Μακκαβαίων Δ : Κεφάλαιον ΙΖ'

Πρωτότυπο Κείμενο

λεγον δὲ καὶ τῶν δορυφόρων τινὲς ὡς ὅτε ἔμελλε καὶ αὐτὴ συλλαμβάνεσθαι πρὸς θάνατον, ἵνα μὴ ψαύσειέ τις τοῦ σώματος ἑαυτῆς, ἑαυτὴν ἔρριψεν κατὰ τῆς πυρᾶς.
2 Ὦ μήτηρ σὺν ἑπτὰ παισί καταλύσασα τὴν τοῦ τυράννου βίαν καὶ ἀκυρώσασα τὰς κακὰς ἐπινοίας αὐτοῦ καὶ ἐπιδείξασα τὴν τῆς πίστεως γενναιότητα.
3 Καθάπερ γὰρ σὺ στέγη ἐπὶ τοὺς στύλους τῶν παίδων γενναίως ἱδρυμένη, ἀκλινὴς ὑπήνεγκας τὸν διὰ τῶν βασάνων σεισμόν.
4 Θάρρει τοιγαροῦν, ὦ μήτηρ ἱερόψυχε, τὴν ἐλπίδα τῆς ὑπομονῆς βεβαίαν ἔχουσα πρὸς τὸν Θεόν.
5 Οὐχ οὕτω σελήνη κατ' οὐρανὸν σὺν ἄστροις σεμνὴ καθέστηκεν, ὡς σὺ τοὺς ἰσαστέρους ἑπτὰ παῖδας φωταγωγήσασα πρὸς τὴν εὐσέβειαν ἔντιμος καθέστηκας Θεῷ καὶ ἐστήρισαι ἐν οὐρανῷ σὺν αὐτοῖς·
6 ἦν γὰρ ἡ παιδοποιΐα σου ἀπὸ Ἁβραὰμ τοῦ πατρός.
-7 Εἰ δὲ ἐξὸν ἡμῖν ἦν, ὥσπερ ἐπὶ τίνος πίνακας, ζωγραφῆσαι τὴν τῆς εὐσεβείας σου ἱστορίαν, οὐκ ἂν ἔφριττον οἱ θεωροῦντες μητέρα ἑπτὰ τέκνων δι' εὐσέβειαν ποικίλας βασάνους μέχρι θανάτου ὑπομείνασαν;
8 Καὶ γὰρ ἄξιον ἦν καὶ ἐπὶ αὐτοῦ τοῦ ἐπιταφίου ἀναγράψαι καὶ ταῦτα τοῖς ἀπὸ τοῦ ἔθνους εἰς μνείαν λεγόμενα·
9 ἐνταῦθα γέρων ἱερεὺς καὶ γυνὴ γηραιὰ καὶ ἑπτὰ παῖδες ἐγκεκήδευνται διὰ τυράννου βίαν, τὴν Ἑβραίων πολιτείαν καταλῦσαι θέλοντος,
10 οἳ καὶ ἐξεδίκησαν τὸ ἔθνος εἰς Θεὸν ἀφορῶντες καὶ μέχρι θανάτου τὰς βασάνους ὑπομείναντες.
11 Ἀληθῶς γὰρ ἦν ἀγὼν θεῖος ὁ δι' αὐτῶν γεγενημένος.
12 Ἠθλοθέτει γὰρ τότε ἀρετὴ δι' ὑπομονῆς δοκιμάζουσα· τὸ νῖκος ἀφθαρσίᾳ ἐν ζωῇ πολυχρονίῳ.
13 Ἐλεάζαρ δὲ προηγωνίζετο, ἡ δὲ μήτηρ τῶν ἑπτὰ παίδων ἐνήθλει, οἱ δὲ ἀδελφοὶ ἠγωνίζοντο·
14 ὁ τύραννος ἀντηγωνίζετο, ὁ δὲ κόσμος καὶ ὁ τῶν ἀνθρώπων βίος ἐθεώρει·
15 θεοσέβεια δὲ ἐνίκα, τοὺς ἑαυτῆς ἀθλητὰς στεφανοῦσα.
16 Τίνες οὐκ ἐθαύμασαν τοὺς τῆς θείας νομοθεσίας ἀθλητάς;
17 τίνες οὐκ ἐξεπλάγησαν;- Αὐτὸς γέ τοι ὁ τύραννος καὶ ὅλον τὸ συνέδριον αὐτῶν ἐξεθαύμασαν αὐτῶν τὴν ὑπομονήν.
18 Δι' ἣν καὶ τῷ θείῳ νῦν παρεστήκασι θρόνῳ καὶ τὸν μακάριον βιοῦσιν αἰῶνα.
19 Καὶ γὰρ φησιν ὁ Μωσῆς· καὶ πάντες οἱ ἠγιασμένοι ὑπὸ τὰς χεῖράς σου.
20 Καὶ οὗτοι οἱ ἁγιασθέντες διὰ Θεὸν τετίμηνται οὐ μόνον ταύτῃ τῇ τιμῇ ἀλλὰ καὶ τῷ δι' αὐτοὺς τοῦ ἔθνους ἡμῶν τοὺς πολεμίους μὴ ἐπικρατῆσαι
21 καὶ τὸν τύραννον τιμωρηθῆναι καὶ τὴν πατρίδα καθαρισθῆναι,
22 ὥσπερ ἀντίψυχον γεγονότας τῆς τοῦ ἔθνους ἁμαρτίας· καὶ διὰ τοῦ αἵματος τῶν εὐσεβῶν ἐκείνων καὶ τοῦ ἱλαστηρίου θανάτου αὐτῶν ἡ θεία πρόνοια τὸν Ἰσραὴλ προκακωθέντα διέσωσε.
23 Πρὸς γὰρ τὴν ἀνδρείαν αὐτῶν τῆς ἀρετῆς καὶ τὴν ἐπὶ ταῖς βασάνοις αὐτῶν ὑπομονὴν ὁ τύραννος ἀπιδὼν Ἀντίοχος, ἀνεκήρυξε τοῖς στρατιώταις αὐτοῦ εἰς ὑπόδειγμα τὴν ἐκείνων ὑπομονήν.
