ ὅμως σεῖς δὲν ἐφοβηθήκατε!
31 Ἀκούσατε, λοιπόν, τὸν λόγον τοῦ Κυρίου· αὐτὰ λέγει ὁ Κύριος πρὸς σᾶς: Μήπως ἐγὼ ὑπῆρξα διὰ τὸν ἰσραηλιτικὸν λαὸν ἔρημος καὶ ἄκαρπος γῆ, γῆ χέρσος καὶ ἀκαλλιέργητος; Διατὶ ὁ λαὸς μου εἶπε· δὲν θὰ ὑποταχθῶμεν εἰς τὴν ἰδικήν σου ἐξουσίαν, δὲν θὰ ἔλθωμεν πλέον πρὸς σέ.
32 Μήπως ἡ νύμφη λησμονεῖ τὰ κοσμήματά της καὶ ἡ παρθένος τὸν πολύτιμον στηθόδεσμόν της; Ὅμως ὁ λαός μου μὲ ἐλησμόνησε καὶ μάλιστα ἐπὶ χρόνον πολύν, τὸν ὁποῖον κανεὶς δὲν ἠμπορεῖ νὰ ὑπολογίσῃ.
33 Ποῖον, λοιπόν, καλὸν ἐνδιεφέρθης νὰ κάμῃς εἰς τὴν πορείαν τῆς ζωῆς σου, ὥστε νὰ ἔχῃς τὸ δικαίωμα νὰ ζητήσῃς τὴν ἀγάπην μου; Κανένα. Ἀλλὰ ἐξ ἀντιθέτου διέπραξες πονηρίας, ὥστε νὰ μιάνῃς μὲ τὴν εἰδωλολατρειάν σου τὴν ζωήν σου.
34 Εἰς δὲ τὰ χέρια σου εὑρέθησαν αἵματα ἀθώων ἀνθρώπων. Καὶ διέπραξες τοὺς φόνους αὐτοὺς ὄχι κρυφίως εἰς κάποιον ἀπόμερον λάκκον, ἀλλὰ φανερὰ κάτω ἀπὸ κάθε δρῦν, ὅπου σὺ προσέφερες θυσίαν τὰ ἀθῷα νήπιά σου.
35 Καὶ παρ' ὅλον τοῦτο εἶπες· Εἶμαι ἀθῶος. Ἂς ἀπομακρυνθῇ ὁ θυμὸς τοῦ Κυρίου ἀπὸ ἐμέ. Ἰδοὺ ὅμως ὅτι ἐγὼ ἔρχομαι εἰς ἀντιδικίαν πρὸς σέ· θὰ σὲ κρίνω, ἀκριβῶς διότι σὺ ἀναιδῶς ἰσχυρίζεσαι καὶ διακηρύττεις· δὲν ἔχω ἁμαρτήσει.
36 Διατὶ τόσον μὲ περιεφρόνησες, ὥστε πολλὲς φορὲς νὰ βαδίσῃς εἰς τοὺς εἰδωλολατρικούς σου δρόμους; Ἀλλὰ προλέγω· ὅπως κατῃσχύνθης ἀπὸ τοὺς Αἰγυπτίους, ἔτσι θὰ καταισχυνθῇς τώρα καὶ ἀπὸ τοὺς Ἀσσυρίους.
37 Θὰ ἐξέλθῃς ἀπὸ τὴν χώραν σου αὐτὴν νικημένος καὶ αἰχμάλωτος μὲ τὰ χέρια σου ἐπάνω εἰς τὸ κεφάλι σου, διότι ὁ Κύριος ἀπέκρουσε καὶ ἐματαίωσε τὴν ἐλπίδα βοηθείας σου ἀπὸ ξένους λαούς. Δὲν θὰ ἐπιτύχῃς νὰ λάβῃς καμμίαν βοήθειαν ἀπὸ αὐτούς.

Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα

Κύριος εἶπεν εἰς τὸν προφήτην Ἱερεμίαν. Αὐτὰ λέγει ὁ Κύριος πρὸς τὸν Ἰσραηλιτικὸν λαόν: <Ἐνεθυμήθην τὸ ἔλεος καὶ τὴν εὐσπλαγχνίαν μου πρὸς σὲ κατὰ τὰ πρῶτα χρόνια τῆς ὑπάρξεώς σου καὶ τῆς παραμονῆς σου εἰς τὴν Αἴγυπτον καὶ τὴν τελείαν ἀγάπην καὶ ἰδιαιτέραν φροντίδα μου διὰ τὴν ἀπελευθέρωσίν σου ἀπὸ τὴν δουλείαν τῆς Αἰγύπτου καὶ τὴν ἀποκατάστασίν σου εἰς τὴν γῆν Χαναάν· αὐτὰ ἔπρεπε νὰ σὲ κάμουν, Ἰσραηλιτικὲ λαέ, ὥστε νὰ συνεχίσῃς νὰ ἀκολουθῇς Ἐμέ, τὸν μόνον ἅγιον καὶ ἀληθινὸν Θεὸν τοῦ Ἰσραήλ, λέγει ὁ Κύριος,
3 ὁ μόνος ἅγιος καὶ ἀληθινὸς Θεὸς τοῦ Ἰσραήλ. Σύ, Ἰσραηλιτικὲ λαέ, ἤσουν ἐνώπιον Ἐμοῦ τοῦ Κυρίου ἐν σχέσει πρὸς τοὺς ἄλλους λαούς, ὅπως τὰ προσφερόμενα ὡς θυσία εἰς τὸν Κύριον πρωτογεννήματα μεταξὺ τῶν ἄλλων καρπῶν. Καὶ ὅπως τὰ ἐκλεκτὰ πρωτογεννήματα, <αἱ ἀπαρχαί>, ποὺ προσεφέροντο ὡς θυσία εἰς τὸν Θεόν, δὲν ἐπετρέπετο νὰ φαγωθοῦν ἀπὸ ἄλλους, ἐκτὸς ἀπὸ τοὺς ἱερεῖς, ἔτσι καὶ μὲ σέ, Ἰσραηλιτικὲ λαέ· ὅσοι θὰ ἐτολμοῦσαν νὰ σὲ βλάψουν εἰς τὸ παραμικρὸν ἢ νὰ σὲ φάγουν, θὰ ἦσαν ἔνοχοι ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, εἰς τὸν ὁποῖον ἀνήκεις ὡς ἀπαρχή· καὶ ὄχι μόνον θὰ ἦσαν ἔνοχοι, ἀλλὰ καὶ συμφορὲς καὶ κακὰ θὰ ἤρχοντο ἐναντίον των, λέγει ὁ Κύριος. Τόσον πολὺ ἔχεις τιμηθῆ σύ, ὁ Ἰσραηλιτικὸς λαός>.
4 <Ἀκοῦστε ὅμως καὶ ἄλλον λόγον τὸν Κυρίου, οἱ ἀπόγονοι <οἱ δώδεκα φυλές> τοῦ Ἰακὼβ καὶ ὅλες οἱ πατριαρχικὲς οἰκογένειες τοῦ Ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ.
5 Αὐτὰ λέγει ὁ Κύριος: Ποῖον σφάλμα, ποίαν παραμικρὰν ἔστω ἔλλειψιν εὑρῆκαν εἰς Ἐμὲ οἱ πατέρες σας, εἰς τί τοὺς ἀδίκησα, ὥστε ἀπεστάτησαν καὶ ἀπεμακρύνθησαν ἀπὸ Ἐμὲ καὶ ἀκολούθησαν τὰ κούφια καὶ τιποτένια εἴδωλα, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ καταντήσουν καὶ αὐτοὶ εἰδωλολάτραι μηδαμινοί, κούφιοι καὶ τιποτένιοι;
6 Αὐτοί, ἐπειδὴ ἐλησμόνησαν τὶς εὐεργεσίες καὶ τὴν ἀγάπην μου, οὐδέποτε εἶπαν: <Ποὺ εἶναι ὁ Κύριος, ὁ ὁποῖος μᾶς ἐλευθέρωσε καὶ μᾶς ἀνέβασε εἰς τὴν γῆν τῆς ἐπαγγελίας ἀπὸ τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου· ὁ ὁποῖος μᾶς ὡδήγησε μέσα ἀπὸ τὴν ἔρημον, μέσα ἀπὸ τὴν ἐκτεταμένην, ἀχανῆ καὶ δύσκολον νὰ τὴν βαδίσῃ κανεὶς γῆν μέσα ἀπὸ τὴν ἄνυδρον καὶ ἄκαρπον χώραν τῆς ἐρήμου, ἀπὸ τὴν ὁποίαν δὲν ἐπέρασεν, ἀλλ’ οὔτε καὶ ἐκατοίκησε ἄνθρωπος;>
7 Ἐγὼ ὁ Κύριος σᾶς ὡδήγησα καὶ σᾶς ἔφερα εἰς τὴν καρποφόρον Παλαιστίνην, τὴν χώραν τῆς ἀφθονίας, διὰ νὰ φάγετε καὶ ἀπολαύσετε τοὺς καρποὺς καὶ τὸν πολύν της πλοῦτον. Σεῖς ὅμως, ὅταν εἰσήλθατε εἰς αὐτήν, ὑβρίσατε καὶ ἐμολύνατε μὲ τὴν εἰδωλολατρίαν τὴν εὐλογημένην καὶ πλουσίαν αὐτὴν χώραν μου καὶ τὴν γῆν, ποὺ σᾶς ἔδωσα ὡς κληρονομίαν, τὴν κατεστήσατε μισητὴν καὶ σιχαμερήν.
8 Οἱ ἱερεῖς οὐδέποτε ἐρώτησαν ἀναζητοῦντες τὸν Κύριον: <Ποὺ εἶναι ὁ Κύριος;> Καὶ οἱ Γραμματεῖς καὶ οἱ νομοδιδάσκαλοι, ποὺ ἐρμηνεύουν καὶ διδάσκουν τὸν Μωσαϊκὸν νόμον, μὲ ἀγνοοῦσαν. Ἐπίσης οἱ βασιλεῖς καὶ οἱ πολιτικοὶ ἄρχοντες ἐφέροντο ἀπέναντί μου μὲ ἀσέβειαν. Ἐπὶ πλέον οἱ ψευδοπροφῆται ἐπροφήτευαν χάριν τοῦ εἰδωλολατρικοῦ θεοῦ Βάαλ καὶ ἀκολουθοῦσαν τὰ ἄχρηστα καὶ βλαβερὰ εἴδωλα.
9 Ἕνεκα τῆς ἀσεβοῦς αὐτῆς διαγωγῆς σας θὰ ἔλθω καὶ πάλιν εἰς συζήτησιν καὶ δίκην μαζί σας, λέγει ὁ Κύριος· θὰ ἔλθω εἰς ἀντιδικίαν καὶ ἔλεγχον καὶ πρὸς τοὺς ἀπογόνους σας· δὲν παραιτοῦμαι ἀπὸ τοῦ νὰ ἔλθω εἰς κρίσιν πρὸς ὅλους.
10 Περάστε λοιπὸν εἰς τὰ εἰδωλολατρικὰ ἔθνη τῶν νήσων τῆς Μεσογείου θαλάσσης <τῶν νήσων ποὺ εὑρίσκονται εἰς τὰ δυτικὰ τῆς Παλαιστίνης> καὶ παρατηρήσατε· ὅπως ἐπίσης στείλατε ἀνθρώπους καὶ εἰς τοὺς νομάδες κατοίκους τῆς Κηδάρ, ποὺ ζοῦν πέραν τοῦ Ἰορδάνου εἰς τὰ ἀνατολικὰ τῆς Παλαιστίνης· ἐρευνῆστε δὲ μὲ ἐπιμέλειαν καὶ προσέξτε καλὰ καὶ ἴδετε ἐὰν εἰς τὶς χῶρες αὐτὲς συνέβησαν γεγονότα ὅμοια μὲ αὐτὰ ποὺ συνέβησαν εἰς τὴν χώραν τῆς Ἰουδαίας.
