Μακκαβαίων Δ : Κεφάλαιον Β'

Πρωτότυπο Κείμενο

αὶ τί θαυμαστόν; Εἰ αἱ τῆς ψυχῆς ἐπιθυμίαι πρὸς τὴν τοῦ κάλλους μετουσίαν ἀκυροῦνται;
2 Ταύτῃ γοῦν ὁ σώφρων Ἰωσὴφ ἐπαινεῖται, ὅτι τῷ λογισμῷ καὶ τῇ διανοίᾳ περιεκράτησε τῆς ἡδυπαθείας.
3 Νέος γὰρ ὢν καὶ ἀκμάζων πρὸς συνουσιασμὸν ἠκύρωσε τῷ λογισμῷ τὸν τῶν παθῶν οἶστρον.
4 Οὐ μόνον δὲ τὴν τῆς ἡδυπαθείας οἰστρηλασίαν ἐπικρατεῖν ὁ λογισμὸς φαίνεται, ἀλλὰ καὶ πάσης ἐπιθυμίας.
5 Λέγει γοῦν ὁ νόμος· οὐκ ἐπιθημήσεις τὴν γυναῖκα τοῦ πλησίον σου οὐδὲ ὅσα τῷ πλησίον σου ἐστιν.
6 Καίτοι ὅτε μὴ ἐπιθυμεῖν ἡμᾶς εἴρηκεν ὁ νόμος, πολὺ πλέον πείσαιμ' ἂν ὑμᾶς ὅτι τῶν ἐπιθυμιῶν κρατεῖν δύναται ὁ λογισμός. -Ὥπερ καὶ τῶν κωλυτικῶν τῆς δικαιοσύνης παθῶν·
7 ἐπεὶ τίνα τρόπον μονοφάγος τις ὤν τὸ ἦθος καὶ γαστρίμαργος καὶ μέθυσος μεταπαιδεύεται, εἰ μὴ δῆλον ὅτι κύριός ἐστι τῶν παθῶν ὁ λογισμὸς;
8 Αὐτίκα γοῦν τῷ νόμῳ πολιτευόμενος, κἂν φιλάργυρός τις ᾖ, βιάζεται τὸν ἑαυτοῦ τρόπον τοῖς δεομένοις δανείζων χωρὶς τόκων, καὶ τὸ δάνειον τῶν ἑβδομάδων ἐνστασῶν χρεοκοπούμενος.
9 Κἂν φειδωλός τις ᾖ, ὑπὸ τοῦ νόμου κρατεῖται διὰ τὸν λογισμὸν μήτε ἐπικαρπολογούμενρς τοὺς ἀμητοὺς μήτε ἐπιρρωγολογούμενος τοὺς ἀμμελῶνας.- Καὶ ἐπὶ τῶν ἑτέρων ἔστιν ἐπιγνῶναι τοῦτο, ὅτι τῶν παθῶν ἐστιν ὁ λογισμὸς κρατῶν.
10 Ὁ γὰρ νόμος καὶ τῆς πρὸς γονεῖς εὐνοίας κρατεῖ μὴ καταπροδιδοὺς τὴν ἀρετὴν δι' αὐτοὺς
11 καὶ τῆς πρὸς γαμετὴν φιλίας ἐπικρατεῖ διὰ παρανομίαν αὐτὴν ἀπελέγχων.
12 Καὶ τῆς τέκνων φιλίας κυριεύει διὰ κακίαν αὐτὰ κολάζων καὶ τῆς φίλων συνηθείας δεσπόζει διὰ πονηρίαν αὐτοὺς ἐξελέγχων.
13 Καὶ μὴ νομίσητε παράδοξον εἶναι, ὅπου γε καὶ ἔχθρας ὁ λογισμὸς ἐπικρατεῖν δύναται διὰ τὸν νόμον,
14 μῆτε δενδροτομῶν τὰ ἥμερᾳ τῶν πολεμίων φυτά, τὰ δὲ τῶν ἐχθρῶν τοῖς ἀπολέσασι διασῴζων καὶ τὰ πεπτωκότα συνεγείρων.
15 Καὶ τῶν βιαιοτέρων δὲ παθῶν ἐπικρατεῖν ὁ λογισμὸς φαίνεται, φιλαρχίας καὶ κενοδοξίας καὶ ἀλαζονείας καὶ μεγαλαυχίας καὶ βασκανίας.
16 Πάντα γὰρ ταῦτα τὰ κακοήθη πάθη ὁ σώφρων νοῦς εἰς ἀγαθὸν προτρέπων ἀπωθεῖται καὶ βιάζεται, ὥσπερ καὶ τὸν θυμὸν· καὶ γὰρ τούτου δεσπόζει.
17 Θυμούμενός γέ τοι Μωσῆς κατὰ Δαθὰν καὶ Ἀβειρὼν οὐ θυμῷ τί κατ' αὐτῶν ἐποίησεν, ἀλλὰ λογισμῷ τὸν θυμὸν διήτησεν.
18 Δυνατὸς γὰρ ὁ σώφρων νοῦς, ὡς ἔφην, κατὰ τῶν παθῶν ἀριστεύσαι καὶ τὰ μὲν αὐτῶν μεταθεῖναι, τὰ δὲ καὶ ἀκυρῶσαι.
19 Ἐπεὶ διατὶ ὁ πάνσοφος ἡμῶν πατὴρ Ἰακώβ τοὺς περὶ Συμεὼν καὶ Λευῒν αἰτιᾶται, μὴ λογισμῷ τοὺς Σικιμίτας ἐθνηδὸν ἀποσφάξαντας λέγων· ἐπικατάρατος ὁ θυμὸς αὐτῶν;
20 Εἰ μὴ γὰρ ἐδύνατο τοῦ θυμοῦ ὁ λογισμὸς κρατεῖν, οὐκ ἂν εἶπεν οὕτως.
21 Ὁπηνίκα γὰρ ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπον κατεσκεύασε, τὰ πάθη αὐτοῦ ὁ καὶ τὰ ἤθη περιεφύτευσεν.
22 Ἡνίκα δὲ ἐπὶ πάντων τὸν ἱερὸν ἡγεμόνα νοῦν διὰ τῶν ἔνδον αἰσθητηρίων ἐνεθρόνισε,
23 καὶ τούτῳ νόμον ἔδωκε, καθ' ὃν πολιτευόμενος βασιλεύσει βασιλείαν σώφρονά τε καὶ δικαίαν καὶ ἀγαθὴν καὶ ἀνδρείαν.
-24 Πῶς οὖν, εἴποι τις ἄν, εἰ τῶν παθῶν ὁ λογισμὸς κρατεῖ, λήθης καὶ ἀγνοίας οὐ κρατεῖ;

Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα

αὶ διατὶ εἶναι ἄξιον θαυμασμοῦ; Ἐὰν χάνουν τὴν δύναμίν των καὶ ἀτονοῦν αἱ πρὸς ἀπόλαυσιν του κάλλους ἐπιθυμίαι;
2 Τέτοιος εἶναι ὁ ἔπαινος τοῦ σώφρονος Ἰωσήφ, ὅτι δηλαδὴ μὲ τὸν εὐσεβῆ λογισμὸν καὶ τὴν διάνοιαν ὑπερίσχυσεν ἐναντίον τῆς ἡδυπαθείας.