24 Ἔσχε τε αὐτοὺς γενναίους καὶ ἀνδρείους εἰς πεζομαχίαν καὶ πολιορκίαν καὶ ἐκπορθήσας ἐνίκησε πάντας τοὺς πολεμίους.

Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα

ερικοὶ δὲ ἀπὸ τοὺς στρατιώτας διηγοῦντο, ὅτι, ὅταν ἐπρόκειτο νὰ συληφθῇ καὶ αὐτὴ καὶ νὰ ὁδηγηθῇ εἰς τὸ θάνατον, ἐρρίφθη μόνη της εἰς τὴν πυράν, διὰ νὰ μὴ ἐγγίσῃ κανεὶς τὸ σῶμα της.
2 <Ὦ μητέρα μὲ τὰ ἑπτὰ τέκνα σου ἡ ὁποία κατέλυσες τὴν βίαν τοῦ τυράννου, ἐματαίωσες τὰς κακὰς ἐπινοήσεις του καὶ παρουσίασες τὴν γενναιότητα, ποὺ ἐμπνέει ἡ πίστις!
3 Στηριζομένη ἐπάνω εἰς τὰ παιδιά σου, ὡσὰν στέγη ἐπάνω εἰς στύλους, ὑπέμεινες χωρὶς κανένα κλονισμὸν τὸν σεισμὸν τῶν βασανιστηρίων.
4 Ἔχε, λοιπόν, θάρρος, ἱερόψυχε μητέρα. Σὺ ἔχεις στερεωμένην τὴν ἐλπίδα σου εἰς τὸν Θεὸν διὰ τὴν ἀμοιβὴν τῆς ὑπομονῆ σου.
5 Δὲν ἔχει μὲ τόσην μεγαλοπρέπειαν ἐγκατασταθῆ εἰς τὸν οὐρανὸν ἡ σελήνη μαζῆ μὲ τὰ ἄστρα, μὲ ὅσην τιμὴν ἔχεις γίνει δεκτὴ σὺ πάρα τοῦ Θεοῦ, ἐπειδὴ ἐφωταγώγησες τοὺς σὰν ἀστέρα υἱούς σου μὲ τὴν εὐσέβειαν καὶ ἔχεις λάβει θέσιν μαζῆ των εἰς τὸν οὐρανόν.
6 Διότι ἡ τεκνογονία σου ἔχει τὴν ἀρχὴν τῆς κατ' εὐθεῖαν ἀπὸ τὸν πατριάρχην Ἀβραάμ.
-7 Ἐὰν δὲ εἴχαμεν τὴν ἐξουσίαν καὶ τὴν δύναμιν, νὰ παραστήσωμεν ἐπάνω εἰς ζωγραφικὸν πίνακα τὴν εἰκόνα τῆς εὐσεβείας σου, δὲν θὰ ἠσθάνοντο φρίκην ἐκεῖνοι, ποὺ θὰ ἀντίκρυζαν μίαν μητέρα ἑπτὰ τέκνων νὰ ὑπομένῃ μέχρι θανάτου πολυειδῆ βασανιστήρια χάριν τῆς εὐσεβείας;
8 Διότι, βεβαίως, θὰ ἦτο ἄξιον ἀκόμη ἐπάνω καὶ εἰς αὐτὴν τὴν ἐπιτάφιον πλάκα νὰ χαράξωμεν ἐπιγραφὴν πρὸς ἀνάμνησιν χάριν τῶν ὁμοεθνῶν μας, ἡ ὁποία ἐπιγραφὴ θὰ ἔλεγε τὰ ἐξῆς·
9 <ἐδῶ ἔχουν ἐνταφιασθῆ ἔνας γέρων ἱερεύς, μία γραῖα γυναῖκα καὶ ἑπτὰ παιδιὰ ἐξ αἰτίας τῆς σκληρότητος τοῦ τυράννου, ὁ ὁποῖος ἤθελε νὰ καταλύσῃ τὸ ἔθνος τῶν Ἑβραίων.
10 Αὐτοὶ ὅμως ἑπῆραν τὸ δίκαιον τοῦ ἔθνους των στηριζόμενοι εἰς τὸν Θεόν, ἀφοῦ ὑπέμειναν τὰ βασανιστήρια μέχρι θανάτου>.
-11 Ὁ ἀγών, τὸν ὁποῖον διεξήγαγον, ἔχει γίνει πράγματι ἀγὼν θεῖος.
12 Ἀθλοθέτης ἦτο ἡ ἀρετή, ἡ ὁποία τοὺς ἐδοκίμαζε διὰ τῆς ὑπομονῆς, ἔπαθλον τῆς νίκης ἡ ἀφθαρσία, ἡ ἄνευ τέλους ζωή.
13 Ὁ Ἐλεάζαρος ἤνοιξε τὸν ἀγῶνα, εἰς τὸν ὁποῖον ἐνήθλησεν ἡ μητέρα τῶν ἑπτὰ παίδων καὶ τὸ ὁποῖον ἠγωνίσθησαν καὶ οἱ ἀδελφοί.
14 Ὁ τύραννος ἦτο ἀνταγωνιστής, ὁ κόσμος καὶ ἡ κοινωνία τῶν ἀνθρώπων ἦσαν θεαταί.
15 Ἐνικοῦσε δὲ ἡ πίστις, ἡ ὁποῖα καὶ ἐστεφάνωνε τοὺς ἀθλητάς.
16 Ποῖοι δὲν ἐθαύμαζαν τοὺς ἀγωνιστὰς τοῦ θείου νόμου;
17 Πόσοι δὲν ἐξεπλάγησαν; -Ὁ ἴδιος ὁ τύραννος καὶ ὅλοι οἱ παρακαθήμενοι κατελήφθησαν ἀπὸ βαθὺν σεβασμὸν διὰ τὴν ὑπομονήν των.
18 Δι' αὐτὴν ἀκριβῶς στέκονται τώρα πλησίον τοῦ θρόνου τοῦ Θεοῦ καὶ ζοῦν εἰς τὴν μαικαρίαν ζωήν.