11 Ἐάν, δηλαδή, τὰ ἐδωλολατρικὰ ἔθνη, εἴτε εἰς τὴν Δύσιν εἴτε εἰς τὴν Ἀνατολήν, ἄλλαξαν τοὺς θεούς των - οἱ ὁποῖοι δὲν εἶναι κἂν πραγματικοὶ θεοὶ ἀλλὰ ψεύτικοι - μὲ ἄλλους θεούς· ἀπ' ἐναντίας ὁ λαός μου ἀντήλλαξε τὴν Δόξαν καὶ τὸ Σέμνωμά του, τὸν ἔνδοξον ἀληθινὸν Θεόν του, μὲ τὰ μάταια, κούφια καὶ τιποτένια εἴδωλα, ἀπὸ τὰ ὁποῖα οὐδεμίαν ὠφέλειαν ἔχουν νὰ λάβουν.
12 Ἔμεινε καταπληκτος ὁ ἄλογος καὶ ἀναίσθητος οὐρανὸς διὰ τὴν ἀχαρακτήριστον αὐτὴν ἀποστασίαν καὶ ἐκυριεύθη ἀπὸ ὑπερβολικὴν φρίκην καὶ τρόμον διὰ τὴν ὑβριστικὴν αὐτὴν διαγωγήν, λέγει ὁ Κύριος.
13 Μὲ τὴν συμπεριφοράν του αὐτὴν ὁ λαός, ποὺ ἀγάπησα καὶ ἐτίμησα, ἔκαμε δύο ὀλέθρια λάθη: Ἐγκατέλειψαν Ἐμέ, ὁ ὁποῖος εἶμαι δι' αὐτοὺς ἡ ἀστείρευτος πηγὴ ὕδατος, ποὺ παρέχει εἰς πάντα τὴν ζωήν, καὶ ἄνοιξαν διὰ τοὺς ἑαυτούς των στέρνες κατεστραμμένες, οἱ ὁποῖες δὲν ἠμποροῦν νὰ συγκροτήσουν τὸ νερό, ποὺ συναθροίζεται εἰς αὐτές.
14 Μήπως ὁ Ἰσραηλιτικὸς λαὸς εἶναι ἀπέναντί μου ὡς ἕνας συνηθισμένος, εὐκαταφρόνητος καὶ εὐτελὴς δοῦλος, ἢ ἔστω δοῦλος ποὺ ἐγεννήθη εἰς τὸν οἶκον τοῦ κυρίου του; Διατὶ λοιπὸν ὁ περιφανὴς καὶ περίβλεπτος αὐτὸς λαὸς κατήντησε δοῦλος εἰδωλολατρικῶν ἐθνῶν καὶ ὑπέστη διαρπαγὴν καὶ λαφυραγώγησιν ἐκ μέρους τῶν ἐχθρῶν;
15 Ἐναντίον του ὥρμησαν μὲ βρυχηθμοὺς ὡσὰν λιοντάρια οἱ ἐχθροί του καὶ ἐξέβαλαν τὶς ἄγριες καὶ ὠργισμένες κραυγές των. Οἱ ἐχθροὶ κατέστησαν ἔρημον τὴν χώραν του, καὶ οἱ πόλεις του ἐκρημνίσθησαν, ἐκάησαν καὶ κατεσκάφησαν μέχρι σημείου, ὥστε νὰ μείνουν ἀκατοίκητες.
16 Καὶ οἱ κάτοικοι τῶν Αἰγυπτιακῶν πόλεων Μέμφιδος καὶ Τάφνας σὲ εἶδαν, λαέ μου, εἰς τὴν ἀθλίαν αὐτὴν κατάστασιν τῆς ὑποδουλώσεως καὶ ἐρημώσεως καὶ γεμᾶτοι χαιρεκακίαν διὰ τὰ δεινά σου σὲ ἐχλεύαζαν!
17 Ὅλα δὲ αὐτὰ δὲν συνέβησαν εἰς σέ, ἐπειδὴ ἐγκατέλειψες Ἐμέ, τὸν ἀληθινὸν Θεόν, καὶ ἐθεοποίησες τὰ εἴδωλα; Λέγει ὁ Κύριος ὁ Θεός σου.
18 Τώρα λοιπὸν σὲ ἐρωτῶ: Ποία σχέσις ὑπάρχει μεταξὺ σοῦ, τοῦ Ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ, καὶ τοῦ δρόμου, ὁ ὁποῖος ὁδηγεῖ εἰς τὴν Αἴγυπτον, ὥστε νὰ θέλῃς νὰ πιῇς νερὸ τῆς Γηών, δηλαδὴ νερὸ ἀπὸ τὸν Νεῖλον; Ποία σχέσις ὑπάρχει μεταξὺ σοῦ καὶ τοῦ δρόμου, ὁ ὁποῖος ὁδηγεῖ εἰς τοὺς Ἄσσυρίους, ὥστε νὰ πιῇς νερὸ ἀπὸ τὸν ποταμὸν τῆς Ἀσσυρίας, δηλαδὴ τὸν Εὐφράτην;
19 Θὰ σὲ τιμωρήσῃ ἡ ἀποστασία σου ἀπὸ Ἐμέ, τὸν ἀληθινὸν Θεόν, ἡ δὲ ἁμαρτία καὶ κακία σου θὰ σὲ ἐλέγχουν συνεχῶς. Ἀπὸ ὅλα αὐτὰ λοιπόν, ποὺ ὑποφέρεις, μάθε καὶ ἰδὲ ὅτι εἶναι εἰς σὲ πολὺ ὀδυνηρόν, δυσάρεστον καὶ πικρὸν τὸ νὰ ἐγκαταλείπῃς Ἐμέ, τὸν ἀληθινὸν Θεόν, λέγει ὁ Κύριος ὁ Θεός σου. Διὰ τοῦτο δὲν εὐαρεστήθηκα νὰ σὲ προστατεύσω καὶ ἀναπαύσω· ποτὲ δὲν ἀναπαύθηκα εἰς σέ, λέγει ὁ Κύριος ὁ Θεός σου.
20 Διότι ἀπὸ τὰ πολὺ παλαιὰ χρόνια ὄχι ἁπλῶς ἀπέβαλες, ἀλλὰ συνέτριψες τὸν εὐεργετικὸν ζυγὸν τῶν ἁγίων ἐντολῶν μου, διέσπασες τὰ σωτήρια τῆς νομοθεσίας μου δεσμά σου καὶ εἶπες μὲ θράσος καὶ περιφρόνησιν: <Δὲν θὰ δουλεύσω πλέον εἰς Σέ, ἀλλὰ θὰ μεταβῶ διὰ νὰ προσφέρω θυσίαν εἰς τὰ εἴδωλα εἰς κάθε ὑψηλὸ βουνὸ καὶ κάτω ἀπὸ κάθε δένδρον, ποὺ ἔχει παχὺν ἴσκιον· ἐκεῖ θὰ διαχυθῶ καὶ θὰ <πέσω μὲ τὰ μοῦτρα> καὶ μὲ βουλιμίαν εἰς τὴν εἰδωλολατρίαν, τὴν πνευματικὴν πορνείαν>.
21 Ἐγὼ ὅμως, Ἰουδαϊκὲ λαέ, σὲ ἐφύτευσα ἄμπελον ὄχι τυχαίαν καὶ συνηθισμένην, ἀλλὰ καλήν, καρποφόρον· ὄχι τὴν μὲν ἀληθινήν, τὴν δὲ ψευδῆ, ἀλλὰ ὅλην ἐκλεκτὴν καὶ ἐξαίρετον. Πῶς λοιπὸν τώρα μετεστράφης καὶ ἔφθασες εἰς ἀντίθεσιν, ἀποστασίαν καὶ ὀργὴν πρὸς Ἐμέ; Πῶς ἀπεξενώθης ἀπὸ Ἐμὲ καὶ ἔγινες ἄμπελος νόθος καὶ ἀγνώριστος;
22 Ἔχεις τόσον πολὺ διαφθαρῆ ψυχικῶς, κατήντησες τόσον ἀκάθαρτη πνευματικῶς, ὥστε καὶ ἂν ἀκόμη πλυθῇς ἐξωτερικῶς μὲ νίτρον <εἶδος ἀπορρυπαντικοῦ> καὶ μὲ ἄφθονη ποσότητα ποτάσσας ἀπὸ φυτικὴν τέφραν, καὶ πάλιν οἱ ψυχικὲς κηλῖδες τῆς βαρειᾶς ἐνοχῆς καὶ τῶν πολλῶν ἁμαρτιῶν καὶ πονηριῶν σου, τὶς ὁποῖες διέπραξες μὲ τὴν ἐλευθέραν θέλησίν σου, θὰ παραμείνουν ἐνώπιόν μου, λέγει ὁ Κύριος.
23 Πῶς λοιπὸν τολμᾷς νὰ εἰπῇς· <καθόλου δὲν ἐμολύνθηκα ἀπὸ τὴν εἰδωλολατρίαν καὶ δὲν ἀκολούθησα πίσω ἀπὸ τὸ εἴδωλον τοῦ θεοῦ Βάαλ>; Παρατήρησε τὴν ὅλην ἁμαρτωλὴν συμπεριφοράν σου εἰς τὸ <πολυάνδριον>, τὴν κοιλάδα Ἐννόμ, ὅπου προσφέρονται ἀνθρωποθυσίες, δηλαδὴ τὸν τόπον ὅπου ἁμάρτανες, καὶ ἐννόησε καλὰ τί ἔκαμες. Ὁμοιάζεις μὲ ἄμαυλη νεαρὴ καμήλα <ἤ, κατ’ ἄλλην γραφήν, ἀγρίαν ὄνον>, ποὺ τρέχει μὲ ὁρμὴν διψασμένη νὰ εὕρῃ νερὸ διὰ νὰ σβήσῃ τὴν δίψαν της· πρὸς τὸ βράδυ ἀφήνει ἰσχυρὰν καὶ ὀξεῖαν φωνήν.
24 Τρέχει εἰς τὸν δρόμον της μὲ μεγάλα βήματα καὶ ὁρμὴν πρὸς τὰ ὕδατα ἐρήμου τόπου <δηλαδὴ ὁ Ἰουδαϊκὸς λαὸς τρέχει μὲ πολλὴν λαιμαργίαν καὶ πόθον πρὸς τὴν ἀσέβειαν καὶ τὴν εἰδωλολατρίαν>. Εἶναι κυριευμένη ἀπὸ τέτοιαν σφοδρὰν ἐπιθυμίαν, ὥστε τρέχει παράφορος καὶ μὲ τόσην ὁρμήν, ὡσὰν νὰ φέρεται ἀπὸ ἄνεμον· παρεδόθη ἒξ ὁλοκλήρου εἰς τὴν εἰδωλολατρίαν. Ποῖος ἠμπορεῖ νὰ τὴν ἀναχαιτίσῃ καὶ νὰ τὴν γυρίσῃ πίσῳ; Ὅλοι ὅσοι τὴν ἀναζητοῦν, δὲν θὰ κουρασθοῦν νὰ τὴν εὔρουν· διότι θὰ τὴν εὔρουν εὔκολα ταπεινωμένην, κατεντροπιασμένην καὶ παραδεδομένην εἰς τὴν ἁμαρτίαν· <κατὰ συνέπειαν θὰ τὴν εὔρουν ἀνίσχυρον καὶ ἄρα εὔκολα ἠμποροῦν νὰ τὴν βάλουν εἰς τὸ χέρι>.