3 Διότι, ἂν καὶ ἦτο νέος καὶ ἀκμαῖος πρὸς συνεύρεσιν μὲ γυναῖκα, διέγραψε καὶ ἔσβησε διὰ τοῦ λογισμοῦ τὴν μανίαν τῶν παθῶν.
4 Φαίνεται δὲ καθαρὰ ὅτι ὁ λογισμὸς κυριαρχεῖ μόνον ἐπάνω εἰς τὴν φλόγα τῇς λαγνείας, ἀλλὰ καὶ ἐπάνω εἰς κάθε ἐπιθυμίαν.
5 Λέγει, λοιπόν, ὁ νόμος τοῦ Θεοῦ· δὲν θὰ ἐπιθυμήσῃς τὴν γυναῖκα τοῦ ἄλλου οὔτε ὅσα ἀνήκουν εἰς τὸν ἄλλον.
6 Καί, ἀφοῦ ὁ Νόμος ἀπηγόρευσε νὰ ἐπιθυμοῦμεν, πολὺ εὐκολώτερον δύναμαι νὰ σᾶς πείσω, ὅτι ὁ λογισμὸς ἠμπορεῖ νὰ κυριαρχήσῃ ἐπὶ τῶν   ἐπιθυμιῶν. Ὁμοίως κάμνει ἐπάνω εἰς τὰ πάθη, ποὺ ἐμποδίζουν τὴν δικαιοσύνην.
7 Ἄλλως τε μὲ ποῖον τρόπον, ἐνῷ κάποιος εἶναι ἄνθρωπος παμφάγος, λαίμαργος καὶ μέθυσος, ἔπειτα μεταβάλλεται; Εἶναι φανερὸν ὅτι αὐτὸ ὀφείλεται εἰς τὸν λογισμόν, ὁ ὁποῖος εἶναι κύριος ἐπὶ τῶν παθῶν.
8 Ἐπίσης, ἐὰν βέβαια ἕνας συμμορφώνεται μὲ τὸν νόμον, καὶ ἐὰν εἶναι φιλάργυρος, συμπνίγει τὸ μειονέκτημά του αὐτὸ καὶ δανείζει χωρὶς τόκον, εἰς ὅσους ἔχουν ἀνάγκην, καὶ χάνει μερικὲς φορὲς τὸ δάνειόν του μετὰ πάροδον ὡρισμένων ἑβδομάδων.
9 Καὶ ἐὰν εἶναι κάποιος σφιχτοχέρης, συγκρατεῖται ὑπὸ τοῦ Νόμου ἐξ αἰτίας τοῦ εὐσεβοῦς λογισμοῦ καὶ δὲν παίρνει ἐπικαρπίαν κατὰ τὴν συγκομιδήν, οὔτε ποσοστὸν ἐπὶ τῶν σταφυλῶν τῶν ἀμπελώνων. Καὶ εἰς ἄλλας περιπτώσεις εἶναι δυνατὸν νὰ διαπιστωθῇ τοῦτο· ὅτι δηλαδὴ ὁ λογισμὸς ἐπικρατεῖ ἐπὶ τῶν παθῶν.
10 Διότι ὁ Νόμος ὑπερισχύει καὶ ἀπὸ αὐτὴν ἀκόμη τὴν ἀγάπην πρὸς τοὺς γονεῖς καὶ δὲν καταπροδίδει πρὸς χάριν τῶν γονέων τὴν ἀρετήν.
11 Ἀκόμη δὲ καὶ ἀπέναντι τοῦ δεσμοῦ πρὸς τὴν σύζυγον ὑπερισχύει καὶ φθάνει μέχρι τοῦ σημείου νὰ ἐλέγχῃ καὶ κατηγορῇ αὐτὴν διὰ τὰς παρανομίας της.
12 Κυριαρχεῖ καὶ ἐπὶ τῆς στοργῆς πρὸς τὰ τέκνα, ἀφοῦ ἐπιβάλλει εἰς αὐτὰ τιμωρίαν διὰ κάποιαν παράβασιν. Ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὰς σχέσεις καὶ τὸν δεσμὸν πρὸς τοὺς φίλους εἶναι ἀνώτερος ὁ Νόμος, καὶ ἔχει τὴν δύναμιν νὰ χατηγορήσῃ αὐτοὺς διὰ φαυλότητα.
13 Καὶ μὴ θεωρήσετε, ὅτι εἶναι παράδοξον, ὅταν διὰ τὴν τήρησιν τοῦ Νόμου ἔχῃ τὴν δύναμιν ὁ εὐσεβὴς λογισμὸς νὰ νικήσῃ καὶ τὴν ἔχθραν.
14 Δὲν κόπτει κανεὶς π. χ. τὰ ἥμερα δένδρα τῶν ἀντιπάλων του, ἀλλὰ τοὐναντίον ὅ,τι ἐχθρικὸν ἔχει κρημνισθῆ βοηθεῖ νὰ ἀνεγερθῇ νὰ διασωθῇ πρὸς χάριν ἐκείνων, ποὺ τὸ ἔχουν καταστρέψει.
15 Εἶναι φανερόν, ὅτι ὁ λογισμὸς ἐπικρατεῖ καὶ ἐπὶ τῶν βιαιοτέρων ἀκόμη παθῶν, τῆς φιλαρχίας, τῆς κενοδοξίας, τῆς ἀλαζονείας, τῆς μεγαλαυχίας, τοῦ φθόνου.
16 Διότι ὅλα αὐτὰ τὰ κακοήθη πάθη ὁ σώφρων νοῦς προτρέπει πάντοτε πρὸς τὸ ἀγαθόν, τὰ ἀπωθεῖ βιαίως, ὅπως ἐπίσης καὶ τὸν θυμόν, διότι κυριαρχεῖ καὶ ἐπάνω εἰς τὸν θυμόν.
17 Ὠργίσθη, βέβαια, ὁ Μωϋσῆς ἐναντίον τοῦ Δαθὰν καὶ τοῦ Ἀβειρών, δὲν ἔκαμε ὅμως τίποτε κινούμενος ἀπὸ τὸν θυμόν του, ἀλλά μὲ τὸν ὀρθὸν λογισμὸν διέλυσε τὸν θυμόν.
18 Διότι ὁ σώφρων νοῦς ἔχει δύναμιν, ὅπως εἶπα, νὰ ἀριστεύῃ εἰς τὸν ἀγῶνα κατὰ τῶν παθῶν καὶ ἄλλα ἐξ αὐτῶν νὰ μεταβάλλῃ ἀλλὰ δὲ νὰ τὰ ἐξαφανίζῃ.
19 Ἄλλως τε, διατὶ ὁ πάνσοφος πατήρ μας ὁ Ἰακώβ κατηγορεῖ τοὺς συντρόφους του Συμεὼν καὶ τοῦ Λευΐ, οἱ ὁποῖοι ἀπερίσκεπτα κατέσφαξαν ἐξ ὁλοκλήρου τοὺς Σικιμίτας; Τοὺς εἶπε· <νὰ εἶναι κατηραμένος ὁ θυμός των>.