19 Διότι ὁ Μωϋσῆς λέγει· <πάντες, οἱ ἠγιασμένοι εὑρίσκονται ὑπὸ τὴν προστασίαν σου>.
20 Καὶ αὐτοί, λοιπόν, οἱ ὁποῖοι πρασεφέρθησαν θύματα χάριν τοῦ Θεοῦ, δὲν ἔχουν λάβει μόνον αὐτὴν τὴν τιμήν, ἀλλὰ καὶ ἐκείνην ποὺ τοὺς ἀνήκει ἐκ τοῦ γεγονότος, ὅτι χάρις εἰς αὐτοὺς δὲν ἐπεκράτησαν οἱ ἐχθροί μας ἐπ' τοῦ ἔθνους μας.
21 Καὶ ἐκείνην τῆς τιμωρίας τοῦ τυράννου καὶ τοῦ ἐξαγνισμοῦ τῆς πατρίδος μας,
22 μὲ τὸ νὰ δώσουν αὐτοὶ τὴν ψυχήν των ὑπὲρ τῶν ἁμαρτιῶν τοῦ ἔθνους μας. Ἔτσι διὰ τοῦ αἵματος τῶν εὐσεβῶν ἐκείνων ψυχῶν καὶ τοῦ ἐξιλαστήριου θανάτου των, ἡ θεία πρόνοια διέσωσε τοὺς Ἰσραηλίτας, οἱ ὁποῖοι εἶχαν ὑποστῆ πολλὰ δεινὰ κατὰ τὸ παρελθόν.
23 Διότι ὁ τύραννος Ἀντίοχος ἀποβλέψας εἰς τὴν ἀκλόνητον γενναιότητά των καὶ τὴν ὑπομονήν των εἰς τὰ βασανιστήρια, προέβαλε διὰ κηρύγματος τὴν καρτερίαν των αὐτὴν ὡς παράδειγμα εἰς τοὺς στρατιώτας του.
24 Ἔτσι δὲ κατέστησε καὶ ἀπέκτησε τοὺς στρατιώτας του γενναίους καὶ ἀνδρείους τόσον εἰς τὰς πεζομαχίας ὅσον καὶ εἰς τὰς πολιορκίας· ἐξεπόρθησε πόλεις καὶ ἐνίκησεν ὅλους τοὺς ἐχθρούς.

Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα

ερικοὶ δὲ ἀπὸ τοὺς φρουρούς (τοῦ Ἀντιόχου Δ') ἔλεγαν ὅτι, ὅταν ἐπρόκειτο νὰ συληφθῇ καὶ αὐτή (ἡ μητέρα τῶν ἑπτὰ νέων) καὶ νὰ παραδοθῇ εἰς θάνατον, ἔρριψε μόνη τὸν ἑαυτόν της μέσα εἰς τὴν φωτιά, διὰ νὰ μὴ ἐγγίσῃ, νὰ μὴ ψηλαφήσῃ κανεὶς τὸ σῶμα της.
2 Ὦ μητέρα, σὺ ἡ ὁποία μαζὶ μὲ τὰ ἑπτὰ παιδιά σου κατέλυσες καὶ ἀκύρωσες ἐντελῶς τὴν βίαν τοῦ τυράννου καὶ ἐματαίωσες τὰ κακὰ καὶ πονηρὰ σχέδια καὶ σκοπούς του καὶ παρουσίασες τὸν ἡρωισμὸν ποὺ ἐμπνέει ἡ πίστις εἰς τὸν Θεόν!
3 Διότι σὺ ποὺ εἶσαι ὡσὰν στέγη, ἡ ὁποία στηρίζεται γερὰ ἐπάνω εἰς τοὺς στύλους τῶν παιδιῶν σου, ὑπέμεινες τὸν σεισμὸν τῶν βασανιστηρίων χωρὶς νὰ λυγίσῃς καὶ χωρὶς νὰ ταραχθῇς.
4 Ἔχε ἑπομένως θάρρος, μητέρα μὲ τὴν ἱερὰν καὶ θεοσεβῆ ψυχήν, ἔχουσα σταθερὰν καὶ ἀκλόνητον πρὸς τὸν Θεὸν τὴν ἐλπίδα διὰ τὴν ἀμοιβὴν τῆς ὑπομονῆς σου.
5 Ἡ σελήνη δὲν ἔχει ἐγκατασταθῆ μὲ τόσην λαμπρότητα καὶ μεγαλοπρέπειαν εἰς τὸν οὐρανὸν μαζὶ μὲ τὰ ἄστρα, μὲ ὅσην σύ, ἡ ὁποία, ἀφοῦ ἐφώτισες μὲ τὴν εὐσέβειαν τοὺς ὁμοίους (ἴσους) εἰς τὴν λαμπρότητα τῶν ἄστρων ἑπτὰ υἱούς σου, κατέλαβες ἔνδοξον καὶ τιμητικὴν θέσιν ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καὶ στέκεσαι ἀμετακίνητος εἰς τὸν οὐρανὸν μαζί των.
6 Διότι τὰ παιδιά σου ἦσαν γνήσιοι ἀπόγονοι τοῦ πατριάρχου Ἀβραάμ.
7 Ἐὰν δὲ μᾶς ἐπετρέπετο νὰ ζωγραφίσωμεν τὴν εἰκόνα τῆς εὐσεβείας σου, ὅπως θὰ ἠμποροῦσε νὰ τὸ κάμῃ ἕνας ζωγράφος, δὲν θὰ ἐκυριεύοντο ἀπὸ τρόμον καὶ φρίκην ὅσοι θὰ ἀντίκρυζαν μίαν μητέρα ἑπτὰ παιδιῶν νὰ ὑπομένῃ μέχρι θανάτου ποικίλα βασανιστήρια χάριν τῆς πρὸς τὸν ζωντανὸν Θεὸν ἀληθινῆς θρησκείας;
8 Θὰ ἦταν δὲ πράγματι εὔλογον καὶ δίκαιον νὰ ἐπιγράψωμεν ἐπάνω καὶ εἰς αὐτὴν ἀκόμη τὴν ἐπιτύμβιον πλάκα τὰ ἀκόλουθα λόγια πρὸς ἀνάμνησιν τοῦ λαοῦ τοῦ Ἰσραηλιτικοῦ μας ἔθνους:
9 <Ἐδῶ ἔχουν ἐνταφιασθῇ ἕνας γέροντας ἱερεὺς καὶ μία γυναῖκα ἠλικιωμένη καὶ ἑπτὰ παιδιὰ ἕνεκα τῆς βίας τοῦ τυράννου (Ἀντιόχου Δ'), ὁ ὁποῖος ἤθελε καλύσῃ καὶ καταστρέψῃ τὸ ἔθνος τῶν Ἑβραίων.