25 Ἰσραηλιτικὲ λαέ· γύρισε πίσω καὶ φύγε μακριά, ἀπομάκρυνε τὰ πόδια σου ἀπὸ τὸν ἄγριον, βλαβερὸν καὶ τραχὺν δρόμον τῆς εἰδωλολατρίας καὶ μὴ ἐπιχειρήσῃς νὰ σβήσῃς τὴν δίψαν τοῦ λάρυγγός σου μὲ τὰ βρωμερὰ νερὰ τῆς εἰδωλολατρίας. Ἡ ἀγρία ὅμως καμήλα, ὁ ἀποστατημένος Ἰσραήλ, μετὰ τὴν συμβουλὴν αὐτὴν εἶπε: <Δὲν ἔχω ἀνάγκην τοῦ Θεοῦ· ἔχω τὴν δύναμιν νὰ ἀντεπεξέλθω καὶ νὰ ἐπαρκέσω εἰς τὸν ἑαυτόν μου>! Ἀπάντησε μὲ τέτοιο θράσος, διότι εἶχεν ἀγαπήσει ξένους, ψευδεῖς θεούς, τὰ εἴδωλα, καὶ ἔτρεχε πίσω ἀπὸ αὐτούς>.
26 <Ὅπως κατεντροπιάζεται ὁ κλέπτης, ὅταν συλληφθῇ ἐπ' αὐτοφώρῳ, ἔτσι θὰ κατεντροπιασθοῦν καὶ οἱ Ἰσραηλῖται <οἱ Ἰουδαῖοι>· αὐτοὶ καὶ οἱ βασιλεῖς των καὶ οἱ ἄρχοντές των καὶ οἱ ἱερεῖς των καὶ οἱ προφῆται των.
27 Οἱ Ἰουδαῖοι ἔφθασαν εἰς τέτοιο σημεῖον ἠθικῆς πωρώσεως καὶ ἀναισθησίας, ὥστε εἶπαν εἰς τὸ εἴδωλον ξόανον, <σὺ εἶσαι ὁ πατέρας μας>· εἰς δὲ τὸ λίθινον ἄγαλμα, <σὺ μᾶς ἐγέννησες>! Καὶ ἐγύρισαν πρὸς Ἐμὲ τὴν πλάτην των καὶ ὄχι τὰ πρόσωπά των. Ὅμως κατὰ τὸν καιρὸν τῶν ἐθνικῶν δοκιμασιῶν, τῶν συμφορῶν καὶ τῶν θλίψεών των θὰ ἀποταθοῦν εἰς Ἐμὲ καὶ θὰ μοῦ εἰποῦν: <Κύριε, σήκω ἐπάνω καὶ σῶσε μας>!
28 Ἀλλὰ τότε Ἐγὼ θὰ τοὺς ἐρωτήσω: <Καὶ ποῦ εἶναι οἱ θεοί σου, Ἰσραηλιτικὲ λαέ, τοὺς ὁποίους κατεσκεύασες διὰ τὸν ἑαυτόν σου; Δὲν θὰ στικωθοῦν νὰ σὲ σώσουν κατὰ τὸν καιρὸν τῶν ἐθνικῶν συμφορῶν σου;> Διότι οἱ θεοί σου, Ἰουδαϊκὲ λαέ, δὲν εἶναι ὀλίγοι· εἶναι τόσον πολλοὶ εἰς ἀριθμόν, ὅσος καὶ ὁ ἀριθμὸς τῶν πόλεών σου, ἀφοῦ κάθε πόλις ἔχει τὸν ἰδικόν της, τὸν προστάτην θεόν της. Μάλιστα δὲ εἰς κάθε δρόμον τῆς Ἱερουσαλὴμ ὑπῆρχαν ἀγάλματα τοῦ Βάαλ, εἰς τὰ ὁποῖα προσεφέρατε θυσίαν>.
29 <Διατὶ λοιπὸν ἀπευθύνσθε τώρα πρὸς Ἐμὲ καὶ ζητεῖτε τὴν βοήθειάν μου; Ὅλοι σας χωρὶς καμμίαν ἐξαίρεσιν ἐδείξατε ἀσέβειαν πρὸς Ἐμέ· ὅλοι σας χωρὶς καμμίαν ἐξαίρεσιν παρέβητε τὸν ἅγιον νόμον μου, λέγει ὁ Κύριος.
30 Εἰς μάτην ἐτιμώρησα τὰ τέκνα σας μὲ σκοπὸν νὰ συνέλθετε· δὲν ἐδεχθήκατε τὰ πλήγματα τῆς παιδαγωγικῆς ράβδου μου· μάχαιρα τιμωρητικὴ κατέσφαξε τοὺς ψευδοπροφήτας σας. Ὁ ἐχθρὸς ὥρμησεν ἐναντίον σας ὡσὰν λιοντάρι ποὺ λεηλατεῖ καὶ καταστρέφει· καὶ ὅμως σεῖς δὲν ἐφοβηθήκατε!
31 Τώρα λοιπὸν σεῖς, ἡ παροῦσα γενεά, ἀκοῦστε τὸν λόγον τοῦ Κυρίου· αὐτὰ λέγει ὁ Κύριος: Μήπως ὑπῆρξα διὰ τὸν Ἰσραηλιτικὸν λαὸν γῆ ἔρημος, ἄκαρπος, ἄγονος καὶ χέρσα; Διατὶ λοιπὸν ὁ λαός μου εἶπεν· <εἴμεθα κύριοι τοῦ ἑαυτοῦ μας· δὲν θὰ δεχθῶμεν τὴν ἰδικήν σου κυριαρχίαν καὶ δὲν θὰ ἔλθωμεν πλέον εἰς Σέ>;
32 Μήπως εἶναι δυνατὸν νὰ λησμονήση ἡ νύμφη τὰ κοσμήματα καὶ τὸν νυμφικὸν στολισμόν της καὶ ἡ παρθένος τὸν πολύτιμον στηθόδεσμόν της, ποὺ τονίζει τὴν κομψότητα καὶ λαμπρότητά της; Καὶ ὅμως ὁ λαός μου ἐλησμόνησε τὸν στολισμὸν καὶ τὴν εὐπρέπειαν, μὲ τὰ ὁποῖα τὸν ἐλάμπρυνα, καὶ μάλιστα ἐπὶ πάρα πολλές, ἀναρίθμητες ἡμέρες.
33 Ποία λοιπὸν ἀγαθὰ ἔργα ἐφρόντισες νὰ ἐργασθῇς εἰς τὴν ζωήν σου, διὰ νὰ ἐξαλείψῃς τὰ ἁμαρτήματά σου καὶ νὰ καθαρισθῇς ἀπὸ αὐτά, ὥστε νὰ ζητήσῃς καὶ νὰ ἀξιωθῇς τῆς ἰδικῆς μου ἀγάπης; Κανένα! Ἀπ' ἐναντίας κατέβαλες κάθε ἀντίθετον προσπάθειαν καὶ ἐργάσθηκες τέτοια πονηρὰ ἔργα, ὥστε νὰ καταστήσῃς ἀκάθαρτον τὴν ζωήν σου μὲ τὴν εἰδωλολατρίαν.
34 Ἐπὶ πλέον εἰς τὰ χέρια σου εὑρέθησαν αἵματα ἀθώων ἀνθρώπων. Τὸ δὲ φοβερὸν εἶναι ὅτι οἱ φόνοι αὐτοὶ δὲν διεπράχθησαν κρυφὰ εἰς κάποια σκοτεινὰ σπήλαια καὶ ἀπομέρους λάκκους, ἀλλὰ φανερὰ κάτω ἀπὸ κάθε βελανιδιάν, ὅπου προσέφερες θυσίαν τὰ ἀθῶα βρέφη σου.
35 Καὶ παρ’ ὅλα αὐτά, ἀντὶ νὰ ὁμολογήσῃς τὶς ἁμαρτίες σου, εἶπες μὲ ἀναίσχυντον ὕφος: Εἶμαι ἀθῶος· ἂς ἀπομακρυνθῇ λοιπὸν ὁ θυμός Του ἀπὸ ἐμέ>! Ἀλλ' Ἐγώ <ὁ Κύριος>, ἰδού· θὰ σὲ εἰσαγάγω εἰς κρίσιν, διότι σὺ μὲ ἀναγκάζεις πρὸς τοῦτο, ἀφοῦ ἐπιμένεις, χωρὶς μάλιστα νὰ ἐντρέπεσαι, ἰσχυριζόμενος ὅτι <δὲν ἁμάρτησα>!
36 Διατὶ μὲ ἐπεριφρόνησες τόσον πολὺ καὶ μὲ τόσον θράσος, ὥστε ὄχι μίαν φορὰν καὶ ἀπὸ ἀδυναμίαν, ἀλλ’ ἐπανειλημμένως καὶ ἐνσυνειδήτως νὰ βαδίσῃς τοὺς εἰδωλολατρικοὺς δρόμους σου; Ὅμως σὲ προειδοποιῷ: Θὰ κατεντροπιασθῇς ἀπὸ τοὺς Αἰγυπτίους, ὅπως ἔχεις κατεντροπιασθῇ ἀπὸ τοὺς Ἀσσυρίους.
37 Διότι θὰ ἀναγκασθῇς νὰ ἐγκαταλείψῃς τὴν χώραν σου καὶ νὰ βγῇς ἀπὸ αὐτὴν καὶ μάλιστα μὲ τὰ χέρια σου ἐπάνω εἰς τὸ κεφάλι σου, λόγῳ τῆς αἰχμαλωσίας καὶ τοῦ βαρυτάτου πένθους σου· διότι ὁ Κύριος ἀπέρριψε καὶ ἐματαίωσε τὴν ἐλπίδα, ποὺ ἐστήριξες εἰς τὴν βοήθειαν ξένων λαῶν· καὶ δὲν θὰ ἐπιτύχῃς νὰ λάβῃς τελικῶς καμμίαν βοήθειαν ἀπὸ αὐτούς <τοὺς Αἰγυπτίους>.

Πρωτότυπο Κείμενο	Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα	Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
αὶ εἶπε· τάδε λέγει Κύριος· ἐμνήσθην ἐλέους νεότητός σου καὶ ἀγάπης τελειώσεώς σου τοῦ ἐξακολουθῆσαι σε τῷ ἁγίῳ Ἰσραήλ, λέγει Κύριος	ἶπεν ὁ Κύριος πρὸς τὸν Ἱερεμίαν· αὐτὰ λέγει ὁ Κύριος πρὸς τὸν ἰσραὴλιτικὸν λαόν: Ἐνεθυμήθην τὸ πρὸς σὲ ἔλεός πού, σοῦ εἶχα δείξει, ὅταν εὐρίσκεσο ἀκόμα εἰς τὴν ἀρχὴν τῆς ὑπάρξεώς σου, καὶ τὴν μεγάλην τότε πρὸς σὲ ἀγάπην μου διὰ τὴν ἀπακατάστασίν σου εἰς τὴν γῆν τῆς Ἐπαγγελίας, πρᾶγμα, τὸ ὁποῖον ἔπρεπε νὰ κάμῃ σέ, ἰσραηλιτικὲ λαέ, νὰ ἀκολουθήσῃς ἐμὲ, τὸν ἅγιον καὶ ἀληθινὸν Θεόν.	Κύριος εἶπεν εἰς τὸν προφήτην Ἱερεμίαν. Αὐτὰ λέγει ὁ Κύριος πρὸς τὸν Ἰσραηλιτικὸν λαόν: <Ἐνεθυμήθην τὸ ἔλεος καὶ τὴν εὐσπλαγχνίαν μου πρὸς σὲ κατὰ τὰ πρῶτα χρόνια τῆς ὑπάρξεώς σου καὶ τῆς παραμονῆς σου εἰς τὴν Αἴγυπτον καὶ τὴν τελείαν ἀγάπην καὶ ἰδιαιτέραν φροντίδα μου διὰ τὴν ἀπελευθέρωσίν σου ἀπὸ τὴν δουλείαν τῆς Αἰγύπτου καὶ τὴν ἀποκατάστασίν σου εἰς τὴν γῆν Χαναάν· αὐτὰ ἔπρεπε νὰ σὲ κάμουν, Ἰσραηλιτικὲ λαέ, ὥστε νὰ συνεχίσῃς νὰ ἀκολουθῇς Ἐμέ, τὸν μόνον ἅγιον καὶ ἀληθινὸν Θεὸν τοῦ Ἰσραήλ, λέγει ὁ Κύριος,
3 ἅγιος Ἰσραήλ· τῷ Κυρίῳ ἀρχὴ γεννημάτων αὐτοῦ· πάντες οἱ ἔσθοντες αὐτὸν πλημμελήσουσι, κακὰ ἥξει ἐπ' αὐτούς, φησὶ Κύριος.	3 Ἦσο ἐνώπιόν μου, ἰσραηλιτικὲ λαέ, ὡς ἀπαρχὴ γεννημάτων, ποὺ προσφέρεται θυσία εἰς τὸν Κύριον. Ὅσοι θὰ ἐτολμοῦσαν νὰ φάγουν κάτι ἀπὸ σὲ καὶ νὰ σὲ ἀδικήσουν, αὐτοὶ θὰ ἦσαν ὑπεύθυνοι ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. Κακὰ καὶ συμφοραὶ θὰ ἤρχοντο ἐναντίον αὐτῶν, λέγει ὁ Κύριος.	3 ὁ μόνος ἅγιος καὶ ἀληθινὸς Θεὸς τοῦ Ἰσραήλ. Σύ, Ἰσραηλιτικὲ λαέ, ἤσουν ἐνώπιον Ἐμοῦ τοῦ Κυρίου ἐν σχέσει πρὸς τοὺς ἄλλους λαούς, ὅπως τὰ προσφερόμενα ὡς θυσία εἰς τὸν Κύριον πρωτογεννήματα μεταξὺ τῶν ἄλλων καρπῶν. Καὶ ὅπως τὰ ἐκλεκτὰ πρωτογεννήματα, <αἱ ἀπαρχαί>, ποὺ προσεφέροντο ὡς θυσία εἰς τὸν Θεόν, δὲν ἐπετρέπετο νὰ φαγωθοῦν ἀπὸ ἄλλους, ἐκτὸς ἀπὸ τοὺς ἱερεῖς, ἔτσι καὶ μὲ σέ, Ἰσραηλιτικὲ λαέ· ὅσοι θὰ ἐτολμοῦσαν νὰ σὲ βλάψουν εἰς τὸ παραμικρὸν ἢ νὰ σὲ φάγουν, θὰ ἦσαν ἔνοχοι ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, εἰς τὸν ὁποῖον ἀνήκεις ὡς ἀπαρχή· καὶ ὄχι μόνον θὰ ἦσαν ἔνοχοι, ἀλλὰ καὶ συμφορὲς καὶ κακὰ θὰ ἤρχοντο ἐναντίον των, λέγει ὁ Κύριος. Τόσον πολὺ ἔχεις τιμηθῆ σύ, ὁ Ἰσραηλιτικὸς λαός>.