20 Ἐὰν δὲν ἠμποροῦσεν ὁ λογισμὸς νὰ κυριαρχῇ ἐπάνω εἰς τὸν θυμόν, δὲν θὰ ὠμιλοῦσεν ἔτσι ὁ Ἰακώβ.
21 Διότι, ὅτε ὁ Θεός ἐδημιούργησε τὸν ἄνθρωπον, τὸν περιέβαλε μὲ τὰ ἰδικά του ἰδιώματα καὶ τοὺς ἰδικούς του τρόπους.
22 Ὅτε δὲ ἐνεθρόνισε κύριον ἐπὶ πάντων τὸν νοῦν ὡς ἱερὸν ἡγεμόνα, μὲ τὴν δύναμιν τῶν ἐσωτερικῶν αἰσθητηρίων,
23 ἔδωκεν εἰς αὐτὸν νόμον, σύμφωνα μὲ τὸν ὁποῖον νὰ πολιτεύεται καὶ νὰ ἀσκῇ βασιλείαν σώφρονα, δικαίαν, ἀγαθὴν καὶ ἀνδρείαν.
-24 Ἀλλὰ ἠμπορεῖ νὰ ἐρωτήσῃ κανείς: Πῶς ἀφοῦ κυριαρχεῖ ὁ λογισμὸς ἐπὶ τῶν παθῶν, δὲν κυριαρχεῖ ἐν τούτοις εἰς τὴν λήθην καὶ εἰς τὴν ἄγνοιαν;

Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα

αὶ διατὶ εἶναι ἄξιον θαυμασμοῦ τὸ ὅτι οἱ ἐπιθυμίες τῆς ψυχῆς διὰ τὴν ἀπόλαυσιν τοῦ κάλλους ἀτονοῦν καὶ ἀποδεικνύονται ἀνίσχυρες;
2 Βεβαίως αὐτὸς εἶναι ὁ λόγος διὰ τὸν ὁποῖον ὁ σώφρων Ἰωσὴφ ἐπαινεῖται, διότι μὲ τὸν εὐσεβῆ λογισμὸν ὑπερίσχυσε τῆς ἡδονικῆς ἐπιθυμίας (τοῦ σαρκικοῦ πάθους).
3 Διότι, ἂν καὶ ἦταν νέος καὶ ἀκμαῖος (εἰς τὸ ἄνθος τῆς ἡλικίας του) πρὸς σαρκικὴν συνεύρεσιν μὲ γυναῖκα, ἀκύρωσε καὶ ἔσβησε μὲ τὴν δύναμιν τοῦ εὐσεβοῦς λογισμοῦ τὴν σφοδράν, ἀκράτητον καὶ ἀχαλίνωτον ὁρμὴν τῶν παθῶν.
4 Ἀποδεικνύεται δὲ ὅτι ὁ εὐσεβὴς λογισμὸς δὲν κυριαρχεῖ μόνον ἐπάνω εἰς τὴν ἀκράτητον ὁρμὴν καὶ φλόγα τῆς ἡδονικῆς ἐπιθυμίας (τοῦ σαρκικοῦ πάθους), ἀλλὰ καὶ ἐπάνω εἰς κάθε παράνομον ἐπιθυμίαν.
5 Λέγει λοιπὸν ὁ νόμος τοῦ Μωϋσέως: Δὲν θὰ ποθήσῃς νὰ ἀποκτήσῃς ἰδικήν σου τὴν γυναῖκα τοῦ πλησίον σου οὔτε ὅσα ἀνήκουν εἰς τὸν πλησίον σου.
6 Ἂν καὶ ὁ Μωσαϊκὸς νόμος μᾶς εἶπε νὰ μὴ ἐπιθυμοῦμε παράνομα, πολὺ περισσότερον θὰ ἠμποροῦσα νὰ σᾶς ἀποδείξω καὶ νὰ σᾶς πείσω ὅτι ὁ εὐσεβὴς λογισμὸς εἶναι ἱκανὸς καὶ ἄξιος νὰ κυριαρχῇ ἐπὶ τῶν ἐπιθυμιῶν.
Τὸ ἴδιον συμβαίνει ἐπίσης εἰς τὴν περίπτωσιν τῶν παθῶν ἐκείνων τὰ ὁποῖα ἐμποδίζουν κάποιον ἀπὸ τοῦ νὰ ἀσκῇ δικαιοσύνην.
7 Διαφορετικά, πῶς θὰ ἦταν δυνατὸν κάποιος, ὁ ὁποῖος εἶναι συνήθως ἄνθρωπος ποὺ τρώγει μίαν φορὰν τὴν ἡμέραν μὲ ἡδονὴν καὶ λαίμαργος καὶ μέθυσος, νὰ μεταδιδάσκεται καὶ νὰ ἀλλάζῃ, ἐὰν ὁ ἀγαθὸς λογισμὸς δὲν εἶναι κύριος καὶ ἐξουσιαστὴς τῶν παθῶν;
8 Τοιουτοτρόπως, μόλις κάποιος συμμορφώνεται καὶ ζῇ σύμφωνα μὲ τὸν Νόμον, καὶ ἂν ἀκόμη εἶναι φιλάργυρος, μεταχειρίζεται σπουδὴν καὶ βίαν εἰς τὸν ἑαυτόν του καὶ συμπνίγει τὸ πάθος του αὐτὸ καὶ δανείζει εἰς ὅσους ἔχουν ἀνάγκην χρήματα χωρὶς τόκους, χάνει δὲ τὸ δάνειόν του μετὰ τὴν πάροδον ὡρισμένων ἑβδομάδων (κατ' ἄλλην ἑρμηνείαν: Καὶ διαγράφει τὸ δάνειόν του, ὅταν φθάσῃ τὸ Ἰωβηλαῖον [ἕβδομον] ἔτος).
9 Καὶ ἂν πάλιν κάποιος εἶναι φιλάργυρος καὶ σφιχτοχέρης, ἐξουσιάζεται καὶ συγκρατεῖται ἀπὸ τὸν Νόμον ἐξ αἰτίας τοῦ εὐσεβοῦς λογισμοῦ, ἔτσι ὥστε νὰ μὴ συλλέγῃ (σταχυολογῇ) τοὺς καρποὺς τοὺς ὁποίους ἀφήνουν πίσω τῶν οἱ θερισταί, οὔτε νὰ συλλέγῃ μετὰ τοὺς τρυγητὰς τὶς ρῶγες (τὰ τσάμπουρα) τῶν σταφυλῶν τῶν ἀμπελώνων ποὺ ἀπέμειναν μετὰ τὸν τρύγον.
Καὶ εἰς τὶς ἄλλες περιπτώσεις εἶναι δυνατὸν νὰ διακρίνωμεν μὲ ἀκρίβειαν τοῦτο· ὅτι δηλαδὴ ὁ εὐσεβὴς λογισμὸς ἐξουσιάζει καὶ κυβερνᾷ τὰ πάθη.