10 Αὐτοὶ ὅμως διεξεδίκησαν τὸ δίκαιον τοῦ ἔθνους των ἔχοντες ἐστραμμένον τὸ βλέμμα καὶ τὴν προσοχήν των εἰς τὸν Θεόν, ἀφοῦ ὑπέμειναν τὰ μέχρι θανάτου φρικτὰ βασανιστήρια>.
11 Διότι ἦταν πράγματι θεῖος ὁ ἀγῶνας, τὸν ὁποῖον αὐτοὶ εἶχαν διεξαγάγει.
12 Διότι τότε αὐτὴ ποὺ ἐπιστατοῦσε καὶ ἀπένεμε τὰ βραβεία ἦταν ἡ ἀρετή, ἡ ὁποῖα τοὺς ἐδοκίμαζε διὰ τῆς ὑπομονῆς. Τὸ ἔπαθλον τῆς νίκης ἦταν ἡ ἀφθαρσία εἰς μίαν ζωὴν μακρόβιον (χωρὶς τέλος).
13 Ὁ Ἐλεάζαρος ἦταν ὁ πρῶτος ἀγωνιστής, ἡ μητέρα τῶν ἑπτὰ νέων ἠγωνίζετο μέσα εἰς τὸ στάδιον, οἱ δὲ ἀδελφοὶ ἡμιλλῶντο εἰς τὸν ἀγῶνα.
14 Ὁ τύραννος ἦταν ὁ ἀνταγωνιστής, ὁ ἀντίπαλος, ὁ δὲ κόσμος καὶ τὸ ἀνθρώπινον γένος ἦσαν οἱ θεαταί.
15 Ἐνικοῦσε δὲ ὁ βαθύτερος σεβασμὸς πρὸς τὸν Θεόν, ὁ ὁποῖος καὶ ἐστεφάνωνε τοὺς ἰδικούς του ἀθλητὰς μὲ τὸ στεφάνι τῆς νίκης.
16 Ποῖοι δὲν ἐθαύμασαν τοὺς ἀθλητὰς τῆς θείας νομοθεσίας;
17α Ποῖοι δὲν ἔμειναν ἔκπληκτοι καὶ ἐκστατικοί;
17β Καὶ αὐτὸς ἄκομη ὁ τύραννος (Ἀντίοχος Δ’) καὶ ὅλον τὸ βασιλικόν του συμβουλιον ἐθαύμασαν ὑπερβολικῶς τὴν ὑπομονὴν τῶν μαρτύρων.
18 Δι’ αὐτὴν τὴν ὑπομονὴν οἱ μάρτυρες αὐτοὶ στέκονται τώρα ἐνώπιον τοῦ θείου θρόνου καὶ ζοῦν εἰς τὴν τρισευτυχισμένην αἰωνιότητα.
19 Διότι λέγει ὁ Μωϋσῆς: <Ὅλοι ὅσοι ἔχουν ἑξαγιασθῆ εὑρίσκονται κάτω ἀπὸ τὴν προστασίαν Σου>.
20 Καὶ αὐτοὶ ἑπομένως, οἱ ὁποῖοι ἔχουν θυσιασθῆ καὶ ἁγιασθῆ χάριν τοῦ Θεοῦ, ἐτιμήθησαν ὄχι μόνον μὲ αὐτὴν τὴν τιμήν, ἀλλὰ καὶ μὲ τὸ ὅτι χάρις εἰς αὐτούς (εἰς τὸν μαρτυρικόν των θάνατον) δὲν ἐπεκράτησαν ἐπάνω εἰς τὸ Ἰουδαϊκὸν ἔθνος οἱ ἐχθροί μας·
21 καὶ ἀκόμη μὲ τὸ ὅτι ὁ τύραννος ἐτιμωρήθη καὶ ἡ πατρίδα μας ἐξηγνίσθη,
22 ἐπειδὴ ἀκριβῶς προσέφεραν αὐτοὶ τὴν ψυχήν των ὑπὲρ τῶν ἁμαρτιῶν τὸν ἔθνους. Τοιουτοτρόπως, μὲ τὸ αἷμα τῆς θυσίας τῶν εὐσεβῶν ἐκείνων καὶ τὸν ἐξιλεωτικὸν θάνατόν των ἡ θεία Πρόνοια ἔσωσε τὸν Ἰσραηλιτικὸν λαόν, ὁ ὁποῖος εἶχε κατὰ τὸ παρελθὸν ὑποστῆ πολλὰ βάσανα, πικρίες καὶ θλίψεις.
23 Διότι ὅταν ὁ τύραννος Ἀντίοχος Δ' παρετήρησε μὲ προσοχὴν τὸ γενναῖον καὶ ἀκατάβλητον φρόνημα τῆς ἀρετῆς των καὶ τὴν καρτερίαν των εἰς τὰ φρικτὰ βασανιστήρια, τοὺς ἐπῄνεσε καὶ προέβαλε τὴν ὑπομονήν των ὡς παράδειγμα πρὸς μίμησιν εἰς τοὺς στρατιώτας του.
24 Τοῦτο δὲ κατέστησε τοὺς στρατιώτας του γενναίους καὶ ἀνδρείους εἰς τὶς μάχες τοῦ πεζικοῦ σώματος (ἤ: Διὰ ξηρᾶς) καὶ εἰς τὶς πολιορκίες· ἀφοῦ δὲ ἐλεηλάτησε καὶ ἀφάνισε κατὰ κράτος (πόλεις), ἐνίκησεν ὅλους τοὺς ἐχθρούς.