4 Ἀκούσατε λόγον Κυρίου, οἶκος Ἰακώβ, καὶ πᾶσα πατριά οἴκου Ἰσραήλ.	4 Ἀκούσατε τὰ λόγια τοῦ Κυρίου, φυλαὶ τοῦ Ἰακώβ καὶ ὅλαι αἱ οἰκογένειαι τοῦ οἴκου Ἰσραήλ.	4 <Ἀκοῦστε ὅμως καὶ ἄλλον λόγον τὸν Κυρίου, οἱ ἀπόγονοι <οἱ δώδεκα φυλές> τοῦ Ἰακὼβ καὶ ὅλες οἱ πατριαρχικὲς οἰκογένειες τοῦ Ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ.
5 Τάδε λέγει Κύριος· τί εὕροσαν οἱ πατέρες ὑμῶν ἐν ἐμοὶ πλημμέλημα, ὅτι ἀπέστησαν μακρὰν ἀπ' ἐμοῦ καὶ ἐπορεύθησαν ὀπίσω τῶν ματαίων καὶ ἐματαιώθησαν;	5 Αὐτὰ λέγει ὁ Κύριος: Ποίαν, ἔστω καὶ μικράν, ἔλλειψιν εὑρῆκαν εἰς ἐμὲ οἱ πρόγονοί σας καὶ ἔφυγαν μακρὰν ἀπὸ ἐμέ, ἐπορεύθησαν δὲ καὶ ἠκολούθησαν τὰ μάταια εἴδωλα, διὰ νὰ γίνουν ἔτσι καὶ αὐτοὶ μηδαμινοὶ καὶ τιποτένιοι;	5 Αὐτὰ λέγει ὁ Κύριος: Ποῖον σφάλμα, ποίαν παραμικρὰν ἔστω ἔλλειψιν εὑρῆκαν εἰς Ἐμὲ οἱ πατέρες σας, εἰς τί τοὺς ἀδίκησα, ὥστε ἀπεστάτησαν καὶ ἀπεμακρύνθησαν ἀπὸ Ἐμὲ καὶ ἀκολούθησαν τὰ κούφια καὶ τιποτένια εἴδωλα, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ καταντήσουν καὶ αὐτοὶ εἰδωλολάτραι μηδαμινοί, κούφιοι καὶ τιποτένιοι;
6 Καὶ οὐκ εἶπαν· ποῦ ἐστι Κύριος ὁ καθοδηγήσας ἡμᾶς ἐν τῇ ἐρήμῳ, ἐν γῇ ἀπείρῳ καὶ ἀβάτῳ, ἐν γῇ ἀνύδρῳ καὶ ἀκάρπῳ, ἐν γῇ, ᾖ οὐ διώδευσεν ἐν αὐτῇ ἀνὴρ οὐθὲν καὶ οὐ κατῴκησεν ἐκεῖ υἱὸς ἀνθρώπου;	6 Δὲν ἐνεθυμήθησαν τὰς εὐεργεσίας μου καὶ δὲν εἶπαν: Ποὺ εἶναι ὁ Κύριος, ὁ ὁποῖος μᾶς ἔβγαλεν ἀπὸ τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου, αὐτὸς ὁ ὁποῖος μᾶς ὠδήγησε διὰ μέσου τῆς ἐρήμου, διὰ μέσου περιοχῆς ἀγνώστου καὶ ἀδιαβάτου εἰς γῆν ἄνυδρον, ἀκαλλιέργητον καὶ ἄκαρπον, ἀπὸ τὴν ὁποίαν κανεὶς δὲν διήρχετο οὔτε καὶ κατοικοῦσεν ἐκεῖ ἄνθρωπος;	6 Αὐτοί, ἐπειδὴ ἐλησμόνησαν τὶς εὐεργεσίες καὶ τὴν ἀγάπην μου, οὐδέποτε εἶπαν: <Ποὺ εἶναι ὁ Κύριος, ὁ ὁποῖος μᾶς ἐλευθέρωσε καὶ μᾶς ἀνέβασε εἰς τὴν γῆν τῆς ἐπαγγελίας ἀπὸ τὴν χώραν τῆς Αἰγύπτου· ὁ ὁποῖος μᾶς ὡδήγησε μέσα ἀπὸ τὴν ἔρημον, μέσα ἀπὸ τὴν ἐκτεταμένην, ἀχανῆ καὶ δύσκολον νὰ τὴν βαδίσῃ κανεὶς γῆν μέσα ἀπὸ τὴν ἄνυδρον καὶ ἄκαρπον χώραν τῆς ἐρήμου, ἀπὸ τὴν ὁποίαν δὲν ἐπέρασεν, ἀλλ’ οὔτε καὶ ἐκατοίκησε ἄνθρωπος;>
7 Καὶ ἤγαγον ὑμᾶς εἰς τὸν Κάρμηλον τοῦ φαγεῖν ὑμᾶς τοὺς καρποὺς αὐτοῦ καὶ τὰ ἀγαθὰ αὐτοῦ· καὶ εἰσήλθατε καὶ ἐμιάνατε τὴν γῆν μου καὶ τὴν κληρονομίαν μου ἔθεσθε εἰς βδέλυγμα.	7 Ἐγὼ ὁ Θεός, ἀσφαλεῖς σᾶς ὠδήγησα εἰς τὴν καρποφόρον γῆν τῆς Παλαιστίνης, διὰ νὰ φάγετε τοὺς καρποὺς αὐτῆς καὶ νὰ ἀπολαύσετε τὰ ἀγαθά της. Ἀπέναντι τῶν εὐεργεσιῶν μου αὐτῶν, σεῖς τί ἐπράξατε, πῶς ἐφερθήκατε; Εἰσήλθατε, λέγει ὁ Κύριος, καὶ ἐμολύνατε τὴν χώραν μου, τὴν γῆν τῆς Ἐπαγγελίας, κατεστήσατε βδελυρὰν καὶ μισητὴν τὴν κληρονομίαν μου.	7 Ἐγὼ ὁ Κύριος σᾶς ὡδήγησα καὶ σᾶς ἔφερα εἰς τὴν καρποφόρον Παλαιστίνην, τὴν χώραν τῆς ἀφθονίας, διὰ νὰ φάγετε καὶ ἀπολαύσετε τοὺς καρποὺς καὶ τὸν πολύν της πλοῦτον. Σεῖς ὅμως, ὅταν εἰσήλθατε εἰς αὐτήν, ὑβρίσατε καὶ ἐμολύνατε μὲ τὴν εἰδωλολατρίαν τὴν εὐλογημένην καὶ πλουσίαν αὐτὴν χώραν μου καὶ τὴν γῆν, ποὺ σᾶς ἔδωσα ὡς κληρονομίαν, τὴν κατεστήσατε μισητὴν καὶ σιχαμερήν.
8 Οἱ ἱερεῖς οὐκ εἶπαν· ποῦ ἐστι Κύριος; Καὶ οἱ ἀντεχόμενοι του νόμου οὐκ ἠπίσταντό με, καὶ οἱ ποιμένες ἠσέβουν εἰς ἐμέ, καὶ οἱ προφῆται ἐπροφήτευον τῇ Βάαλ καὶ ὀπίσω ἀνωφελοῦς ἐπορεύθησαν.	8 Καὶ οἱ ἱερεῖς ἀκόμη δὲν ἀνεζήτησαν τὸν Κύριον λέγοντες· ποῦ εἶναι ὁ Κύριος; Οἱ ἀσχολούμενοι μὲ τὸν Νόμον δὲν μὲ ἐγνώριζαν. Οἱ ἄρχοντες τοῦ λαοῦ ἐφέροντο μὲ ἀσέβειαν ἀπέναντί μου καὶ οἱ προφῆται ἐπροφῆτευαν πρὸς χάριν τοῦ εἰδωλικοῦ θεοῦ Βάαλ καὶ ἠκολούθουν τὰ μάταια καὶ ἀνωφελῆ εἴδωλα.	8 Οἱ ἱερεῖς οὐδέποτε ἐρώτησαν ἀναζητοῦντες τὸν Κύριον: <Ποὺ εἶναι ὁ Κύριος;> Καὶ οἱ Γραμματεῖς καὶ οἱ νομοδιδάσκαλοι, ποὺ ἐρμηνεύουν καὶ διδάσκουν τὸν Μωσαϊκὸν νόμον, μὲ ἀγνοοῦσαν. Ἐπίσης οἱ βασιλεῖς καὶ οἱ πολιτικοὶ ἄρχοντες ἐφέροντο ἀπέναντί μου μὲ ἀσέβειαν. Ἐπὶ πλέον οἱ ψευδοπροφῆται ἐπροφήτευαν χάριν τοῦ εἰδωλολατρικοῦ θεοῦ Βάαλ καὶ ἀκολουθοῦσαν τὰ ἄχρηστα καὶ βλαβερὰ εἴδωλα.
9 Διὰ τοῦτο ἔτι κριθήσομαι πρὸς ὑμᾶς λέγει Κύριος, καὶ πρὸς τοὺς υἱοὺς τῶν υἱῶν ὑμῶν κριθήσομαι.	9 Διὰ τοῦτο θὰ ἔλθω εἰς συζήτησιν καὶ ἀντιδικίαν πρὸς σᾶς, λέγει ὁ Κύριος, ὅπως ἐπίσης καὶ πρὸς τοὺς ἀπογόνους σας.	9 Ἕνεκα τῆς ἀσεβοῦς αὐτῆς διαγωγῆς σας θὰ ἔλθω καὶ πάλιν εἰς συζήτησιν καὶ δίκην μαζί σας, λέγει ὁ Κύριος· θὰ ἔλθω εἰς ἀντιδικίαν καὶ ἔλεγχον καὶ πρὸς τοὺς ἀπογόνους σας· δὲν παραιτοῦμαι ἀπὸ τοῦ νὰ ἔλθω εἰς κρίσιν πρὸς ὅλους.