10 Διότι ὁ Νόμος ὑπερισχύει καὶ αὐτῆς ἀκόμη τῆς ἀγάπης καὶ ἀφοσιώσεως πρὸς τοὺς γονεῖς, ἔτσι ὥστε νὰ μὴ προδίδῃ ὅλως διόλου τὴν ἀρετὴν χάριν τῶν γονέων.
11 Ἀκόμη ὑπερισχύει καὶ τοῦ δεσμοῦ τῆς ἀγάπης πρὸς τὴν σύζυγον, φθάνει δὲ μέχρι τοῦ σημείου νὰ τὴν ἐλέγχῃ καὶ νὰ τὴν ἐπιτιμᾷ, ὅταν αὐτὴ παρανομῇ.
12 Κυριαρχεῖ ἐπίσης καὶ προηγεῖται τοῦ δεσμοῦ τοῦ φίλτρου τῶν γονέων πρὸς τὰ τέκνα, ἀφοῦ ἐπιβάλλει εἰς αὐτὰ τιμωρίες διὰ τὶς παρακοὲς καὶ τὶς κακὲς πράξεις των. Εἶναι ἐπίσης ἐξουσιαστὴς καὶ κυρίαρχος τῶν σχέσεων καὶ τοῦ δεσμοῦ τῆς φιλίας, ἔτσι ὥστε νὰ ἐπιτιμᾷ τοὺς φίλους καὶ νὰ τοὺς ἐπιπλήττῃ, ὅταν φέρωνται μὲ πονηρίαν, κακοήθειαν καὶ ἀχρειότητα.
13 Καὶ μὴ θεωρήσετε ὅτι εἶναι παράδοξον, ὅταν ὁ εὐσεβὴς λογισμὸς διὰ τὴν τήρησιν τοῦ Νόμου ἔχῃ τὴν δύναμιν νὰ κυριαρχήσῃ καὶ νὰ νικήσῃ ἀκόμη καὶ αὐτὴν τὴν ἔχθραν.
14 (Τοιουτοτρόπως) δὲν κόβει κανεὶς τὰ καρποφόρα δένδρα τῶν ἐχθρῶν ἀπ' ἐναντίας διασώζει καὶ συντηρεῖ ὅ,τι ἐχθρικὸν χάριν αὐτῶν ποὺ τὰ ἔχασαν, καὶ βοηθεῖ ὥστε νὰ σηκώσῃ (ὁ ἐχθρός) καὶ στήσῃ ὄρθιον αὐτὸ ποὺ ἔπεσεν.
15 Εἶναι φανερὸν ὅτι ὁ εὐσεβὴς λογισμὸς κυριαρχεῖ καὶ ἐξουσιάζει ἐπάνω καὶ εἰς τὰ πλέον βίαια πάθη τῆς φιλαρχίας καὶ κενοδοξίας καὶ ἀλαζονείας καὶ μεγάλης καυχήσεως καὶ τοῦ φθόνου.
16 Διότι ὅλα αὐτὰ τὰ πονηρὰ καὶ κακότροπα πάθη ὁ σώφρων (χρηστοήθης, σεμνός) νοῦς προτρέπων (τὸν ἄνθρωπον) πρὸς τὸ ἀγαθὸν τὰ ἀποδιώκει, τὰ ἀπὸ μακρύνει καὶ τὰ ἀπωθεῖ μὲ βίαν, ὅπως ἀκριβῶς καὶ τὸν θυμόν· διότι κυριαρχεῖ καὶ ἐπάνω αὐτοῦ.
17 Ὠργίσθη, βεβαίως, ὁ Μωϋσῆς ἐναντίον τοῦ Δαθὰν καὶ τὸν Ἀβειρών, ὅμως δὲν ἐνήργησε τίποτε ἐναντίον των παρασυρόμενος ἀπὸ τὸν θυμόν του, ἀλλὰ μὲ τὸν ὀρθὸν καὶ εὐσεβῆ λογισμὸν ἐκυριάρχησεν, ἐχαλιναγώγησε καὶ ἔθεσεν ὑπὸ ἔλεγχον τὸν θυμόν.
18 Διότι, ὅπως εἶπα, ὁ σώφρων (χρηστοήθης, σεμνός) νοῦς ἔχει τὴν δύναμιν καὶ τὴν ἱκανότητα νὰ ὑπερισχύῃ καὶ νὰ νικᾷ τὰ πάθη, καὶ ἄλλα μὲν ἀπὸ αὐτὰ νὰ μεταβάλλῃ καὶ νὰ τὰ διορθώνῃ, ἄλλα δὲ νὰ τὰ ἀποδυναμώνῃ καὶ νὰ τὰ ἑξαφανίζῃ.
19 Ἄλλωστε, διατὶ ὁ πάνσοφος πατέρας μας (ὁ πατριάρχης) Ἰακὼβ ἐπικρίνει καὶ μέμφεται τοὺς συνεργάτας τοῦ Συμεὼν καὶ τὸν Λευΐ (τῶν υἱῶν του), οἱ ὁποῖοι παραλόγως καὶ ἀνοήτως κατέσφαξαν ἐξ ὁλοκλήρου τὴν φυλὴν τοῦ Συχέμ, λέγων: <Καταράμενος νὰ εἶναι ὁ μεγάλος καὶ ἄγριος θυμός των>;
20 Διότι, ἐὰν ὁ ἀγαθὸς λογισμὸς δὲν ἠμποροῦσε νὰ κυριαρχῇ ἐπάνω εἰς τὸν θυμόν, δὲν θὰ ὡμιλοῦσε ἔτσι ὁ πατριάρχης Ἰακώβ.
21 Διότι, ὅταν ὁ Θεὸς ἐδημιούργησε τὸν ἄνθρωπον, ἐφύτευσεν εἰς τὰ βάθη τῆς ψυχῆς του καὶ τὸν περιέβαλε μὲ τὰ ἰδικά του ἰδιώματα καὶ τοὺς ἰδικούς του τρόπους.
22 Ὅταν δὲ ἐνεθρόνισε κύριον καὶ ἐξουσιαστὴν ἐφ’ ὅλων τὸν νοῦν ὡς ἱερὸν κνβερνήτην καὶ ἡγεμόνα μὲ τὴν δύναμιν τῶν ἐσωτερικῶν αἰσθητηρίων,
23 ἔδωκεν εἰς αὐτὸν νόμον, σύμφωνα μὲ τὸν ὁποῖον ζῶν καὶ ἀναστρεφόμενος θὰ ἀσκῇ βασιλείαν σεμνήν, χρηστοήθη καὶ δικαίαν, ἀρίστην, φρόνιμον καὶ χρήσιμον καὶ ἀνδρείαν.