Πρωτότυπο Κείμενο	Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα	Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
λεγον δὲ καὶ τῶν δορυφόρων τινὲς ὡς ὅτε ἔμελλε καὶ αὐτὴ συλλαμβάνεσθαι πρὸς θάνατον, ἵνα μὴ ψαύσειέ τις τοῦ σώματος ἑαυτῆς, ἑαυτὴν ἔρριψεν κατὰ τῆς πυρᾶς.	ερικοὶ δὲ ἀπὸ τοὺς στρατιώτας διηγοῦντο, ὅτι, ὅταν ἐπρόκειτο νὰ συληφθῇ καὶ αὐτὴ καὶ νὰ ὁδηγηθῇ εἰς τὸ θάνατον, ἐρρίφθη μόνη της εἰς τὴν πυράν, διὰ νὰ μὴ ἐγγίσῃ κανεὶς τὸ σῶμα της.	ερικοὶ δὲ ἀπὸ τοὺς φρουρούς (τοῦ Ἀντιόχου Δ') ἔλεγαν ὅτι, ὅταν ἐπρόκειτο νὰ συληφθῇ καὶ αὐτή (ἡ μητέρα τῶν ἑπτὰ νέων) καὶ νὰ παραδοθῇ εἰς θάνατον, ἔρριψε μόνη τὸν ἑαυτόν της μέσα εἰς τὴν φωτιά, διὰ νὰ μὴ ἐγγίσῃ, νὰ μὴ ψηλαφήσῃ κανεὶς τὸ σῶμα της.
2 Ὦ μήτηρ σὺν ἑπτὰ παισί καταλύσασα τὴν τοῦ τυράννου βίαν καὶ ἀκυρώσασα τὰς κακὰς ἐπινοίας αὐτοῦ καὶ ἐπιδείξασα τὴν τῆς πίστεως γενναιότητα.	2 <Ὦ μητέρα μὲ τὰ ἑπτὰ τέκνα σου ἡ ὁποία κατέλυσες τὴν βίαν τοῦ τυράννου, ἐματαίωσες τὰς κακὰς ἐπινοήσεις του καὶ παρουσίασες τὴν γενναιότητα, ποὺ ἐμπνέει ἡ πίστις!	2 Ὦ μητέρα, σὺ ἡ ὁποία μαζὶ μὲ τὰ ἑπτὰ παιδιά σου κατέλυσες καὶ ἀκύρωσες ἐντελῶς τὴν βίαν τοῦ τυράννου καὶ ἐματαίωσες τὰ κακὰ καὶ πονηρὰ σχέδια καὶ σκοπούς του καὶ παρουσίασες τὸν ἡρωισμὸν ποὺ ἐμπνέει ἡ πίστις εἰς τὸν Θεόν!
3 Καθάπερ γὰρ σὺ στέγη ἐπὶ τοὺς στύλους τῶν παίδων γενναίως ἱδρυμένη, ἀκλινὴς ὑπήνεγκας τὸν διὰ τῶν βασάνων σεισμόν.	3 Στηριζομένη ἐπάνω εἰς τὰ παιδιά σου, ὡσὰν στέγη ἐπάνω εἰς στύλους, ὑπέμεινες χωρὶς κανένα κλονισμὸν τὸν σεισμὸν τῶν βασανιστηρίων.	3 Διότι σὺ ποὺ εἶσαι ὡσὰν στέγη, ἡ ὁποία στηρίζεται γερὰ ἐπάνω εἰς τοὺς στύλους τῶν παιδιῶν σου, ὑπέμεινες τὸν σεισμὸν τῶν βασανιστηρίων χωρὶς νὰ λυγίσῃς καὶ χωρὶς νὰ ταραχθῇς.
4 Θάρρει τοιγαροῦν, ὦ μήτηρ ἱερόψυχε, τὴν ἐλπίδα τῆς ὑπομονῆς βεβαίαν ἔχουσα πρὸς τὸν Θεόν.	4 Ἔχε, λοιπόν, θάρρος, ἱερόψυχε μητέρα. Σὺ ἔχεις στερεωμένην τὴν ἐλπίδα σου εἰς τὸν Θεὸν διὰ τὴν ἀμοιβὴν τῆς ὑπομονῆ σου.	4 Ἔχε ἑπομένως θάρρος, μητέρα μὲ τὴν ἱερὰν καὶ θεοσεβῆ ψυχήν, ἔχουσα σταθερὰν καὶ ἀκλόνητον πρὸς τὸν Θεὸν τὴν ἐλπίδα διὰ τὴν ἀμοιβὴν τῆς ὑπομονῆς σου.
5 Οὐχ οὕτω σελήνη κατ' οὐρανὸν σὺν ἄστροις σεμνὴ καθέστηκεν, ὡς σὺ τοὺς ἰσαστέρους ἑπτὰ παῖδας φωταγωγήσασα πρὸς τὴν εὐσέβειαν ἔντιμος καθέστηκας Θεῷ καὶ ἐστήρισαι ἐν οὐρανῷ σὺν αὐτοῖς·	5 Δὲν ἔχει μὲ τόσην μεγαλοπρέπειαν ἐγκατασταθῆ εἰς τὸν οὐρανὸν ἡ σελήνη μαζῆ μὲ τὰ ἄστρα, μὲ ὅσην τιμὴν ἔχεις γίνει δεκτὴ σὺ πάρα τοῦ Θεοῦ, ἐπειδὴ ἐφωταγώγησες τοὺς σὰν ἀστέρα υἱούς σου μὲ τὴν εὐσέβειαν καὶ ἔχεις λάβει θέσιν μαζῆ των εἰς τὸν οὐρανόν.	5 Ἡ σελήνη δὲν ἔχει ἐγκατασταθῆ μὲ τόσην λαμπρότητα καὶ μεγαλοπρέπειαν εἰς τὸν οὐρανὸν μαζὶ μὲ τὰ ἄστρα, μὲ ὅσην σύ, ἡ ὁποία, ἀφοῦ ἐφώτισες μὲ τὴν εὐσέβειαν τοὺς ὁμοίους (ἴσους) εἰς τὴν λαμπρότητα τῶν ἄστρων ἑπτὰ υἱούς σου, κατέλαβες ἔνδοξον καὶ τιμητικὴν θέσιν ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καὶ στέκεσαι ἀμετακίνητος εἰς τὸν οὐρανὸν μαζί των.