10 Διότι διέλθετε εἰς νήσους Χεττιεὶμ καὶ ἴδετε, καὶ εἰς Κηδὰρ ἀποστείλατε καὶ νοήσατε σφόδρα, καὶ ἴδετε εἰ γέγονε τοιαῦτα.	10 Περάσατε καὶ ἐπισκεφθῆτε τὰ εἰδωλολατρικὰ ἔθνη τῆς Κύπρου καὶ τῶν ἄλλων νήσων τῆς Μεσογείου Θαλάσσης, ὑπάγετε καὶ πρὸς ἀνατολὰς πρὸς τοὺς κατοίκους τῆς Κηδάρ, προσέξατε καὶ ἴδετε, ἐὰν ἐκεῖ ἔγιναν τέτοια γεγονότα, ὡσὰν αὐτὰ ποὺ συνέβησαν εἰς τὴν Ἰουδαίαν.	10 Περάστε λοιπὸν εἰς τὰ εἰδωλολατρικὰ ἔθνη τῶν νήσων τῆς Μεσογείου θαλάσσης <τῶν νήσων ποὺ εὑρίσκονται εἰς τὰ δυτικὰ τῆς Παλαιστίνης> καὶ παρατηρήσατε· ὅπως ἐπίσης στείλατε ἀνθρώπους καὶ εἰς τοὺς νομάδες κατοίκους τῆς Κηδάρ, ποὺ ζοῦν πέραν τοῦ Ἰορδάνου εἰς τὰ ἀνατολικὰ τῆς Παλαιστίνης· ἐρευνῆστε δὲ μὲ ἐπιμέλειαν καὶ προσέξτε καλὰ καὶ ἴδετε ἐὰν εἰς τὶς χῶρες αὐτὲς συνέβησαν γεγονότα ὅμοια μὲ αὐτὰ ποὺ συνέβησαν εἰς τὴν χώραν τῆς Ἰουδαίας.
11 Εἰ ἀλλάξωνται ἔθνη θεοὺς αὐτῶν· καὶ οὗτοι οὐκ εἰσὶ θεοί. Ὁ δὲ λαός μου ἠλλάξατο τὴν δόξαν αὐτοῦ, ἐξ ἧς οὐκ ὠφεληθήσονται.	11 Ἐάν, δηλαδή, τὰ εἰδωλολατρικὰ αὐτὰ ἔθνη ἤλλαξαν τοὺς θεούς των μὲ ἄλλους θεούς· καὶ ὅμως οἱ θεοί των δὲν εἶναι ἀληθινοὶ ἀλλὰ ψευδεῖς θεοί, εἴδωλα. Ὁ λαός μου ὅμως ἤλλαξε τὴν δόξαν του, τὸν ἀληθινὸν Θεόν του, μὲ ἄλλους ψευδεῖς θεούς, ἀπὸ τοὺς ὁποίους τίποτε οὔτε ὠφελήθη οὔτε θὰ ὠφεληθῇ.	11 Ἐάν, δηλαδή, τὰ ἐδωλολατρικὰ ἔθνη, εἴτε εἰς τὴν Δύσιν εἴτε εἰς τὴν Ἀνατολήν, ἄλλαξαν τοὺς θεούς των - οἱ ὁποῖοι δὲν εἶναι κἂν πραγματικοὶ θεοὶ ἀλλὰ ψεύτικοι - μὲ ἄλλους θεούς· ἀπ' ἐναντίας ὁ λαός μου ἀντήλλαξε τὴν Δόξαν καὶ τὸ Σέμνωμά του, τὸν ἔνδοξον ἀληθινὸν Θεόν του, μὲ τὰ μάταια, κούφια καὶ τιποτένια εἴδωλα, ἀπὸ τὰ ὁποῖα οὐδεμίαν ὠφέλειαν ἔχουν νὰ λάβουν.
12 Ἐξέστη ὁ οὐρανὸς ἐπὶ τούτῳ καὶ ἔφριξεν ἐπὶ πλεῖον σφόδρα, λέγει Κύριος.	12 Κατάπληκτος ἔμεινεν ὁ οὐρανὸς ἐνώπιον τῆς ἀποστασίας αὐτῆς, κατελήφθη ἀπὸ ἅπερίγραπτον φρίκην διὰ τὴν διαγωγήν σας, λέγει ὁ Κύριος.	12 Ἔμεινε καταπληκτος ὁ ἄλογος καὶ ἀναίσθητος οὐρανὸς διὰ τὴν ἀχαρακτήριστον αὐτὴν ἀποστασίαν καὶ ἐκυριεύθη ἀπὸ ὑπερβολικὴν φρίκην καὶ τρόμον διὰ τὴν ὑβριστικὴν αὐτὴν διαγωγήν, λέγει ὁ Κύριος.
13 Ὅτι δύο καὶ πονηρὰ ἐποίησεν ὁ λαός μου· ἐμὲ ἐγκατέλιπον πηγὴν ὕδατος ζωῆς, καὶ ὤρυξαν ἐαυτοῖς λάκκους συντετριμμένους, οἳ οὐ δυνήσονται ὕδωρ συνέχειν.	13 Διότι ὁ λαός μου διέπραξε κατὰ τὸν αὐτὸν χρόνον δύο πονηρὰ καὶ ὀλέθρια σφάλματα· ἐγκατέλιπαν ἐμέ, ὁ ὁποῖος ἥμην δι' αὐτοὺς πηγὴ ζωογόνου ὕδατος, καὶ ἤνοιξαν διὰ τὸν ἑαυτόν τους λάκκους κατεστραμμένους, οἱ ὁποῖοι δὲν θὰ ἠμπορέσουν νὰ συγκρατήσουν νερό.	13 Μὲ τὴν συμπεριφοράν του αὐτὴν ὁ λαός, ποὺ ἀγάπησα καὶ ἐτίμησα, ἔκαμε δύο ὀλέθρια λάθη: Ἐγκατέλειψαν Ἐμέ, ὁ ὁποῖος εἶμαι δι' αὐτοὺς ἡ ἀστείρευτος πηγὴ ὕδατος, ποὺ παρέχει εἰς πάντα τὴν ζωήν, καὶ ἄνοιξαν διὰ τοὺς ἑαυτούς των στέρνες κατεστραμμένες, οἱ ὁποῖες δὲν ἠμποροῦν νὰ συγκροτήσουν τὸ νερό, ποὺ συναθροίζεται εἰς αὐτές.
14 Μὴ δοῦλός ἐστιν Ἰσραὴλ ἢ οἰκογενής ἐστι; Διατὶ εἰς προνομήν ἐγένετο;	14 Μήπως ὁ ἰσραηλιτικὸς λαὸς εἶναι καὶ μένει ὡσὰν ἔνας κοινὸς καὶ εὐτελὴς δοῦλος ἀπέναντί μου, ἢ δοῦλος, ἔστω, ὁ ὁποῖος ἐγεννήθη εἰς τὸν οἶκον τοῦ κυρίου του; Διατί, λοιπόν, κατήντησε δοῦλος ἀλλοεθνῶν καὶ ἔγινε θῦμα λεηλασίας;	14 Μήπως ὁ Ἰσραηλιτικὸς λαὸς εἶναι ἀπέναντί μου ὡς ἕνας συνηθισμένος, εὐκαταφρόνητος καὶ εὐτελὴς δοῦλος, ἢ ἔστω δοῦλος ποὺ ἐγεννήθη εἰς τὸν οἶκον τοῦ κυρίου του; Διατὶ λοιπὸν ὁ περιφανὴς καὶ περίβλεπτος αὐτὸς λαὸς κατήντησε δοῦλος εἰδωλολατρικῶν ἐθνῶν καὶ ὑπέστη διαρπαγὴν καὶ λαφυραγώγησιν ἐκ μέρους τῶν ἐχθρῶν;
15 Ἐπ' αὐτὸν ὠρύοντο λέοντες καὶ ἔδωκαν τὴν φωνὴν αὐτῶν, οἳ ἔταξαν τὴν γῆν αὐτοῦ εἰς ἔρημον, καὶ αἱ πόλεις αὐτοῦ κατεσκάφησαν παρὰ τὸ μὴ κατοικεῖσθαι.	15 Ἐναντίον αὐτοῦ ἐπετέθησαν οἱ ἐχθροί του ὠρυόμενοι ὡσὰν λέοντες. Ἐξέβαλαν τὰς ἀγρίας κραυγάς των. Αὐτοὶ ἐρήμωσαν τὴν χώραν του, κατέσκαψαν καὶ ἐκρήμνισαν τὰς πόλεις του, ὥστε νὰ μὴ εἶναι δυνατὸν πλέον νὰ κατοικηθοῦν.	15 Ἐναντίον του ὥρμησαν μὲ βρυχηθμοὺς ὡσὰν λιοντάρια οἱ ἐχθροί του καὶ ἐξέβαλαν τὶς ἄγριες καὶ ὠργισμένες κραυγές των. Οἱ ἐχθροὶ κατέστησαν ἔρημον τὴν χώραν του, καὶ οἱ πόλεις του ἐκρημνίσθησαν, ἐκάησαν καὶ κατεσκάφησαν μέχρι σημείου, ὥστε νὰ μείνουν ἀκατοίκητες.
16 Καὶ υἱοὶ Μέμφεως καὶ Τάφνας ἔγνωσάν σε καὶ κατέπαιζόν σου.	16 Οἱ κάτοικοι τῶν πόλεων Μέμφεως καὶ Τάφνας τῆς Αἰγύπτου σὲ εἶδαν εἰς τὴν ἀθλίαν αὐτὴν κατάστασιν καὶ ἐχάρησαν καὶ σὲ ἐνέπαιζαν!	16 Καὶ οἱ κάτοικοι τῶν Αἰγυπτιακῶν πόλεων Μέμφιδος καὶ Τάφνας σὲ εἶδαν, λαέ μου, εἰς τὴν ἀθλίαν αὐτὴν κατάστασιν τῆς ὑποδουλώσεως καὶ ἐρημώσεως καὶ γεμᾶτοι χαιρεκακίαν διὰ τὰ δεινά σου σὲ ἐχλεύαζαν!
17 Οὐχὶ ταῦτα ἐποίησέ σοι τὸ καταλιπεῖν σε ἐμέ; Λέγει Κύριος ὁ Θεός σου.	17 Ὅλα αὐτὰ δὲν συνέβησαν εἰς βάρος σου, λέγει Κύριος ὁ Θεός σου, ἐπειδὴ σὺ μὲ ἐγκατέλιπες;	17 Ὅλα δὲ αὐτὰ δὲν συνέβησαν εἰς σέ, ἐπειδὴ ἐγκατέλειψες Ἐμέ, τὸν ἀληθινὸν Θεόν, καὶ ἐθεοποίησες τὰ εἴδωλα; Λέγει ὁ Κύριος ὁ Θεός σου.