24 Ἀλλὰ τότε ἠμπορεῖ νὰ ἐρωτήσῃ κανείς: Πῶς λοιπὸν σνμβαίνει, ἀφοῦ ὁ εὐσεβὴς λογισμὸς κυριαρχεῖ καὶ ἐξουσιάζει ἐπάνω εἰς τὰ πάθη, νὰ μὴ κυριαρχῇ καὶ ἐπάνω εἰς τὴν ἐπιλησμοσύνην καὶ τὴν ἄγνοιαν:

Πρωτότυπο Κείμενο	Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα	Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
αὶ τί θαυμαστόν; Εἰ αἱ τῆς ψυχῆς ἐπιθυμίαι πρὸς τὴν τοῦ κάλλους μετουσίαν ἀκυροῦνται;	αὶ διατὶ εἶναι ἄξιον θαυμασμοῦ; Ἐὰν χάνουν τὴν δύναμίν των καὶ ἀτονοῦν αἱ πρὸς ἀπόλαυσιν του κάλλους ἐπιθυμίαι;	αὶ διατὶ εἶναι ἄξιον θαυμασμοῦ τὸ ὅτι οἱ ἐπιθυμίες τῆς ψυχῆς διὰ τὴν ἀπόλαυσιν τοῦ κάλλους ἀτονοῦν καὶ ἀποδεικνύονται ἀνίσχυρες;
2 Ταύτῃ γοῦν ὁ σώφρων Ἰωσὴφ ἐπαινεῖται, ὅτι τῷ λογισμῷ καὶ τῇ διανοίᾳ περιεκράτησε τῆς ἡδυπαθείας.	2 Τέτοιος εἶναι ὁ ἔπαινος τοῦ σώφρονος Ἰωσήφ, ὅτι δηλαδὴ μὲ τὸν εὐσεβῆ λογισμὸν καὶ τὴν διάνοιαν ὑπερίσχυσεν ἐναντίον τῆς ἡδυπαθείας.	2 Βεβαίως αὐτὸς εἶναι ὁ λόγος διὰ τὸν ὁποῖον ὁ σώφρων Ἰωσὴφ ἐπαινεῖται, διότι μὲ τὸν εὐσεβῆ λογισμὸν ὑπερίσχυσε τῆς ἡδονικῆς ἐπιθυμίας (τοῦ σαρκικοῦ πάθους).
3 Νέος γὰρ ὢν καὶ ἀκμάζων πρὸς συνουσιασμὸν ἠκύρωσε τῷ λογισμῷ τὸν τῶν παθῶν οἶστρον.	3 Διότι, ἂν καὶ ἦτο νέος καὶ ἀκμαῖος πρὸς συνεύρεσιν μὲ γυναῖκα, διέγραψε καὶ ἔσβησε διὰ τοῦ λογισμοῦ τὴν μανίαν τῶν παθῶν.	3 Διότι, ἂν καὶ ἦταν νέος καὶ ἀκμαῖος (εἰς τὸ ἄνθος τῆς ἡλικίας του) πρὸς σαρκικὴν συνεύρεσιν μὲ γυναῖκα, ἀκύρωσε καὶ ἔσβησε μὲ τὴν δύναμιν τοῦ εὐσεβοῦς λογισμοῦ τὴν σφοδράν, ἀκράτητον καὶ ἀχαλίνωτον ὁρμὴν τῶν παθῶν.
4 Οὐ μόνον δὲ τὴν τῆς ἡδυπαθείας οἰστρηλασίαν ἐπικρατεῖν ὁ λογισμὸς φαίνεται, ἀλλὰ καὶ πάσης ἐπιθυμίας.	4 Φαίνεται δὲ καθαρὰ ὅτι ὁ λογισμὸς κυριαρχεῖ μόνον ἐπάνω εἰς τὴν φλόγα τῇς λαγνείας, ἀλλὰ καὶ ἐπάνω εἰς κάθε ἐπιθυμίαν.	4 Ἀποδεικνύεται δὲ ὅτι ὁ εὐσεβὴς λογισμὸς δὲν κυριαρχεῖ μόνον ἐπάνω εἰς τὴν ἀκράτητον ὁρμὴν καὶ φλόγα τῆς ἡδονικῆς ἐπιθυμίας (τοῦ σαρκικοῦ πάθους), ἀλλὰ καὶ ἐπάνω εἰς κάθε παράνομον ἐπιθυμίαν.
5 Λέγει γοῦν ὁ νόμος· οὐκ ἐπιθημήσεις τὴν γυναῖκα τοῦ πλησίον σου οὐδὲ ὅσα τῷ πλησίον σου ἐστιν.	5 Λέγει, λοιπόν, ὁ νόμος τοῦ Θεοῦ· δὲν θὰ ἐπιθυμήσῃς τὴν γυναῖκα τοῦ ἄλλου οὔτε ὅσα ἀνήκουν εἰς τὸν ἄλλον.	5 Λέγει λοιπὸν ὁ νόμος τοῦ Μωϋσέως: Δὲν θὰ ποθήσῃς νὰ ἀποκτήσῃς ἰδικήν σου τὴν γυναῖκα τοῦ πλησίον σου οὔτε ὅσα ἀνήκουν εἰς τὸν πλησίον σου.
6 Καίτοι ὅτε μὴ ἐπιθυμεῖν ἡμᾶς εἴρηκεν ὁ νόμος, πολὺ πλέον πείσαιμ' ἂν ὑμᾶς ὅτι τῶν ἐπιθυμιῶν κρατεῖν δύναται ὁ λογισμός. -Ὥπερ καὶ τῶν κωλυτικῶν τῆς δικαιοσύνης παθῶν·	6 Καί, ἀφοῦ ὁ Νόμος ἀπηγόρευσε νὰ ἐπιθυμοῦμεν, πολὺ εὐκολώτερον δύναμαι νὰ σᾶς πείσω, ὅτι ὁ λογισμὸς ἠμπορεῖ νὰ κυριαρχήσῃ ἐπὶ τῶν ἐπιθυμιῶν. Ὁμοίως κάμνει ἐπάνω εἰς τὰ πάθη, ποὺ ἐμποδίζουν τὴν δικαιοσύνην.	6 Ἂν καὶ ὁ Μωσαϊκὸς νόμος μᾶς εἶπε νὰ μὴ ἐπιθυμοῦμε παράνομα, πολὺ περισσότερον θὰ ἠμποροῦσα νὰ σᾶς ἀποδείξω καὶ νὰ σᾶς πείσω ὅτι ὁ εὐσεβὴς λογισμὸς εἶναι ἱκανὸς καὶ ἄξιος νὰ κυριαρχῇ ἐπὶ τῶν ἐπιθυμιῶν. Τὸ ἴδιον συμβαίνει ἐπίσης εἰς τὴν περίπτωσιν τῶν παθῶν ἐκείνων τὰ ὁποῖα ἐμποδίζουν κάποιον ἀπὸ τοῦ νὰ ἀσκῇ δικαιοσύνην.