6 ἦν γὰρ ἡ παιδοποιΐα σου ἀπὸ Ἁβραὰμ τοῦ πατρός.	6 Διότι ἡ τεκνογονία σου ἔχει τὴν ἀρχὴν τῆς κατ' εὐθεῖαν ἀπὸ τὸν πατριάρχην Ἀβραάμ.	6 Διότι τὰ παιδιά σου ἦσαν γνήσιοι ἀπόγονοι τοῦ πατριάρχου Ἀβραάμ.
-7 Εἰ δὲ ἐξὸν ἡμῖν ἦν, ὥσπερ ἐπὶ τίνος πίνακας, ζωγραφῆσαι τὴν τῆς εὐσεβείας σου ἱστορίαν, οὐκ ἂν ἔφριττον οἱ θεωροῦντες μητέρα ἑπτὰ τέκνων δι' εὐσέβειαν ποικίλας βασάνους μέχρι θανάτου ὑπομείνασαν;	-7 Ἐὰν δὲ εἴχαμεν τὴν ἐξουσίαν καὶ τὴν δύναμιν, νὰ παραστήσωμεν ἐπάνω εἰς ζωγραφικὸν πίνακα τὴν εἰκόνα τῆς εὐσεβείας σου, δὲν θὰ ἠσθάνοντο φρίκην ἐκεῖνοι, ποὺ θὰ ἀντίκρυζαν μίαν μητέρα ἑπτὰ τέκνων νὰ ὑπομένῃ μέχρι θανάτου πολυειδῆ βασανιστήρια χάριν τῆς εὐσεβείας;	7 Ἐὰν δὲ μᾶς ἐπετρέπετο νὰ ζωγραφίσωμεν τὴν εἰκόνα τῆς εὐσεβείας σου, ὅπως θὰ ἠμποροῦσε νὰ τὸ κάμῃ ἕνας ζωγράφος, δὲν θὰ ἐκυριεύοντο ἀπὸ τρόμον καὶ φρίκην ὅσοι θὰ ἀντίκρυζαν μίαν μητέρα ἑπτὰ παιδιῶν νὰ ὑπομένῃ μέχρι θανάτου ποικίλα βασανιστήρια χάριν τῆς πρὸς τὸν ζωντανὸν Θεὸν ἀληθινῆς θρησκείας;
8 Καὶ γὰρ ἄξιον ἦν καὶ ἐπὶ αὐτοῦ τοῦ ἐπιταφίου ἀναγράψαι καὶ ταῦτα τοῖς ἀπὸ τοῦ ἔθνους εἰς μνείαν λεγόμενα·	8 Διότι, βεβαίως, θὰ ἦτο ἄξιον ἀκόμη ἐπάνω καὶ εἰς αὐτὴν τὴν ἐπιτάφιον πλάκα νὰ χαράξωμεν ἐπιγραφὴν πρὸς ἀνάμνησιν χάριν τῶν ὁμοεθνῶν μας, ἡ ὁποία ἐπιγραφὴ θὰ ἔλεγε τὰ ἐξῆς·	8 Θὰ ἦταν δὲ πράγματι εὔλογον καὶ δίκαιον νὰ ἐπιγράψωμεν ἐπάνω καὶ εἰς αὐτὴν ἀκόμη τὴν ἐπιτύμβιον πλάκα τὰ ἀκόλουθα λόγια πρὸς ἀνάμνησιν τοῦ λαοῦ τοῦ Ἰσραηλιτικοῦ μας ἔθνους:
9 ἐνταῦθα γέρων ἱερεὺς καὶ γυνὴ γηραιὰ καὶ ἑπτὰ παῖδες ἐγκεκήδευνται διὰ τυράννου βίαν, τὴν Ἑβραίων πολιτείαν καταλῦσαι θέλοντος,	9 <ἐδῶ ἔχουν ἐνταφιασθῆ ἔνας γέρων ἱερεύς, μία γραῖα γυναῖκα καὶ ἑπτὰ παιδιὰ ἐξ αἰτίας τῆς σκληρότητος τοῦ τυράννου, ὁ ὁποῖος ἤθελε νὰ καταλύσῃ τὸ ἔθνος τῶν Ἑβραίων.	9 <Ἐδῶ ἔχουν ἐνταφιασθῇ ἕνας γέροντας ἱερεὺς καὶ μία γυναῖκα ἠλικιωμένη καὶ ἑπτὰ παιδιὰ ἕνεκα τῆς βίας τοῦ τυράννου (Ἀντιόχου Δ'), ὁ ὁποῖος ἤθελε καλύσῃ καὶ καταστρέψῃ τὸ ἔθνος τῶν Ἑβραίων.
10 οἳ καὶ ἐξεδίκησαν τὸ ἔθνος εἰς Θεὸν ἀφορῶντες καὶ μέχρι θανάτου τὰς βασάνους ὑπομείναντες.	10 Αὐτοὶ ὅμως ἑπῆραν τὸ δίκαιον τοῦ ἔθνους των στηριζόμενοι εἰς τὸν Θεόν, ἀφοῦ ὑπέμειναν τὰ βασανιστήρια μέχρι θανάτου>.	10 Αὐτοὶ ὅμως διεξεδίκησαν τὸ δίκαιον τοῦ ἔθνους των ἔχοντες ἐστραμμένον τὸ βλέμμα καὶ τὴν προσοχήν των εἰς τὸν Θεόν, ἀφοῦ ὑπέμειναν τὰ μέχρι θανάτου φρικτὰ βασανιστήρια>.
11 Ἀληθῶς γὰρ ἦν ἀγὼν θεῖος ὁ δι' αὐτῶν γεγενημένος.	-11 Ὁ ἀγών, τὸν ὁποῖον διεξήγαγον, ἔχει γίνει πράγματι ἀγὼν θεῖος.	11 Διότι ἦταν πράγματι θεῖος ὁ ἀγῶνας, τὸν ὁποῖον αὐτοὶ εἶχαν διεξαγάγει.