18 Καὶ νῦν τί σοι καὶ τῇ ὁδῷ Αἰγύπτου τοῦ πιεῖν ὕδωρ Γηῶν; Καὶ τί σοι καὶ τῇ ὁδῷ Ἀσσυρίων τοῦ πιεῖν ὕδωρ ποταμῶν;	18 Καὶ τώρα σὲ ἐρωτῶ· Τί ὑπάρχει μεταξὺ σοῦ καὶ τῆς ὁδοῦ, ἡ ὁποία ὁδηγεῖ εἰς τὴν Αἴγυπτον, ὥστε νὰ θέλῃς νὰ πίνῃς ὕδωρ ἀπὸ τὴν Γηῶν, πόλιν τῆς Αἰγύπτου; Ποία σχέσις ὑπάρχει μεταξὺ σοῦ καὶ τῆς ὀδοῦ, ἡ ὁποία ὁδηγεῖ εἰς τοὺς Ἀσσυρίους, ὥστε νὰ πίνῃς νερὰ ἀπὸ τοὺς ποταμοὺς τῆς χώρας των;	18 Τώρα λοιπὸν σὲ ἐρωτῶ: Ποία σχέσις ὑπάρχει μεταξὺ σοῦ, τοῦ Ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ, καὶ τοῦ δρόμου, ὁ ὁποῖος ὁδηγεῖ εἰς τὴν Αἴγυπτον, ὥστε νὰ θέλῃς νὰ πιῇς νερὸ τῆς Γηών, δηλαδὴ νερὸ ἀπὸ τὸν Νεῖλον; Ποία σχέσις ὑπάρχει μεταξὺ σοῦ καὶ τοῦ δρόμου, ὁ ὁποῖος ὁδηγεῖ εἰς τοὺς Ἄσσυρίους, ὥστε νὰ πιῇς νερὸ ἀπὸ τὸν ποταμὸν τῆς Ἀσσυρίας, δηλαδὴ τὸν Εὐφράτην;
19 Παιδεύσει σε ἡ ἀποστασία σου, καὶ ἡ κακία σου ἐλέγξει σε· καὶ γνῶθι καὶ ἰδέ, ὅτι πικρόν σοι τὸ καταλιπεῖν σε ἐμέ, λέγει Κύριος ὁ Θεός σου· καὶ οὐκ εὐδόκησα ἐπί σοί, λέγει Κύριος ὁ Θεός σου.	19 Ἡ ἀποστασία σου ἀπὸ ἐμὲ θὰ σὲ τιμωρήσῃ καὶ ἡ κακία σου θὰ σὲ ἑλέγχῃ καὶ θὰ σὲ συγκλονίζῃ. Ἀπὸ αὐτὰ ποὺ ὑφίστασαι, μάθε καὶ ἰδέ, ὅτι εἶναι πολὺ πικρὸν διὰ σέ, νὰ ἐγκαταλείψῃς ἐμὲ τὸν Θεόν σου καὶ προστάτην, λέγει Κύριος ὁ Θεός σου· ἔπαυσα νὰ σὲ περιβάλλω μὲ εὐμένειαν καὶ προστασίαν.	19 Θὰ σὲ τιμωρήσῃ ἡ ἀποστασία σου ἀπὸ Ἐμέ, τὸν ἀληθινὸν Θεόν, ἡ δὲ ἁμαρτία καὶ κακία σου θὰ σὲ ἐλέγχουν συνεχῶς. Ἀπὸ ὅλα αὐτὰ λοιπόν, ποὺ ὑποφέρεις, μάθε καὶ ἰδὲ ὅτι εἶναι εἰς σὲ πολὺ ὀδυνηρόν, δυσάρεστον καὶ πικρὸν τὸ νὰ ἐγκαταλείπῃς Ἐμέ, τὸν ἀληθινὸν Θεόν, λέγει ὁ Κύριος ὁ Θεός σου. Διὰ τοῦτο δὲν εὐαρεστήθηκα νὰ σὲ προστατεύσω καὶ ἀναπαύσω· ποτὲ δὲν ἀναπαύθηκα εἰς σέ, λέγει ὁ Κύριος ὁ Θεός σου.
20 Ὅτι ἀπ' αἰῶνος συνέτριψας τὸν ζυγόν σου, διέσπασας τοὺς δεσμούς σου καὶ εἶπας· οὐ δουλεύσω σοι, ἀλλὰ πορεύσομαι ἐπὶ πάντα βουνὸν ὑψηλὸν καὶ ὑποκάτω παντὸς ξύλου κατασκίου, ἐκεῖ διαχυθήσομαι ἐν τῇ πορνείᾳ μου.	20 Διότι ἀπὸ ἀρχαιότητα χρόνια, σὺ συνέτριψες τὸν ὠφέλιμον ζυγὸν τῶν ἐντολῶν μου καὶ εἶπες· Δὲν θὰ δουλεύω εἰς σέ, ἀλλὰ θὰ ἀνεβῶ εἰς κάθε ὑψηλὸν βουνὸν καὶ κάτω ἀπὸ κάθε εὐσκιόφυλλον δένδρον ἐκεῖ θὰ ἐκχυθῶ εἰς τὴν εἰδωλολατρικὴν ἀσυδοσίαν καὶ τὴν πορνείαν μου.	20 Διότι ἀπὸ τὰ πολὺ παλαιὰ χρόνια ὄχι ἁπλῶς ἀπέβαλες, ἀλλὰ συνέτριψες τὸν εὐεργετικὸν ζυγὸν τῶν ἁγίων ἐντολῶν μου, διέσπασες τὰ σωτήρια τῆς νομοθεσίας μου δεσμά σου καὶ εἶπες μὲ θράσος καὶ περιφρόνησιν: <Δὲν θὰ δουλεύσω πλέον εἰς Σέ, ἀλλὰ θὰ μεταβῶ διὰ νὰ προσφέρω θυσίαν εἰς τὰ εἴδωλα εἰς κάθε ὑψηλὸ βουνὸ καὶ κάτω ἀπὸ κάθε δένδρον, ποὺ ἔχει παχὺν ἴσκιον· ἐκεῖ θὰ διαχυθῶ καὶ θὰ <πέσω μὲ τὰ μοῦτρα> καὶ μὲ βουλιμίαν εἰς τὴν εἰδωλολατρίαν, τὴν πνευματικὴν πορνείαν>.
21 Ἐγὼ δὲ ἐφύτευσά σε ἄμπελον καρποφόρον πᾶσαν ἀληθινήν· πῶς ἐστράφης εἰς πικρίαν, ἡ ἄμπελος ἡ ἀλλοτρία;	21 Ἐγὼ ἰουδαϊκὲ λαέ, σὲ ἐφύτευσα ὡς ἄμπελον ἐξαιρετικὴν καὶ καρποφόρον. Πῶς τώρα μετεστράφης καὶ ἔγινες εἰς πικρίαν δι' ἐμέ; Πῶς ἔγινες ἄμπελος ἀγρία καὶ νόθος;	21 Ἐγὼ ὅμως, Ἰουδαϊκὲ λαέ, σὲ ἐφύτευσα ἄμπελον ὄχι τυχαίαν καὶ συνηθισμένην, ἀλλὰ καλήν, καρποφόρον· ὄχι τὴν μὲν ἀληθινήν, τὴν δὲ ψευδῆ, ἀλλὰ ὅλην ἐκλεκτὴν καὶ ἐξαίρετον. Πῶς λοιπὸν τώρα μετεστράφης καὶ ἔφθασες εἰς ἀντίθεσιν, ἀποστασίαν καὶ ὀργὴν πρὸς Ἐμέ; Πῶς ἀπεξενώθης ἀπὸ Ἐμὲ καὶ ἔγινες ἄμπελος νόθος καὶ ἀγνώριστος;
22 Ἐὰν ἀποπλύνῃ ἐν νίτρῳ καὶ πληθύνῃς σεαυτῇ πόαν, κεκηλίδωσαι ἐν ταῖς ἀδικίαις σου ἐναντίον ἐμοῦ, λέγει Κύριος.	22 Ἐὰν πλυθῇς ἐξωτερικῶς μὲ νίτρον, ἐὰν χρησιμοποιήσῃς ἄφθονον ποτάσσαν ἀπὸ στάχτην φυτῶν, πάλιν θὰ μείνῃς κηλιδωμένη μὲ τὰς ἀδικίας, τὰς ὁποίας ἔπραξες ἐνώπιόν μου, λέγει ὁ Κύριος.	22 Ἔχεις τόσον πολὺ διαφθαρῆ ψυχικῶς, κατήντησες τόσον ἀκάθαρτη πνευματικῶς, ὥστε καὶ ἂν ἀκόμη πλυθῇς ἐξωτερικῶς μὲ νίτρον <εἶδος ἀπορρυπαντικοῦ> καὶ μὲ ἄφθονη ποσότητα ποτάσσας ἀπὸ φυτικὴν τέφραν, καὶ πάλιν οἱ ψυχικὲς κηλῖδες τῆς βαρειᾶς ἐνοχῆς καὶ τῶν πολλῶν ἁμαρτιῶν καὶ πονηριῶν σου, τὶς ὁποῖες διέπραξες μὲ τὴν ἐλευθέραν θέλησίν σου, θὰ παραμείνουν ἐνώπιόν μου, λέγει ὁ Κύριος.
23 Πῶς ἐρεῖς· οὐκ ἐμιάνθην καὶ ὀπίσω τῆς Βάαλ οὐκ ἐπορεύθην; Ἰδὲ τὰς ὁδούς σου ἐν τῷ πολυανδρίῳ καὶ γνῶθι τί ἐποίησας. Ὁψὲ φωνὴ αὐτῆς ὠλόλυξε,	23 Καὶ πῶς θὰ τολμήσῃς νὰ εἴπης: Ἐγὼ δὲν ἐμολύνθην καὶ δὲν ἐπορεύθην πίσω ἀπὸ τὸ εἴδωλον Βάαλ; Ἰδὲ ὅμως τὰς ὁδούς, ποὺ ἠκολούθησες, καὶ τὰ ἴχνη τῶν ὁδῶν εἰς τὴν κοιλάδα τοῦ πολυανδρίου, τὴν κοιλάδα Ἐννόμ. Μάθε καὶ κατανόησε καλά, τί διέπραξες. Ἄμυαλη καμήλα, ποὺ τρέχει δι' ἀνεύρεσιν ὕδατος· πρὸς τὸ βραδὺ θὰ κραυγάσῃ, σὰν νὰ ἀφήνῃ ὁλολυγμούς!	23 Πῶς λοιπὸν τολμᾷς νὰ εἰπῇς· <καθόλου δὲν ἐμολύνθηκα ἀπὸ τὴν εἰδωλολατρίαν καὶ δὲν ἀκολούθησα πίσω ἀπὸ τὸ εἴδωλον τοῦ θεοῦ Βάαλ>; Παρατήρησε τὴν ὅλην ἁμαρτωλὴν συμπεριφοράν σου εἰς τὸ <πολυάνδριον>, τὴν κοιλάδα Ἐννόμ, ὅπου προσφέρονται ἀνθρωποθυσίες, δηλαδὴ τὸν τόπον ὅπου ἁμάρτανες, καὶ ἐννόησε καλὰ τί ἔκαμες. Ὁμοιάζεις μὲ ἄμαυλη νεαρὴ καμήλα <ἤ, κατ’ ἄλλην γραφήν, ἀγρίαν ὄνον>, ποὺ τρέχει μὲ ὁρμὴν διψασμένη νὰ εὕρῃ νερὸ διὰ νὰ σβήσῃ τὴν δίψαν της· πρὸς τὸ βράδυ ἀφήνει ἰσχυρὰν καὶ ὀξεῖαν φωνήν.