7 ἐπεὶ τίνα τρόπον μονοφάγος τις ὤν τὸ ἦθος καὶ γαστρίμαργος καὶ μέθυσος μεταπαιδεύεται, εἰ μὴ δῆλον ὅτι κύριός ἐστι τῶν παθῶν ὁ λογισμὸς;	7 Ἄλλως τε μὲ ποῖον τρόπον, ἐνῷ κάποιος εἶναι ἄνθρωπος παμφάγος, λαίμαργος καὶ μέθυσος, ἔπειτα μεταβάλλεται; Εἶναι φανερὸν ὅτι αὐτὸ ὀφείλεται εἰς τὸν λογισμόν, ὁ ὁποῖος εἶναι κύριος ἐπὶ τῶν παθῶν.	7 Διαφορετικά, πῶς θὰ ἦταν δυνατὸν κάποιος, ὁ ὁποῖος εἶναι συνήθως ἄνθρωπος ποὺ τρώγει μίαν φορὰν τὴν ἡμέραν μὲ ἡδονὴν καὶ λαίμαργος καὶ μέθυσος, νὰ μεταδιδάσκεται καὶ νὰ ἀλλάζῃ, ἐὰν ὁ ἀγαθὸς λογισμὸς δὲν εἶναι κύριος καὶ ἐξουσιαστὴς τῶν παθῶν;
8 Αὐτίκα γοῦν τῷ νόμῳ πολιτευόμενος, κἂν φιλάργυρός τις ᾖ, βιάζεται τὸν ἑαυτοῦ τρόπον τοῖς δεομένοις δανείζων χωρὶς τόκων, καὶ τὸ δάνειον τῶν ἑβδομάδων ἐνστασῶν χρεοκοπούμενος.	8 Ἐπίσης, ἐὰν βέβαια ἕνας συμμορφώνεται μὲ τὸν νόμον, καὶ ἐὰν εἶναι φιλάργυρος, συμπνίγει τὸ μειονέκτημά του αὐτὸ καὶ δανείζει χωρὶς τόκον, εἰς ὅσους ἔχουν ἀνάγκην, καὶ χάνει μερικὲς φορὲς τὸ δάνειόν του μετὰ πάροδον ὡρισμένων ἑβδομάδων.	8 Τοιουτοτρόπως, μόλις κάποιος συμμορφώνεται καὶ ζῇ σύμφωνα μὲ τὸν Νόμον, καὶ ἂν ἀκόμη εἶναι φιλάργυρος, μεταχειρίζεται σπουδὴν καὶ βίαν εἰς τὸν ἑαυτόν του καὶ συμπνίγει τὸ πάθος του αὐτὸ καὶ δανείζει εἰς ὅσους ἔχουν ἀνάγκην χρήματα χωρὶς τόκους, χάνει δὲ τὸ δάνειόν του μετὰ τὴν πάροδον ὡρισμένων ἑβδομάδων (κατ' ἄλλην ἑρμηνείαν: Καὶ διαγράφει τὸ δάνειόν του, ὅταν φθάσῃ τὸ Ἰωβηλαῖον [ἕβδομον] ἔτος).
9 Κἂν φειδωλός τις ᾖ, ὑπὸ τοῦ νόμου κρατεῖται διὰ τὸν λογισμὸν μήτε ἐπικαρπολογούμενρς τοὺς ἀμητοὺς μήτε ἐπιρρωγολογούμενος τοὺς ἀμμελῶνας. - Καὶ ἐπὶ τῶν ἑτέρων ἔστιν ἐπιγνῶναι τοῦτο, ὅτι τῶν παθῶν ἐστιν ὁ λογισμὸς κρατῶν.	9 Καὶ ἐὰν εἶναι κάποιος σφιχτοχέρης, συγκρατεῖται ὑπὸ τοῦ Νόμου ἐξ αἰτίας τοῦ εὐσεβοῦς λογισμοῦ καὶ δὲν παίρνει ἐπικαρπίαν κατὰ τὴν συγκομιδήν, οὔτε ποσοστὸν ἐπὶ τῶν σταφυλῶν τῶν ἀμπελώνων. Καὶ εἰς ἄλλας περιπτώσεις εἶναι δυνατὸν νὰ διαπιστωθῇ τοῦτο· ὅτι δηλαδὴ ὁ λογισμὸς ἐπικρατεῖ ἐπὶ τῶν παθῶν.	9 Καὶ ἂν πάλιν κάποιος εἶναι φιλάργυρος καὶ σφιχτοχέρης, ἐξουσιάζεται καὶ συγκρατεῖται ἀπὸ τὸν Νόμον ἐξ αἰτίας τοῦ εὐσεβοῦς λογισμοῦ, ἔτσι ὥστε νὰ μὴ συλλέγῃ (σταχυολογῇ) τοὺς καρποὺς τοὺς ὁποίους ἀφήνουν πίσω τῶν οἱ θερισταί, οὔτε νὰ συλλέγῃ μετὰ τοὺς τρυγητὰς τὶς ρῶγες (τὰ τσάμπουρα) τῶν σταφυλῶν τῶν ἀμπελώνων ποὺ ἀπέμειναν μετὰ τὸν τρύγον. Καὶ εἰς τὶς ἄλλες περιπτώσεις εἶναι δυνατὸν νὰ διακρίνωμεν μὲ ἀκρίβειαν τοῦτο· ὅτι δηλαδὴ ὁ εὐσεβὴς λογισμὸς ἐξουσιάζει καὶ κυβερνᾷ τὰ πάθη.
10 Ὁ γὰρ νόμος καὶ τῆς πρὸς γονεῖς εὐνοίας κρατεῖ μὴ καταπροδιδοὺς τὴν ἀρετὴν δι' αὐτοὺς	10 Διότι ὁ Νόμος ὑπερισχύει καὶ ἀπὸ αὐτὴν ἀκόμη τὴν ἀγάπην πρὸς τοὺς γονεῖς καὶ δὲν καταπροδίδει πρὸς χάριν τῶν γονέων τὴν ἀρετήν.	10 Διότι ὁ Νόμος ὑπερισχύει καὶ αὐτῆς ἀκόμη τῆς ἀγάπης καὶ ἀφοσιώσεως πρὸς τοὺς γονεῖς, ἔτσι ὥστε νὰ μὴ προδίδῃ ὅλως διόλου τὴν ἀρετὴν χάριν τῶν γονέων.
11 καὶ τῆς πρὸς γαμετὴν φιλίας ἐπικρατεῖ διὰ παρανομίαν αὐτὴν ἀπελέγχων.	11 Ἀκόμη δὲ καὶ ἀπέναντι τοῦ δεσμοῦ πρὸς τὴν σύζυγον ὑπερισχύει καὶ φθάνει μέχρι τοῦ σημείου νὰ ἐλέγχῃ καὶ κατηγορῇ αὐτὴν διὰ τὰς παρανομίας της.	11 Ἀκόμη ὑπερισχύει καὶ τοῦ δεσμοῦ τῆς ἀγάπης πρὸς τὴν σύζυγον, φθάνει δὲ μέχρι τοῦ σημείου νὰ τὴν ἐλέγχῃ καὶ νὰ τὴν ἐπιτιμᾷ, ὅταν αὐτὴ παρανομῇ.