12 Ἠθλοθέτει γὰρ τότε ἀρετὴ δι' ὑπομονῆς δοκιμάζουσα· τὸ νῖκος ἀφθαρσίᾳ ἐν ζωῇ πολυχρονίῳ.	12 Ἀθλοθέτης ἦτο ἡ ἀρετή, ἡ ὁποία τοὺς ἐδοκίμαζε διὰ τῆς ὑπομονῆς, ἔπαθλον τῆς νίκης ἡ ἀφθαρσία, ἡ ἄνευ τέλους ζωή.	12 Διότι τότε αὐτὴ ποὺ ἐπιστατοῦσε καὶ ἀπένεμε τὰ βραβεία ἦταν ἡ ἀρετή, ἡ ὁποῖα τοὺς ἐδοκίμαζε διὰ τῆς ὑπομονῆς. Τὸ ἔπαθλον τῆς νίκης ἦταν ἡ ἀφθαρσία εἰς μίαν ζωὴν μακρόβιον (χωρὶς τέλος).
13 Ἐλεάζαρ δὲ προηγωνίζετο, ἡ δὲ μήτηρ τῶν ἑπτὰ παίδων ἐνήθλει, οἱ δὲ ἀδελφοὶ ἠγωνίζοντο·	13 Ὁ Ἐλεάζαρος ἤνοιξε τὸν ἀγῶνα, εἰς τὸν ὁποῖον ἐνήθλησεν ἡ μητέρα τῶν ἑπτὰ παίδων καὶ τὸ ὁποῖον ἠγωνίσθησαν καὶ οἱ ἀδελφοί.	13 Ὁ Ἐλεάζαρος ἦταν ὁ πρῶτος ἀγωνιστής, ἡ μητέρα τῶν ἑπτὰ νέων ἠγωνίζετο μέσα εἰς τὸ στάδιον, οἱ δὲ ἀδελφοὶ ἡμιλλῶντο εἰς τὸν ἀγῶνα.
14 ὁ τύραννος ἀντηγωνίζετο, ὁ δὲ κόσμος καὶ ὁ τῶν ἀνθρώπων βίος ἐθεώρει·	14 Ὁ τύραννος ἦτο ἀνταγωνιστής, ὁ κόσμος καὶ ἡ κοινωνία τῶν ἀνθρώπων ἦσαν θεαταί.	14 Ὁ τύραννος ἦταν ὁ ἀνταγωνιστής, ὁ ἀντίπαλος, ὁ δὲ κόσμος καὶ τὸ ἀνθρώπινον γένος ἦσαν οἱ θεαταί.
15 θεοσέβεια δὲ ἐνίκα, τοὺς ἑαυτῆς ἀθλητὰς στεφανοῦσα.	15 Ἐνικοῦσε δὲ ἡ πίστις, ἡ ὁποῖα καὶ ἐστεφάνωνε τοὺς ἀθλητάς.	15 Ἐνικοῦσε δὲ ὁ βαθύτερος σεβασμὸς πρὸς τὸν Θεόν, ὁ ὁποῖος καὶ ἐστεφάνωνε τοὺς ἰδικούς του ἀθλητὰς μὲ τὸ στεφάνι τῆς νίκης.
16 Τίνες οὐκ ἐθαύμασαν τοὺς τῆς θείας νομοθεσίας ἀθλητάς;	16 Ποῖοι δὲν ἐθαύμαζαν τοὺς ἀγωνιστὰς τοῦ θείου νόμου;	16 Ποῖοι δὲν ἐθαύμασαν τοὺς ἀθλητὰς τῆς θείας νομοθεσίας;
17 τίνες οὐκ ἐξεπλάγησαν;- Αὐτὸς γέ τοι ὁ τύραννος καὶ ὅλον τὸ συνέδριον αὐτῶν ἐξεθαύμασαν αὐτῶν τὴν ὑπομονήν.	17 Πόσοι δὲν ἐξεπλάγησαν; -Ὁ ἴδιος ὁ τύραννος καὶ ὅλοι οἱ παρακαθήμενοι κατελήφθησαν ἀπὸ βαθὺν σεβασμὸν διὰ τὴν ὑπομονήν των.	17α Ποῖοι δὲν ἔμειναν ἔκπληκτοι καὶ ἐκστατικοί; 17β Καὶ αὐτὸς ἄκομη ὁ τύραννος (Ἀντίοχος Δ’) καὶ ὅλον τὸ βασιλικόν του συμβουλιον ἐθαύμασαν ὑπερβολικῶς τὴν ὑπομονὴν τῶν μαρτύρων.
18 Δι' ἣν καὶ τῷ θείῳ νῦν παρεστήκασι θρόνῳ καὶ τὸν μακάριον βιοῦσιν αἰῶνα.	18 Δι' αὐτὴν ἀκριβῶς στέκονται τώρα πλησίον τοῦ θρόνου τοῦ Θεοῦ καὶ ζοῦν εἰς τὴν μαικαρίαν ζωήν.	18 Δι’ αὐτὴν τὴν ὑπομονὴν οἱ μάρτυρες αὐτοὶ στέκονται τώρα ἐνώπιον τοῦ θείου θρόνου καὶ ζοῦν εἰς τὴν τρισευτυχισμένην αἰωνιότητα.
19 Καὶ γὰρ φησιν ὁ Μωσῆς· καὶ πάντες οἱ ἠγιασμένοι ὑπὸ τὰς χεῖράς σου.	19 Διότι ὁ Μωϋσῆς λέγει· <πάντες, οἱ ἠγιασμένοι εὑρίσκονται ὑπὸ τὴν προστασίαν σου>.	19 Διότι λέγει ὁ Μωϋσῆς: <Ὅλοι ὅσοι ἔχουν ἑξαγιασθῆ εὑρίσκονται κάτω ἀπὸ τὴν προστασίαν Σου>.