24 τὰς ὁδοὺς αὐτῆς ἐπλάτυνεν ἐφ' ὕδατα ἐρήμου, ἐν ἐπιθυμίαις ψυχῆς αὐτῆς ἐπνευματοφορεῖτο, παρεδόθη· τίς ἐπιστρέψει αὐτήν; Πάντες οἱ ζητοῦντες αὐτὴν οὐ κοπιάσουσιν, ἐν τῇ ταπεινώσει αὐτῆς εὑρήσουσιν αὐτήν.	24 Τρέχει εἰς τὰς ὁδούς της μὲ μεγάλην ταχύτητα πρὸς τὰ ὕδατα ἐρήμου τόπου. Ἐπάνω εἰς τὴν σφοδρὰν ἐπιθυμίαν της, τρέχει μὲ τόσην ταχύτητα, ὡς ἐὰν φέρεται ἀπὸ τὸν ἄνεμον. Ποιὸς ἠμπορεῖ νὰ τὴν συγκρατήσῃ καὶ νὰ τὴν ἐπαναφέρῃ; Ἀλλὰ ὅλοι ὅσοι ζητοῦν νὰ τὴν εὔρουν, δὲν θὰ κοπιάσουν, θὰ τὴν εὕρουν εὔκολα ὅταν ἔλθῃ ὁ καιρὸς τῆς καταισχύνῃς της.	24 Τρέχει εἰς τὸν δρόμον της μὲ μεγάλα βήματα καὶ ὁρμὴν πρὸς τὰ ὕδατα ἐρήμου τόπου <δηλαδὴ ὁ Ἰουδαϊκὸς λαὸς τρέχει μὲ πολλὴν λαιμαργίαν καὶ πόθον πρὸς τὴν ἀσέβειαν καὶ τὴν εἰδωλολατρίαν>. Εἶναι κυριευμένη ἀπὸ τέτοιαν σφοδρὰν ἐπιθυμίαν, ὥστε τρέχει παράφορος καὶ μὲ τόσην ὁρμήν, ὡσὰν νὰ φέρεται ἀπὸ ἄνεμον· παρεδόθη ἒξ ὁλοκλήρου εἰς τὴν εἰδωλολατρίαν. Ποῖος ἠμπορεῖ νὰ τὴν ἀναχαιτίσῃ καὶ νὰ τὴν γυρίσῃ πίσῳ; Ὅλοι ὅσοι τὴν ἀναζητοῦν, δὲν θὰ κουρασθοῦν νὰ τὴν εὔρουν· διότι θὰ τὴν εὔρουν εὔκολα ταπεινωμένην, κατεντροπιασμένην καὶ παραδεδομένην εἰς τὴν ἁμαρτίαν· <κατὰ συνέπειαν θὰ τὴν εὔρουν ἀνίσχυρον καὶ ἄρα εὔκολα ἠμποροῦν νὰ τὴν βάλουν εἰς τὸ χέρι>.
25 Ἀπόστρεψον τὸν πόδα σου ἀπὸ ὁδοῦ τραχείας καὶ τὸν φάρυγγά σου ἀπὸ δίψους. Ἡ δὲ εἶπεν· ἀνδριοῦμαι· ὅτι ἠγαπήκει ἀλλοτρίους καὶ ὁπίσω αὐτῶν ἐπορεύετο.	25 Καὶ λέγω τώρα εἰς σέ: Ἄλλαξε διεύθυνσιν, ἀπομάκρυνε τὰ πόδια σου ἀπὸ τὰς τραχείας εἰδωλολατρικὰς ὁδούς, ὦ Ἰσραήλ, καὶ μὴ θελήσῃς νὰ ἰκανοποιήσῃς τὴν δίψαν τοῦ λάρυγγός σου ἀπὸ τὰ ὕδατα τῆς εἰδωλολατρείας. Ἡ ἀγρία αὐτὴ ὅμως κάμηλος τοῦ Ἰσραὴλ ἀπαντᾷ: Ἐκεῖ ἐγὼ ἐνισχύομαι. Λέγει δὲ αὐτά, διότι ἔχει ἀγαπήσει ξένους, εἰδωλολατρικοὺς θεοὺς καὶ τρέχει ὀπίσω ἀπὸ αὐτούς.	25 Ἰσραηλιτικὲ λαέ· γύρισε πίσω καὶ φύγε μακριά, ἀπομάκρυνε τὰ πόδια σου ἀπὸ τὸν ἄγριον, βλαβερὸν καὶ τραχὺν δρόμον τῆς εἰδωλολατρίας καὶ μὴ ἐπιχειρήσῃς νὰ σβήσῃς τὴν δίψαν τοῦ λάρυγγός σου μὲ τὰ βρωμερὰ νερὰ τῆς εἰδωλολατρίας. Ἡ ἀγρία ὅμως καμήλα, ὁ ἀποστατημένος Ἰσραήλ, μετὰ τὴν συμβουλὴν αὐτὴν εἶπε: <Δὲν ἔχω ἀνάγκην τοῦ Θεοῦ· ἔχω τὴν δύναμιν νὰ ἀντεπεξέλθω καὶ νὰ ἐπαρκέσω εἰς τὸν ἑαυτόν μου>! Ἀπάντησε μὲ τέτοιο θράσος, διότι εἶχεν ἀγαπήσει ξένους, ψευδεῖς θεούς, τὰ εἴδωλα, καὶ ἔτρεχε πίσω ἀπὸ αὐτούς>.
26 Ὡς αἰσχύνη κλέπτου ὅταν ἁλῷ, οὕτως αἰσχυνθήσονται οἱ υἱοὶ Ἰσραήλ, αὐτοὶ καὶ οἱ βασιλεῖς αὐτῶν καὶ οἱ ἄρχοντες αὐτῶν καὶ οἱ ἱερεῖς αὐτῶν καὶ οἱ προφῆται αὐτῶν.	26 Ὅπως καταισχύνεται ὁ κλέπτης, ὅταν συλληφθῇ ἐπ' αὐτοφώρῳ, ἔτσι θὰ κατεντραπιασθοῦν καὶ οἱ Ἰσραηλῖται μαζῆ μὲ τοὺς βασιλεῖς των καὶ τοὺς ἄρχοντας καὶ τοὺς ἱερεῖς των καὶ τοὺς προφήτας των.	26 <Ὅπως κατεντροπιάζεται ὁ κλέπτης, ὅταν συλληφθῇ ἐπ' αὐτοφώρῳ, ἔτσι θὰ κατεντροπιασθοῦν καὶ οἱ Ἰσραηλῖται <οἱ Ἰουδαῖοι>· αὐτοὶ καὶ οἱ βασιλεῖς των καὶ οἱ ἄρχοντές των καὶ οἱ ἱερεῖς των καὶ οἱ προφῆται των.
27 Τῷ ξύλῳ εἶπαν, ὅτι πατήρ μου εἶ σύ, καὶ τῷ λίθῳ· σὺ ἐγέννησάς με, καὶ ἔστρεψαν ἐπ' ἐμὲ νῶτα καὶ οὐ πρόσωπα αὐτῶν· καὶ ἐν τῷ καιρῷ τῶν κακῶν αὐτῶν ἐροῦσιν· ἀνάστα καὶ σῶσον ἡμᾶς.	27 Εἶπαν αὐτοὶ εἰς τὸ ξόανον, εἰς τὸ ξύλινον ἄγαλμα, ὅτι σὺ εἶσαι ὁ πατήρ μας· καὶ εἰς τὸ λίθινον ἄγαλμα, ὅτι σὺ μᾶς ἔχεις γεννήσει. Καὶ ἐγύρισαν πρὸς ἐμὲ τὰ νῶτα των καὶ ὅχι τὰ πρόσωπά των. Ἀλλὰ κατὰ τὸν καιρόν, ποὺ θὰ ἐπέλθουν ἐναντίον των θλίψεις καὶ συμφοραί, θὰ ποῦν πρὸς ἐμέ· Σήκω, Κύριε, καὶ σῶσε μας.	27 Οἱ Ἰουδαῖοι ἔφθασαν εἰς τέτοιο σημεῖον ἠθικῆς πωρώσεως καὶ ἀναισθησίας, ὥστε εἶπαν εἰς τὸ εἴδωλον ξόανον, <σὺ εἶσαι ὁ πατέρας μας>· εἰς δὲ τὸ λίθινον ἄγαλμα, <σὺ μᾶς ἐγέννησες>! Καὶ ἐγύρισαν πρὸς Ἐμὲ τὴν πλάτην των καὶ ὄχι τὰ πρόσωπά των. Ὅμως κατὰ τὸν καιρὸν τῶν ἐθνικῶν δοκιμασιῶν, τῶν συμφορῶν καὶ τῶν θλίψεών των θὰ ἀποταθοῦν εἰς Ἐμὲ καὶ θὰ μοῦ εἰποῦν: <Κύριε, σήκω ἐπάνω καὶ σῶσε μας>!
28 Καὶ ποῦ εἰσιν οἱ θεοί σου, οὓς ἐποίησας σεαυτῷ; Εἰ ἀναστήσονται καὶ σώσουσί σε ἐν καιρῷ τῆς κακώσεώς σου; Ὅτι κατ' ἀριθμὸν τῶν πόλεών σου ἦσαν θεοί σου, Ἰούδα, καὶ κατ' ἀριθμὸν διόδων τῆς Ἱερουσαλὴμ ἔθυον τῇ Βάαλ.	28 Καὶ ἐγὼ τότε θὰ τοὺς ἐρωτήσω· ποὺ εἶναι οἱ θεοί σου, τοὺς ὁποίους κατεσκεύασες εἰς προστασίαν καὶ σωτηρίαν σου; Δὲν θὰ σηκωθοῦν ἐκεῖνοι νὰ σὲ σώσουν εἰς τὴν περίοδον αὐτὴν τῆς ταλαιπωρίας σου; Διότι οἱ εἰδωλολατρικοὶ θεοί σας, ὦ Ἰουδαῖοι, ἦσαν πολυάριθμοι, ὅσαι καὶ αἱ πόλεις σας, ὥστε κάθε πόλις νὰ ἔχῃ τὸν θεόν της. Καὶ εἰς κάθε δρόμον τῆς Ἱερουσαλὴμ ὑπῆρχον ἰδιαίτερα ἀγάλματα τοῦ Βάαλ, πρὸς τὰ ὁποῖα προσεφέρατε θυσίας.	28 Ἀλλὰ τότε Ἐγὼ θὰ τοὺς ἐρωτήσω: <Καὶ ποῦ εἶναι οἱ θεοί σου, Ἰσραηλιτικὲ λαέ, τοὺς ὁποίους κατεσκεύασες διὰ τὸν ἑαυτόν σου; Δὲν θὰ στικωθοῦν νὰ σὲ σώσουν κατὰ τὸν καιρὸν τῶν ἐθνικῶν συμφορῶν σου;> Διότι οἱ θεοί σου, Ἰουδαϊκὲ λαέ, δὲν εἶναι ὀλίγοι· εἶναι τόσον πολλοὶ εἰς ἀριθμόν, ὅσος καὶ ὁ ἀριθμὸς τῶν πόλεών σου, ἀφοῦ κάθε πόλις ἔχει τὸν ἰδικόν της, τὸν προστάτην θεόν της. Μάλιστα δὲ εἰς κάθε δρόμον τῆς Ἱερουσαλὴμ ὑπῆρχαν ἀγάλματα τοῦ Βάαλ, εἰς τὰ ὁποῖα προσεφέρατε θυσίαν>.
29 Ἱνατί λαλεῖτε πρός με; Πάντες ὑμεῖς ἠσεβήσατε καὶ πάντες ὑμεῖς ἠνομήσατε εἰς ἐμέ, λέγει Κύριος.	29 Διατί, λοιπόν, τώρα ἀπευθύνεσθε πρὸς ἐμὲ καὶ ζητεῖτε βοήθειαν; Ὅλοι σεῖς ἐδείξατε ἀσέβειαν, ὅλοι σας παρενομήσατε ἀπέναντι τοῦ Κυρίου.	29 <Διατὶ λοιπὸν ἀπευθύνσθε τώρα πρὸς Ἐμὲ καὶ ζητεῖτε τὴν βοήθειάν μου; Ὅλοι σας χωρὶς καμμίαν ἐξαίρεσιν ἐδείξατε ἀσέβειαν πρὸς Ἐμέ· ὅλοι σας χωρὶς καμμίαν ἐξαίρεσιν παρέβητε τὸν ἅγιον νόμον μου, λέγει ὁ Κύριος.
30 Μάτην ἐπάταξα τὰ τέκνα ὑμῶν, παιδείαν οὐκ ἐδέξασθε· μάχαιρα κατέφαγε τοὺς προφήτας ὑμῶν ὡς λέων ὀλοθρεύων, καὶ οὐκ ἐφοβήθητε.	30 Ματαίως ἐτιμώρησα τὰ τέκνα σας μήπως συνετισθῆτε. Τίποτε δὲν ὠφεληθήκατε ἀπὸ τὴν παιδαγωγικὴν αὐτὴν θλῖψιν. Ἐχθρικὴ μάχαιρα κατέφαγε τοὺς ψευδοπροφήτας σας. Ὡσὰν φοβερὸς λέων ὀλέθρου ἑπῆλθεν ἐναντίον σας ὁ ἐχθρός σας, καὶ ὅμως σεῖς δὲν ἐφοβηθήκατε!	30 Εἰς μάτην ἐτιμώρησα τὰ τέκνα σας μὲ σκοπὸν νὰ συνέλθετε· δὲν ἐδεχθήκατε τὰ πλήγματα τῆς παιδαγωγικῆς ράβδου μου· μάχαιρα τιμωρητικὴ κατέσφαξε τοὺς ψευδοπροφήτας σας. Ὁ ἐχθρὸς ὥρμησεν ἐναντίον σας ὡσὰν λιοντάρι ποὺ λεηλατεῖ καὶ καταστρέφει· καὶ ὅμως σεῖς δὲν ἐφοβηθήκατε!
31 Ἀκούσατε λόγον Κυρίου· τάδε λέγει Κύριος· μὴ ἔρημος ἐγενόμην τῷ Ἰσραὴλ ἡ γῆ κεχερσωμένη; Διατὶ εἶπεν ὁ λαός μου· οὐ κυριευθησόμεθα καὶ οὐχ ἥξομεν πρός με ἔτι;	31 Ἀκούσατε, λοιπόν, τὸν λόγον τοῦ Κυρίου· αὐτὰ λέγει ὁ Κύριος πρὸς σᾶς: Μήπως ἐγὼ ὑπῆρξα διὰ τὸν ἰσραηλιτικὸν λαὸν ἔρημος καὶ ἄκαρπος γῆ, γῆ χέρσος καὶ ἀκαλλιέργητος; Διατὶ ὁ λαὸς μου εἶπε· δὲν θὰ ὑποταχθῶμεν εἰς τὴν ἰδικήν σου ἐξουσίαν, δὲν θὰ ἔλθωμεν πλέον πρὸς σέ.	31 Τώρα λοιπὸν σεῖς, ἡ παροῦσα γενεά, ἀκοῦστε τὸν λόγον τοῦ Κυρίου· αὐτὰ λέγει ὁ Κύριος: Μήπως ὑπῆρξα διὰ τὸν Ἰσραηλιτικὸν λαὸν γῆ ἔρημος, ἄκαρπος, ἄγονος καὶ χέρσα; Διατὶ λοιπὸν ὁ λαός μου εἶπεν· <εἴμεθα κύριοι τοῦ ἑαυτοῦ μας· δὲν θὰ δεχθῶμεν τὴν ἰδικήν σου κυριαρχίαν καὶ δὲν θὰ ἔλθωμεν πλέον εἰς Σέ>;
32 Μὴ ἐπιλήσεται νύμφη τὸν κόσμον αὐτῆς καὶ παρθένος τὴν στηθοδεσμίδα αὐτῆς; Ὁ δὲ λαός μου ἐπελάθετό μου ἡμέρας, ὧν οὐκ ἔστιν ἀριθμός.	32 Μήπως ἡ νύμφη λησμονεῖ τὰ κοσμήματά της καὶ ἡ παρθένος τὸν πολύτιμον στηθόδεσμόν της; Ὅμως ὁ λαός μου μὲ ἐλησμόνησε καὶ μάλιστα ἐπὶ χρόνον πολύν, τὸν ὁποῖον κανεὶς δὲν ἠμπορεῖ νὰ ὑπολογίσῃ.	32 Μήπως εἶναι δυνατὸν νὰ λησμονήση ἡ νύμφη τὰ κοσμήματα καὶ τὸν νυμφικὸν στολισμόν της καὶ ἡ παρθένος τὸν πολύτιμον στηθόδεσμόν της, ποὺ τονίζει τὴν κομψότητα καὶ λαμπρότητά της; Καὶ ὅμως ὁ λαός μου ἐλησμόνησε τὸν στολισμὸν καὶ τὴν εὐπρέπειαν, μὲ τὰ ὁποῖα τὸν ἐλάμπρυνα, καὶ μάλιστα ἐπὶ πάρα πολλές, ἀναρίθμητες ἡμέρες.
33 Τί ἔτι καλὸν ἐπιτηδεύσεις ἐν ταῖς ὁδοῖς σου τοῦ ζητῆσαι ἀγάπησιν; Οὐχ οὕτως· ἀλλὰ καὶ σὺ ἐπονηρεύσω τοῦ μιᾶναι τὰς ὁδούς σου.	33 Ποῖον, λοιπόν, καλὸν ἐνδιεφέρθης νὰ κάμῃς εἰς τὴν πορείαν τῆς ζωῆς σου, ὥστε νὰ ἔχῃς τὸ δικαίωμα νὰ ζητήσῃς τὴν ἀγάπην μου; Κανένα. Ἀλλὰ ἐξ ἀντιθέτου διέπραξες πονηρίας, ὥστε νὰ μιάνῃς μὲ τὴν εἰδωλολατρειάν σου τὴν ζωήν σου.	33 Ποία λοιπὸν ἀγαθὰ ἔργα ἐφρόντισες νὰ ἐργασθῇς εἰς τὴν ζωήν σου, διὰ νὰ ἐξαλείψῃς τὰ ἁμαρτήματά σου καὶ νὰ καθαρισθῇς ἀπὸ αὐτά, ὥστε νὰ ζητήσῃς καὶ νὰ ἀξιωθῇς τῆς ἰδικῆς μου ἀγάπης; Κανένα! Ἀπ' ἐναντίας κατέβαλες κάθε ἀντίθετον προσπάθειαν καὶ ἐργάσθηκες τέτοια πονηρὰ ἔργα, ὥστε νὰ καταστήσῃς ἀκάθαρτον τὴν ζωήν σου μὲ τὴν εἰδωλολατρίαν.
34 Καὶ ἐν ταῖς χερσί σου εὑρέθησαν αἵματα ψυχῶν ἀθώων· οὐκ ἐν διορύγμασιν εὗρον αὐτούς, ἀλλ' ἐπὶ πάσῃ δρυΐ.	34 Εἰς δὲ τὰ χέρια σου εὑρέθησαν αἵματα ἀθώων ἀνθρώπων. Καὶ διέπραξες τοὺς φόνους αὐτοὺς ὄχι κρυφίως εἰς κάποιον ἀπόμερον λάκκον, ἀλλὰ φανερὰ κάτω ἀπὸ κάθε δρῦν, ὅπου σὺ προσέφερες θυσίαν τὰ ἀθῷα νήπιά σου.	34 Ἐπὶ πλέον εἰς τὰ χέρια σου εὑρέθησαν αἵματα ἀθώων ἀνθρώπων. Τὸ δὲ φοβερὸν εἶναι ὅτι οἱ φόνοι αὐτοὶ δὲν διεπράχθησαν κρυφὰ εἰς κάποια σκοτεινὰ σπήλαια καὶ ἀπομέρους λάκκους, ἀλλὰ φανερὰ κάτω ἀπὸ κάθε βελανιδιάν, ὅπου προσέφερες θυσίαν τὰ ἀθῶα βρέφη σου.
35 Καὶ εἶπας· ἀθῶός εἰμι, ἀλλὰ ἀποστραφήτω ὁ θυμὸς αὐτοῦ ἀπ' ἐμοῦ. Ἰδοὺ ἐγὼ κρίνομαι πρὸς σὲ ἐν τῷ λέγειν σε· οὐχ ἥμαρτον.	35 Καὶ παρ' ὅλον τοῦτο εἶπες· Εἶμαι ἀθῶος. Ἂς ἀπομακρυνθῇ ὁ θυμὸς τοῦ Κυρίου ἀπὸ ἐμέ. Ἰδοὺ ὅμως ὅτι ἐγὼ ἔρχομαι εἰς ἀντιδικίαν πρὸς σέ· θὰ σὲ κρίνω, ἀκριβῶς διότι σὺ ἀναιδῶς ἰσχυρίζεσαι καὶ διακηρύττεις· δὲν ἔχω ἁμαρτήσει.	35 Καὶ παρ’ ὅλα αὐτά, ἀντὶ νὰ ὁμολογήσῃς τὶς ἁμαρτίες σου, εἶπες μὲ ἀναίσχυντον ὕφος: Εἶμαι ἀθῶος· ἂς ἀπομακρυνθῇ λοιπὸν ὁ θυμός Του ἀπὸ ἐμέ>! Ἀλλ' Ἐγώ <ὁ Κύριος>, ἰδού· θὰ σὲ εἰσαγάγω εἰς κρίσιν, διότι σὺ μὲ ἀναγκάζεις πρὸς τοῦτο, ἀφοῦ ἐπιμένεις, χωρὶς μάλιστα νὰ ἐντρέπεσαι, ἰσχυριζόμενος ὅτι <δὲν ἁμάρτησα>!
36 Τί κατεφρόνησας σφόδρα τοῦ δευτερῶσαι τὰς ὁδούς σου; Καὶ ἀπὸ Αἰγύπτου καταισχυνθήσῃ, καθὼς κατησχύνθης ἀπὸ Ἀσσούρ.	36 Διατὶ τόσον μὲ περιεφρόνησες, ὥστε πολλὲς φορὲς νὰ βαδίσῃς εἰς τοὺς εἰδωλολατρικούς σου δρόμους; Ἀλλὰ προλέγω· ὅπως κατῃσχύνθης ἀπὸ τοὺς Αἰγυπτίους, ἔτσι θὰ καταισχυνθῇς τώρα καὶ ἀπὸ τοὺς Ἀσσυρίους.	36 Διατὶ μὲ ἐπεριφρόνησες τόσον πολὺ καὶ μὲ τόσον θράσος, ὥστε ὄχι μίαν φορὰν καὶ ἀπὸ ἀδυναμίαν, ἀλλ’ ἐπανειλημμένως καὶ ἐνσυνειδήτως νὰ βαδίσῃς τοὺς εἰδωλολατρικοὺς δρόμους σου; Ὅμως σὲ προειδοποιῷ: Θὰ κατεντροπιασθῇς ἀπὸ τοὺς Αἰγυπτίους, ὅπως ἔχεις κατεντροπιασθῇ ἀπὸ τοὺς Ἀσσυρίους.
37 Ὅτι καὶ ἐντεῦθεν ἐξελεύσῃ, καὶ αἱ χεῖρές σου ἐπὶ τῆς κεφαλῆς σου· ὅτι ἀπώσατο Κύριος τὴν ἐλπίδα σου, καὶ οὐκ εὐοδωθήσῃ ἐν αὐτῇ.	37 Θὰ ἐξέλθῃς ἀπὸ τὴν χώραν σου αὐτὴν νικημένος καὶ αἰχμάλωτος μὲ τὰ χέρια σου ἐπάνω εἰς τὸ κεφάλι σου, διότι ὁ Κύριος ἀπέκρουσε καὶ ἐματαίωσε τὴν ἐλπίδα βοηθείας σου ἀπὸ ξένους λαούς. Δὲν θὰ ἐπιτύχῃς νὰ λάβῃς καμμίαν βοήθειαν ἀπὸ αὐτούς.	37 Διότι θὰ ἀναγκασθῇς νὰ ἐγκαταλείψῃς τὴν χώραν σου καὶ νὰ βγῇς ἀπὸ αὐτὴν καὶ μάλιστα μὲ τὰ χέρια σου ἐπάνω εἰς τὸ κεφάλι σου, λόγῳ τῆς αἰχμαλωσίας καὶ τοῦ βαρυτάτου πένθους σου· διότι ὁ Κύριος ἀπέρριψε καὶ ἐματαίωσε τὴν ἐλπίδα, ποὺ ἐστήριξες εἰς τὴν βοήθειαν ξένων λαῶν· καὶ δὲν θὰ ἐπιτύχῃς νὰ λάβῃς τελικῶς καμμίαν βοήθειαν ἀπὸ αὐτούς <τοὺς Αἰγυπτίους>.