12 Καὶ τῆς τέκνων φιλίας κυριεύει διὰ κακίαν αὐτὰ κολάζων καὶ τῆς φίλων συνηθείας δεσπόζει διὰ πονηρίαν αὐτοὺς ἐξελέγχων.	12 Κυριαρχεῖ καὶ ἐπὶ τῆς στοργῆς πρὸς τὰ τέκνα, ἀφοῦ ἐπιβάλλει εἰς αὐτὰ τιμωρίαν διὰ κάποιαν παράβασιν. Ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὰς σχέσεις καὶ τὸν δεσμὸν πρὸς τοὺς φίλους εἶναι ἀνώτερος ὁ Νόμος, καὶ ἔχει τὴν δύναμιν νὰ χατηγορήσῃ αὐτοὺς διὰ φαυλότητα.	12 Κυριαρχεῖ ἐπίσης καὶ προηγεῖται τοῦ δεσμοῦ τοῦ φίλτρου τῶν γονέων πρὸς τὰ τέκνα, ἀφοῦ ἐπιβάλλει εἰς αὐτὰ τιμωρίες διὰ τὶς παρακοὲς καὶ τὶς κακὲς πράξεις των. Εἶναι ἐπίσης ἐξουσιαστὴς καὶ κυρίαρχος τῶν σχέσεων καὶ τοῦ δεσμοῦ τῆς φιλίας, ἔτσι ὥστε νὰ ἐπιτιμᾷ τοὺς φίλους καὶ νὰ τοὺς ἐπιπλήττῃ, ὅταν φέρωνται μὲ πονηρίαν, κακοήθειαν καὶ ἀχρειότητα.
13 Καὶ μὴ νομίσητε παράδοξον εἶναι, ὅπου γε καὶ ἔχθρας ὁ λογισμὸς ἐπικρατεῖν δύναται διὰ τὸν νόμον,	13 Καὶ μὴ θεωρήσετε, ὅτι εἶναι παράδοξον, ὅταν διὰ τὴν τήρησιν τοῦ Νόμου ἔχῃ τὴν δύναμιν ὁ εὐσεβὴς λογισμὸς νὰ νικήσῃ καὶ τὴν ἔχθραν.	13 Καὶ μὴ θεωρήσετε ὅτι εἶναι παράδοξον, ὅταν ὁ εὐσεβὴς λογισμὸς διὰ τὴν τήρησιν τοῦ Νόμου ἔχῃ τὴν δύναμιν νὰ κυριαρχήσῃ καὶ νὰ νικήσῃ ἀκόμη καὶ αὐτὴν τὴν ἔχθραν.
14 μῆτε δενδροτομῶν τὰ ἥμερᾳ τῶν πολεμίων φυτά, τὰ δὲ τῶν ἐχθρῶν τοῖς ἀπολέσασι διασῴζων καὶ τὰ πεπτωκότα συνεγείρων.	14 Δὲν κόπτει κανεὶς π. χ. τὰ ἥμερα δένδρα τῶν ἀντιπάλων του, ἀλλὰ τοὐναντίον ὅ,τι ἐχθρικὸν ἔχει κρημνισθῆ βοηθεῖ νὰ ἀνεγερθῇ νὰ διασωθῇ πρὸς χάριν ἐκείνων, ποὺ τὸ ἔχουν καταστρέψει.	14 (Τοιουτοτρόπως) δὲν κόβει κανεὶς τὰ καρποφόρα δένδρα τῶν ἐχθρῶν ἀπ' ἐναντίας διασώζει καὶ συντηρεῖ ὅ,τι ἐχθρικὸν χάριν αὐτῶν ποὺ τὰ ἔχασαν, καὶ βοηθεῖ ὥστε νὰ σηκώσῃ (ὁ ἐχθρός) καὶ στήσῃ ὄρθιον αὐτὸ ποὺ ἔπεσεν.
15 Καὶ τῶν βιαιοτέρων δὲ παθῶν ἐπικρατεῖν ὁ λογισμὸς φαίνεται, φιλαρχίας καὶ κενοδοξίας καὶ ἀλαζονείας καὶ μεγαλαυχίας καὶ βασκανίας.	15 Εἶναι φανερόν, ὅτι ὁ λογισμὸς ἐπικρατεῖ καὶ ἐπὶ τῶν βιαιοτέρων ἀκόμη παθῶν, τῆς φιλαρχίας, τῆς κενοδοξίας, τῆς ἀλαζονείας, τῆς μεγαλαυχίας, τοῦ φθόνου.	15 Εἶναι φανερὸν ὅτι ὁ εὐσεβὴς λογισμὸς κυριαρχεῖ καὶ ἐξουσιάζει ἐπάνω καὶ εἰς τὰ πλέον βίαια πάθη τῆς φιλαρχίας καὶ κενοδοξίας καὶ ἀλαζονείας καὶ μεγάλης καυχήσεως καὶ τοῦ φθόνου.
16 Πάντα γὰρ ταῦτα τὰ κακοήθη πάθη ὁ σώφρων νοῦς εἰς ἀγαθὸν προτρέπων ἀπωθεῖται καὶ βιάζεται, ὥσπερ καὶ τὸν θυμὸν· καὶ γὰρ τούτου δεσπόζει.	16 Διότι ὅλα αὐτὰ τὰ κακοήθη πάθη ὁ σώφρων νοῦς προτρέπει πάντοτε πρὸς τὸ ἀγαθόν, τὰ ἀπωθεῖ βιαίως, ὅπως ἐπίσης καὶ τὸν θυμόν, διότι κυριαρχεῖ καὶ ἐπάνω εἰς τὸν θυμόν.	16 Διότι ὅλα αὐτὰ τὰ πονηρὰ καὶ κακότροπα πάθη ὁ σώφρων (χρηστοήθης, σεμνός) νοῦς προτρέπων (τὸν ἄνθρωπον) πρὸς τὸ ἀγαθὸν τὰ ἀποδιώκει, τὰ ἀπὸ μακρύνει καὶ τὰ ἀπωθεῖ μὲ βίαν, ὅπως ἀκριβῶς καὶ τὸν θυμόν· διότι κυριαρχεῖ καὶ ἐπάνω αὐτοῦ.
17 Θυμούμενός γέ τοι Μωσῆς κατὰ Δαθὰν καὶ Ἀβειρὼν οὐ θυμῷ τί κατ' αὐτῶν ἐποίησεν, ἀλλὰ λογισμῷ τὸν θυμὸν διήτησεν.	17 Ὠργίσθη, βέβαια, ὁ Μωϋσῆς ἐναντίον τοῦ Δαθὰν καὶ τοῦ Ἀβειρών, δὲν ἔκαμε ὅμως τίποτε κινούμενος ἀπὸ τὸν θυμόν του, ἀλλά μὲ τὸν ὀρθὸν λογισμὸν διέλυσε τὸν θυμόν.	17 Ὠργίσθη, βεβαίως, ὁ Μωϋσῆς ἐναντίον τοῦ Δαθὰν καὶ τὸν Ἀβειρών, ὅμως δὲν ἐνήργησε τίποτε ἐναντίον των παρασυρόμενος ἀπὸ τὸν θυμόν του, ἀλλὰ μὲ τὸν ὀρθὸν καὶ εὐσεβῆ λογισμὸν ἐκυριάρχησεν, ἐχαλιναγώγησε καὶ ἔθεσεν ὑπὸ ἔλεγχον τὸν θυμόν.