20 Καὶ οὗτοι οἱ ἁγιασθέντες διὰ Θεὸν τετίμηνται οὐ μόνον ταύτῃ τῇ τιμῇ ἀλλὰ καὶ τῷ δι' αὐτοὺς τοῦ ἔθνους ἡμῶν τοὺς πολεμίους μὴ ἐπικρατῆσαι	20 Καὶ αὐτοί, λοιπόν, οἱ ὁποῖοι πρασεφέρθησαν θύματα χάριν τοῦ Θεοῦ, δὲν ἔχουν λάβει μόνον αὐτὴν τὴν τιμήν, ἀλλὰ καὶ ἐκείνην ποὺ τοὺς ἀνήκει ἐκ τοῦ γεγονότος, ὅτι χάρις εἰς αὐτοὺς δὲν ἐπεκράτησαν οἱ ἐχθροί μας ἐπ' τοῦ ἔθνους μας.	20 Καὶ αὐτοὶ ἑπομένως, οἱ ὁποῖοι ἔχουν θυσιασθῆ καὶ ἁγιασθῆ χάριν τοῦ Θεοῦ, ἐτιμήθησαν ὄχι μόνον μὲ αὐτὴν τὴν τιμήν, ἀλλὰ καὶ μὲ τὸ ὅτι χάρις εἰς αὐτούς (εἰς τὸν μαρτυρικόν των θάνατον) δὲν ἐπεκράτησαν ἐπάνω εἰς τὸ Ἰουδαϊκὸν ἔθνος οἱ ἐχθροί μας·
21 καὶ τὸν τύραννον τιμωρηθῆναι καὶ τὴν πατρίδα καθαρισθῆναι,	21 Καὶ ἐκείνην τῆς τιμωρίας τοῦ τυράννου καὶ τοῦ ἐξαγνισμοῦ τῆς πατρίδος μας,	21 καὶ ἀκόμη μὲ τὸ ὅτι ὁ τύραννος ἐτιμωρήθη καὶ ἡ πατρίδα μας ἐξηγνίσθη,
22 ὥσπερ ἀντίψυχον γεγονότας τῆς τοῦ ἔθνους ἁμαρτίας· καὶ διὰ τοῦ αἵματος τῶν εὐσεβῶν ἐκείνων καὶ τοῦ ἱλαστηρίου θανάτου αὐτῶν ἡ θεία πρόνοια τὸν Ἰσραὴλ προκακωθέντα διέσωσε.	22 μὲ τὸ νὰ δώσουν αὐτοὶ τὴν ψυχήν των ὑπὲρ τῶν ἁμαρτιῶν τοῦ ἔθνους μας. Ἔτσι διὰ τοῦ αἵματος τῶν εὐσεβῶν ἐκείνων ψυχῶν καὶ τοῦ ἐξιλαστήριου θανάτου των, ἡ θεία πρόνοια διέσωσε τοὺς Ἰσραηλίτας, οἱ ὁποῖοι εἶχαν ὑποστῆ πολλὰ δεινὰ κατὰ τὸ παρελθόν.	22 ἐπειδὴ ἀκριβῶς προσέφεραν αὐτοὶ τὴν ψυχήν των ὑπὲρ τῶν ἁμαρτιῶν τὸν ἔθνους. Τοιουτοτρόπως, μὲ τὸ αἷμα τῆς θυσίας τῶν εὐσεβῶν ἐκείνων καὶ τὸν ἐξιλεωτικὸν θάνατόν των ἡ θεία Πρόνοια ἔσωσε τὸν Ἰσραηλιτικὸν λαόν, ὁ ὁποῖος εἶχε κατὰ τὸ παρελθὸν ὑποστῆ πολλὰ βάσανα, πικρίες καὶ θλίψεις.
23 Πρὸς γὰρ τὴν ἀνδρείαν αὐτῶν τῆς ἀρετῆς καὶ τὴν ἐπὶ ταῖς βασάνοις αὐτῶν ὑπομονὴν ὁ τύραννος ἀπιδὼν Ἀντίοχος, ἀνεκήρυξε τοῖς στρατιώταις αὐτοῦ εἰς ὑπόδειγμα τὴν ἐκείνων ὑπομονήν.	23 Διότι ὁ τύραννος Ἀντίοχος ἀποβλέψας εἰς τὴν ἀκλόνητον γενναιότητά των καὶ τὴν ὑπομονήν των εἰς τὰ βασανιστήρια, προέβαλε διὰ κηρύγματος τὴν καρτερίαν των αὐτὴν ὡς παράδειγμα εἰς τοὺς στρατιώτας του.	23 Διότι ὅταν ὁ τύραννος Ἀντίοχος Δ' παρετήρησε μὲ προσοχὴν τὸ γενναῖον καὶ ἀκατάβλητον φρόνημα τῆς ἀρετῆς των καὶ τὴν καρτερίαν των εἰς τὰ φρικτὰ βασανιστήρια, τοὺς ἐπῄνεσε καὶ προέβαλε τὴν ὑπομονήν των ὡς παράδειγμα πρὸς μίμησιν εἰς τοὺς στρατιώτας του.
24 Ἔσχε τε αὐτοὺς γενναίους καὶ ἀνδρείους εἰς πεζομαχίαν καὶ πολιορκίαν καὶ ἐκπορθήσας ἐνίκησε πάντας τοὺς πολεμίους.	24 Ἔτσι δὲ κατέστησε καὶ ἀπέκτησε τοὺς στρατιώτας του γενναίους καὶ ἀνδρείους τόσον εἰς τὰς πεζομαχίας ὅσον καὶ εἰς τὰς πολιορκίας· ἐξεπόρθησε πόλεις καὶ ἐνίκησεν ὅλους τοὺς ἐχθρούς.	24 Τοῦτο δὲ κατέστησε τοὺς στρατιώτας του γενναίους καὶ ἀνδρείους εἰς τὶς μάχες τοῦ πεζικοῦ σώματος (ἤ: Διὰ ξηρᾶς) καὶ εἰς τὶς πολιορκίες· ἀφοῦ δὲ ἐλεηλάτησε καὶ ἀφάνισε κατὰ κράτος (πόλεις), ἐνίκησεν ὅλους τοὺς ἐχθρούς.