18 Δυνατὸς γὰρ ὁ σώφρων νοῦς, ὡς ἔφην, κατὰ τῶν παθῶν ἀριστεύσαι καὶ τὰ μὲν αὐτῶν μεταθεῖναι, τὰ δὲ καὶ ἀκυρῶσαι.	18 Διότι ὁ σώφρων νοῦς ἔχει δύναμιν, ὅπως εἶπα, νὰ ἀριστεύῃ εἰς τὸν ἀγῶνα κατὰ τῶν παθῶν καὶ ἄλλα ἐξ αὐτῶν νὰ μεταβάλλῃ ἀλλὰ δὲ νὰ τὰ ἐξαφανίζῃ.	18 Διότι, ὅπως εἶπα, ὁ σώφρων (χρηστοήθης, σεμνός) νοῦς ἔχει τὴν δύναμιν καὶ τὴν ἱκανότητα νὰ ὑπερισχύῃ καὶ νὰ νικᾷ τὰ πάθη, καὶ ἄλλα μὲν ἀπὸ αὐτὰ νὰ μεταβάλλῃ καὶ νὰ τὰ διορθώνῃ, ἄλλα δὲ νὰ τὰ ἀποδυναμώνῃ καὶ νὰ τὰ ἑξαφανίζῃ.
19 Ἐπεὶ διατὶ ὁ πάνσοφος ἡμῶν πατὴρ Ἰακώβ τοὺς περὶ Συμεὼν καὶ Λευῒν αἰτιᾶται, μὴ λογισμῷ τοὺς Σικιμίτας ἐθνηδὸν ἀποσφάξαντας λέγων· ἐπικατάρατος ὁ θυμὸς αὐτῶν;	19 Ἄλλως τε, διατὶ ὁ πάνσοφος πατήρ μας ὁ Ἰακώβ κατηγορεῖ τοὺς συντρόφους του Συμεὼν καὶ τοῦ Λευΐ, οἱ ὁποῖοι ἀπερίσκεπτα κατέσφαξαν ἐξ ὁλοκλήρου τοὺς Σικιμίτας; Τοὺς εἶπε· <νὰ εἶναι κατηραμένος ὁ θυμός των>.	19 Ἄλλωστε, διατὶ ὁ πάνσοφος πατέρας μας (ὁ πατριάρχης) Ἰακὼβ ἐπικρίνει καὶ μέμφεται τοὺς συνεργάτας τοῦ Συμεὼν καὶ τὸν Λευΐ (τῶν υἱῶν του), οἱ ὁποῖοι παραλόγως καὶ ἀνοήτως κατέσφαξαν ἐξ ὁλοκλήρου τὴν φυλὴν τοῦ Συχέμ, λέγων: <Καταράμενος νὰ εἶναι ὁ μεγάλος καὶ ἄγριος θυμός των>;
20 Εἰ μὴ γὰρ ἐδύνατο τοῦ θυμοῦ ὁ λογισμὸς κρατεῖν, οὐκ ἂν εἶπεν οὕτως.	20 Ἐὰν δὲν ἠμποροῦσεν ὁ λογισμὸς νὰ κυριαρχῇ ἐπάνω εἰς τὸν θυμόν, δὲν θὰ ὠμιλοῦσεν ἔτσι ὁ Ἰακώβ.	20 Διότι, ἐὰν ὁ ἀγαθὸς λογισμὸς δὲν ἠμποροῦσε νὰ κυριαρχῇ ἐπάνω εἰς τὸν θυμόν, δὲν θὰ ὡμιλοῦσε ἔτσι ὁ πατριάρχης Ἰακώβ.
21 Ὁπηνίκα γὰρ ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπον κατεσκεύασε, τὰ πάθη αὐτοῦ ὁ καὶ τὰ ἤθη περιεφύτευσεν.	21 Διότι, ὅτε ὁ Θεός ἐδημιούργησε τὸν ἄνθρωπον, τὸν περιέβαλε μὲ τὰ ἰδικά του ἰδιώματα καὶ τοὺς ἰδικούς του τρόπους.	21 Διότι, ὅταν ὁ Θεὸς ἐδημιούργησε τὸν ἄνθρωπον, ἐφύτευσεν εἰς τὰ βάθη τῆς ψυχῆς του καὶ τὸν περιέβαλε μὲ τὰ ἰδικά του ἰδιώματα καὶ τοὺς ἰδικούς του τρόπους.
22 Ἡνίκα δὲ ἐπὶ πάντων τὸν ἱερὸν ἡγεμόνα νοῦν διὰ τῶν ἔνδον αἰσθητηρίων ἐνεθρόνισε,	22 Ὅτε δὲ ἐνεθρόνισε κύριον ἐπὶ πάντων τὸν νοῦν ὡς ἱερὸν ἡγεμόνα, μὲ τὴν δύναμιν τῶν ἐσωτερικῶν αἰσθητηρίων,	22 Ὅταν δὲ ἐνεθρόνισε κύριον καὶ ἐξουσιαστὴν ἐφ’ ὅλων τὸν νοῦν ὡς ἱερὸν κνβερνήτην καὶ ἡγεμόνα μὲ τὴν δύναμιν τῶν ἐσωτερικῶν αἰσθητηρίων,
23 καὶ τούτῳ νόμον ἔδωκε, καθ' ὃν πολιτευόμενος βασιλεύσει βασιλείαν σώφρονά τε καὶ δικαίαν καὶ ἀγαθὴν καὶ ἀνδρείαν.	23 ἔδωκεν εἰς αὐτὸν νόμον, σύμφωνα μὲ τὸν ὁποῖον νὰ πολιτεύεται καὶ νὰ ἀσκῇ βασιλείαν σώφρονα, δικαίαν, ἀγαθὴν καὶ ἀνδρείαν.	23 ἔδωκεν εἰς αὐτὸν νόμον, σύμφωνα μὲ τὸν ὁποῖον ζῶν καὶ ἀναστρεφόμενος θὰ ἀσκῇ βασιλείαν σεμνήν, χρηστοήθη καὶ δικαίαν, ἀρίστην, φρόνιμον καὶ χρήσιμον καὶ ἀνδρείαν.
-24 Πῶς οὖν, εἴποι τις ἄν, εἰ τῶν παθῶν ὁ λογισμὸς κρατεῖ, λήθης καὶ ἀγνοίας οὐ κρατεῖ;	-24 Ἀλλὰ ἠμπορεῖ νὰ ἐρωτήσῃ κανείς: Πῶς ἀφοῦ κυριαρχεῖ ὁ λογισμὸς ἐπὶ τῶν παθῶν, δὲν κυριαρχεῖ ἐν τούτοις εἰς τὴν λήθην καὶ εἰς τὴν ἄγνοιαν;	24 Ἀλλὰ τότε ἠμπορεῖ νὰ ἐρωτήσῃ κανείς: Πῶς λοιπὸν σνμβαίνει, ἀφοῦ ὁ εὐσεβὴς λογισμὸς κυριαρχεῖ καὶ ἐξουσιάζει ἐπάνω εἰς τὰ πάθη, νὰ μὴ κυριαρχῇ καὶ ἐπάνω εἰς τὴν ἐπιλησμοσύνην καὶ τὴν ἄγνοιαν: