΄Παροιμίαι Σολομώντος : Κεφάλαιον ΙΗ'

Πρωτότυπο Κείμενο

ροφάσεις ζητεῖ ἀνὴρ βουλόμενος χωρίζεσθαι ἀπὸ φίλων, ἐν παντὶ δὲ καιρῷ ἐπονείδιστος ἔσται.
2 Οὐ χρείαν ἔχει σοφίας ἐνδεὴς φρενῶν, μᾶλλον γὰρ ἄγεται ἀφροσύνῃ.
3 Ὅταν ἔλθῃ ἀσεβὴς εἰς βάθος κακῶν, καταφρονεῖ, ἐπέρχεται δὲ αὐτῷ ἀτιμία καὶ ὄνειδος.
4 Ὕδωρ βαθὺ λόγος ἐν καρδίᾳ ἀνδρὸς ποταμὸς δὲ ἀναπηδύει καὶ πηγὴ ζωῆς.
5 Θαυμάσαι πρόσωπον ἀσεβοῦς οὐ καλόν, οὐδὲ ὅσιον ἐκκλίνειν τὸ δίκαιον ἐν κρίσει.
6 Χείλη ἄφρονος ἄγουσιν αὐτὸν εἰς κακά, τὸ δὲ στόμα αὐτοῦ τὸ θρασὺ θάνατον ἐπικαλεῖται.
7 Στόμα ἄφρονος συντριβὴ αὐτῷ, τὰ δὲ χείλη αὐτοῦ παγὶς τῇ ψυχῇ αὐτοῦ.
8 Ὀκνηροὺς καταβάλλει φόβος, ψυχαὶ δὲ ἀνδρογύνων πεινάσουσιν.
9 Ὁ μὴ ἰώμενος ἑαυτὸν ἐν τοῖς ἔργοις αὐτοῦ ἀδελφός ἐστι τοῦ λυμαινομένου ἑαυτόν.
10 Ἐκ μεγαλωσύνης ἰσχύος ὄνομα Κυρίου, αὐτῷ δὲ προσδραμόντες δίκαιοι ὑψοῦνται.
11 ῞Υπαρξις πλουσίου ἀνδρὸς πόλις ὀχυρά, ἡ δὲ δόξα αὐτῆς μέγα ἐπισκάζει.
12 Πρὸ συντριβῆς ὑψοῦται καρδία ἀνδρός, καὶ πρὸ δόξης ταπεινοῦται.
13 Ὃς ἀποκρίνεται λόγον πρὶν ἀκοῦσαι, ἀφροσύνη αὐτῷ ἐστι καὶ ὄνειδος.
14 Θυμὸν ἀνδρὸς πραΰνει θεράπων φρόνιμος, ὀλιγόψυχον δὲ ἄνδρα τὶς ὑποίσει;
15 Καρδία φρονίμου κτᾶται αἴσθησιν, ὦτα δὲ σοφῶν ζητεῖ ἔννοιαν.
16 Δόμα ἀνθρώπου ἐμπλατὺνει αὐτὸν καὶ παρὰ δυνάσταις καθιζάνει αὐτόν.
17 Δίκαιος ἑαυτοῦ κατήγορος ἐν πρωτολογίᾳ, ὡς δ' ἂν ἐπιβάλῃ ὁ ἀντίδικος ἐλέγχεται.
18 Ἀντιλογίας παύει σιγηρός, ἐν δὲ δυναστείαις ὁρίζει.
19 Ἀδελφὸς ὑπὸ ἀδελφοῦ βοηθούμενος ὡς πόλις ὀχυρὰ καὶ ὑψηλή, ἰσχύει δὲ ὥσπερ τεθεμελιωμένον βασίλειον.
20 Ἀπὸ καρπῶν στόματος ἀνὴρ πίμπλησι κοιλίαν αὐτοῦ, ἀπὸ δὲ καρπῶν χειλέων αὐτοῦ ἐμπλησθήσεται.
21 Θάνατος καὶ ζωὴ ἐν χειρὶ γλώσσης, οἱ δὲ κρατοῦντες αὐτῆς ἔδονται τοὺς καρποὺς αὐτῆς.
22 Ὃς εὗρε γυναῖκα ἀγαθήν, εὗρε χάριτος, ἔλαβε δὲ παρὰ Θεοῦ ἱλαρότητα.
22α Ὃς ἐκβάλλει γυναῖκα ἀγαθήν, ἐκβάλλει τὰ ἀγαθά, ὁ δὲ κατέχων μοιχαλίδα ἄφρων καὶ ἀσεβής.
23 Δεήσεις φθέγγεται πένης, ὁ δὲ πλούσιος ἀποκρίνεται σκληρά.
24 Ἀνὴρ ἑταίρων πρὸς ἑταιρἰαν· καὶ ἔστι φίλος προσκολληθεὶς ὑπὲρ ἀδελφόν.

Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα

ροφάσεις ζητεῖ ἐκεῖνος, ὁ ὁποῖος θέλει καὶ ἐπιδιώκει νὰ χωρισθῇ ἀπὸ τοὺς φίλους του. Αὐτὸς ὅμως θὰ εἶναι πάντοτε ἄξιος κατακρίσεως καὶ χλευασμοῦ.
2 Ὁ ἀσύνετος καὶ ἄμυαλος ἄνθρωπος, σκοτισμένος ἀπὸ τὸν ἐγωϊσμόν του, δὲν αἰσθάνεται τὴν ἀνάγκην νὰ συμβουλευθῇ σοφούς. Δι' αὐτὸ καὶ σύρεται τῇδε κακεῖσε ἀπὸ τὴν ἀμυαλωσύνην του.
3 Ὅταν ὁ ἀσεβὴς καὶ χωρὶς φόβον Θεοῦ ἄνθρωπος πάρῃ τὸν κατήφορον καὶ ὀλισθήσῃ εἰς βάθος κακῶν, ἀναίσχυντος πλέον καὶ πωρωμένος καταφρονεῖ τοὺς πάντας. Διὰ τοῦτο ἐπέρχεται ἐναντίον του ὁ ἐξευτελισμὸς καὶ ἡ καταισχύνῃ.
4 Ὅ λόγος, ποὺ ἀναβλύζει ἀπὸ τὴν καρδίαν τοῦ συνετοῦ ἀνθρώπου, εἶναι τόσον βαθὺς καὶ ὠφέλιμος, ὅπως τὸ ἀνεξάντλητον ὕδωρ ἑνὸς βαθέος φρέατος. Ποταμὸς δὲ ἀναβλύζει ἀπὸ τὴν ψυχήν του καὶ πηγὴ ὕδατος ζωῆς ἀπὸ τὸ στόμα του.
5 Τὸ νὰ θαυμάζῃ κανεὶς τὸ πρόσωπον καὶ τὴν ζωὴν τοῦ ἀσεβοῦς δὲν εἶναι ὀρθόν· οὔτε δὲ καὶ εἶναι πρέπον καὶ σύμφωνον πρὸς τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ νὰ διαστρέφῃ κανεὶς τὸ δίκαιον κατὰ τὴν ὥραν τῆς δίκης.
6 Τὰ λόγια ποὺ βγαίνουν ἀπὸ τὸ στόμα τοῦ ἀσυνέτου, τὸν ὁδηγοῦν εἰς πειρασμοὺς καὶ καταστροφάς. Τὸ δὲ θρασύ του στόμα μὲ τὰ προκλητικά του λόγια εἶναι, σὰν νὰ προκαλῇ ἐναντίον του τὸν θάνατον.
7 Τὸ στόμα τοῦ ἄφρονος εἶναι ἡ καταστροφή του καὶ τὰ λόγια τῶν χειλέων του εἶναι παγίς, ὅπου συλλαμβάνεται καὶ καταστρέφεται ἡ ζωή του.
8 Οἱ ὀκνηροὶ καὶ ἀπρόθυμοι εἰς τὴν ἐργασίαν καταβάλλονται ἀπὸ φόβον, οἱ δὲ θηλυπρεπεῖς καὶ μαλθακοὶ θὰ πεινάσουν.
9 Ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος δὲν καταπολεμεῖ τὴν ὀκνηρίαν καὶ δὲν προσπαθεῖ νὰ ἐξυπηρετήσῃ τὸν ἑαυτόν του μὲ τὴν ἐργατικότητά του, αὐτὸς εἶναι ὅμοιος μὲ ἐκεῖνον, ποὺ ὁδηγεῖ τὸν ἑαυτόν του εἰς τὸν ὄλεθρον.
10 Τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου εἶναι ὄνομα μεγαλοπρεπείας καὶ παντοδυναμίας. Εἰς αὐτὸ ὅταν καταφεύγουν οἱ δίκαιοι, ὑψώνονται καὶ δοξάζοναι.
11 Ἡ περιουσία του εὐσεβοῦς πλουσίου εἶναι ἀσφαλής, ὅπως ἡ ὀχυρὰ πόλις· ἡ δόξα δὲ αὐτῆς τὸν ἐπισκιάζει καὶ τὸν ἐπαναπαύει.
12 Ἡ ὑψηλοφροσύνη τῆς καρδίας προηγεῖται ἀπὸ τὴν συντριβὴν τοῦ ἀλαζόνος, ὅπως καὶ ἡ ταπεινοφροσύνη προηγεῖται ἀπὸ τὴν δόξαν τοῦ ταπεινοῦ.
13 Ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος δίδει ἀπάντησιν, πρὶν ἀκούσῃ τί τοῦ λέγουν, εἶναι ἀσύνετος καὶ ἐντροπιάζεται.
14 Τὸν θυμὸν ἑνὸς ὀργισμένου κυρίου ἠμπορεῖ νὰ καταπραΰνῃ καὶ διαλύσῃ ἕνας συνετὸς ὑπηρέτης. Τὸν μικρόψυχον ὅμως καὶ λεπτολόγον ἄνθρωπον ποιὸς ἠμπορεῖ νὰ τὸν ὑποφέρῃ;
15 Ὁ νοῦς καὶ ἡ καρδιὰ τοῦ συνετοῦ ἀνθρώπου ζητεῖ καὶ ἀποκτᾷ συνεχῶς τὴν ἀληθινὴν γνῶσιν. Τὰ αὐτιὰ δὲ τῶν σοφῶν εὐχαριστοῦνται νὰ ἀκούουν ὑψηλὰς ἐννοίας.
16 Τὸ δῶρον, ποὺ μὲ ἀγάπην καὶ φιλίαν προσφέρει κανείς, ἀνοίγει ἐμπρός του πλατεῖς τοὺς δρόμους τῆς προόδου καὶ ἐπιτυχίας, καὶ τὸν βάζει νὰ καθήσῃ κοντὰ εἰς ἄρχοντας καὶ ἐπισήμους.
17 Ὁ δίκαιος, ὅταν παρασυρθῇ εἰς κάποιαν ἀδικίαν, πρῶτος θὰ κατηγορήσῃ τὸν ἑαυτόν του ἐνώπιον τοῦ δικαστηρίου, διότι ἐὰν τὸν προλάβῃ ὁ κατήγορός του καὶ τὸν ἐλέγξῃ, ἡ θέσις του θὰ ἐπιβαρυνθῇ.
18 Ἡ ἄφωνος κλήρωσις καταπαύει ἀντιθέσεις καὶ φιλονεικίας. Καὶ κατὰ τὰς διαφωνίας τῶν ἀρχόντων ὁ ἀνασυρόμενος κλῆρος ὁρίζει τὸ ὀρθόν.
19 Ἀδελφός, ὅταν μὲ ἀγάπην βοηθῆται ἀπὸ τὸν ἀδελφὸν, εἶναι ὡσὰν ὠχυρωμένη καὶ ἀπόρθητος πόλις, κτισμένη ἐπάνω εἰς ὑψηλὸν μέρος. Εἶναι δὲ ἰσχυρὸς ὡσὰν τὸ ἀσάλευτον ἀνάκτορον, ποὺ ἔχει θεμελιωθῆ εἰς στερεὸν ἔδαφος.
20 Ἀπὸ τὰ λόγια του, ὡσὰν ἀπὸ ἄλλους καρπούς, θὰ γεμίσῃ κάθε ἄνθρωπος τὴν ψυχήν του. Ἀπὸ τὰ λόγια του τὰ καλὰ ἢ κακὰ θὰ πλημμυρίσῃ καὶ θὰ χορτάσῃ ὁ ἴδιος.
21 Εἰς τὴν ἐξουσίαν τῆς γλώσσης εἶναι ὁ θάνατος καὶ ἡ ζωή. Ὅσοι κατορθώνουν νὰ συγκρατοῦν τὴν γλῶσσαν των, θὰ φάγουν τοὺς γλυκεῖς καὶ θρεπτικοὺς αὐτῆς καρπούς.
22 Ἐκεῖνος, ποὺ μὲ τὸν φωτισμὸν τοῦ Θεοῦ εὑρῆκε σύζυγον ἐνάρετον, ἐπέτυχε πολλὰς ὠφελείας καὶ κέρδη. Ἐπῆρε ἀπὸ τὸν ἴδιον τὸν Θεὸν ἤρεμον καὶ εὐχέριστον ζωήν.
22α Ὅποιος ὅμως διώχνει τὴν ἐνάρετον σύζυγόν του, διώχνει μαζῆ μὲ αὐτὴν καὶ τὰ ἀγαθά. ᾿Εκεῖνος δὲ ὁ ὁποῖος κρατεῖ πλησίον του καὶ συζῇ μὲ μοιχαλίδα, εἶναι ἀσύνετος καὶ ἀσεβὴς ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ.

Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα

ροφάσεις ζητεῖ νὰ εὕρῃ ὁ ἄνθρωπος, ποὺ θέλει νὰ χωρισθῇ ἀπὸ τοὺς φίλους του. Ὁ τοιοῦτος ὅμως θὰ εἶναι πάντοτε ἄξιος καταφρονήσεως.
2 Δὲν αἰσθάνεται τὴν ἀνάγκην τῆς θείας σοφίας καὶ τοῦ ἄνωθεν φωτισμοῦ ὁ μωρὸς καὶ πτωχὸς ἀπὸ μυαλὰ ἄνθρωπος, διότι ἄγεται καὶ φέρεται περισσότερον ἀπὸ τὴν ἀφροσύνην του.
3 Ὅταν ὁ ἀσεβὴς ἀποσείσῃ κάθε φόβον Θεοῦ καὶ προχωρήσῃ πολὺ εἰς τὴν ἁμαρτίαν καὶ φθάσῃ εἰς βάθος πολλῶν κακῶν, τότε, χωρὶς νὰ αἰσθάνεται τύψεις συνειδήσεως, καταφρονεῖ τοὺς πάντας, ἔρχεται δὲ κατεπάνω του τότε ἡ ἀτιμία καὶ ἡ ἐντροπή.
4 Ὁ λόγος τῆς ἀληθείας, ὅταν ἐμποτίσῃ τὴν καρδίαν τοῦ ἀνθρώπου, γίνεται ὕδωρ βαθὺ καὶ ἀνεξάντλητον. Ποταμὸς δὲ ἀναπηδᾷ ἀπὸ ἐκεῖ καὶ πηγὴ τρέχει διαρκῶς, ἡ ὁποία σκορπίζει ζωήν.
5 Τὸ νὰ θαυμάσῃ κανεὶς τὸ πρόσωπον τοῦ ἀσεβοῦς, δὲν εἶναι ὀρθὸν πρᾶγμα. Οὔτε εἶναι σύμφωνον μὲ τὴν θείαν δικαιοσύνην καὶ ἁγιότητα νὰ διαστρέψῃς τὸ δίκαιον καὶ νὰ προσωποληπτήσῃς κατὰ τὴν ὥραν τῆς δίκης.
6 Τὰ χείλη τοῦ ἄφρονος ἀνθρώπου τὸν ὁδηγοῦν εἰς πειρασμοὺς καὶ εἰς κακὰς συνεπείας, τὸ στόμα του δὲ τὸ θρασὺ καὶ προπετὲς ἐπιζητεῖ καὶ προσκαλεῖται τὸν θάνατον.
7 Τὸ στόμα τοῦ ἄφρονος θὰ ἀποβῂ εἰς αὐτὸν καταστροφὴ καὶ τὰ χείλη του παγὶς θανατηφόρος διὰ τὴν ψυχήν του.
8 Τοὺς τεμπέληδες καταβάλλει ὁ φόβος τῆς ἐργασίας, οἱ δὲ θηλυπρεπεῖς καὶ μαλθακοὶ θὰ πεινάσουν.
9 Ἐκεῖνος, ποὺ δὲν φροντίζει ὁ ἴδιος μὲ τὰ ἰδικά του ἔργα νὰ θεραπεύῃ τὰς ἀνάγκας του καὶ νὰ διορθώνῃ τὰ ἐλαττώματά του, ὁμοιάζει καὶ εἶναι ἀδελφὸς ἐκείνου, ποὺ τραυματίζει τὸν ἑαυτόν του καὶ αὐτοκτονεῖ.
10 Τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου ὡς πύργος καὶ φρούριον ἰσχυρὸν ἀκτινοβολεῖ τὴν θείαν μεγαλωσύνην καὶ δύναμιν. Εἰς αὐτὸ τὸ ὄνομα, ὅταν καταφεύγουν οἱ δίκαιοι διὰ τῶν προσευχῶν των, νικοῦν τὰ δεινὰ καὶ τὰς ἀντιξοότητας τῆς ζωῆς, ὑψοῦνται καὶ δοξάζονται.
11 Τὰ ὑπάρχοντα τοῦ πλουσίου, ὅπως ὁ ἴδιος φαντάζεται, εἶναι ὡσὰν πόλις ὠχυρωμένη, ἀναπαύεται δὲ ὁ πλούσιος κάτω ἀπὸ τὴν δόξαν τοῦ πλούτου του, ὅπως εἰς παχεῖαν σκιάν.
12 Προτοῦ νὰ ἐπέλθῃ συντριβή, προηγήθη ὑψηλοφροσύνη καὶ ὑπερηφάνεια τῆς καρδίας, καὶ πρὶν ἀπὸ τὴν δόξαν καὶ τὸ μεγαλεῖον προηγεῖται ταπείνωσις αὐτῆς.
13 Ὅποιος ἀπαντᾷ, προτοῦ νὰ ἀκούσῃ, ἀποδεικνύεται ἀσύνετος καὶ ἐντροπιάζεται.
14 Τὸν θυμὸν καὶ τὴν παραφορὰν κάθε ἀνθρώπου μαλακώνει καὶ καταπραύνει φίλος ἢ ὑπηρέτης φρόνιμος, τὸν μικρόψυχον δὲ καὶ τὸν δειλὸν ποῖος ἠμπορεῖ νὰ τὸν ἀνεχθῇ καὶ τὸν βαστάσῃ;
15 Ὁ νοῦς τοῦ φρονίμου ἀποκτᾷ συνεχῶς τὴν θείαν γνῶσιν καὶ διάκρισιν, τὰ αὐτιὰ δὲ τῶν σοφῶν ἀρέσκονται καὶ ἐπιζητοῦν νὰ ἀκούουν καὶ νὰ μανθάνουν λόγους στοχαστικούς.
16 Τὸ δῶρον, ποὺ προσφέρει κανεὶς ὄχι διὰ δωροδοκίαν, ἀλλὰ φιλικῶς εἰς ἐκδήλωσιν σεβασμοῦ καὶ ἐκτιμήσεως, τοῦ ἀνοίγει δρόμους πλατεῖς καὶ τὸν βάζει νὰ καθήσῃ κοντὰ εἰς βασιλεῖς καὶ ἄρχοντας.
17 Ὁ δίκαιος καὶ εἰλικρινὴς ἄνθρωπος, ὅταν προσαχθῇ εἰς δίκην ὡς κατηγορούμενος, λαμβάνει πρῶτος τὸν λόγον καὶ ὁμολογεῖ ἐνώπιον τοῦ δικαστηρίου τὸ σφάλμα του καὶ κατηγορεῖ πρῶτος τὸν ἑαυτόν του, ἄλλως, ἐὰν δὲν ταπεινωθῇ κατ’ αὐτὸν τὸν τρόπον, ἔρχεται ὁ ἀντίδικος καὶ τὸν ἐλέγχει ὡς ἔνοχον καὶ οὕτω πῶς ἡ θέσις του ἐπιβαρύνεται.
18 Τὰς ἀντιλογίας καὶ λογομαχίας καταπαύει ὁ ἄφωνος καὶ σιωπηλὸς λαχνός, εἰς τὸν ὁποῖον καταφεύγουν διὰ νὰ λύσουν τὴν διαφοράν των οἱ μὴ συμφωνοῦντες, εἰς δὲ τὰς συζητήσεις τῶν ἀρχόντων ἀνασύρεται ὁ κλῆρος καὶ ὁρίζει αὐτὸς τί θὰ γίνῃ.
19 Ἀδελφός, ὅταν βοηθῆται εἰς τὰς ὑλικὰς καὶ πνευματικάς του ἀνάγκας ἀπὸ ἄλλον ἀδελφὸν ἀνιδιοτελῆ, ὁμοιάζει πρὸς τὴν ὑψηλὴν καὶ ὠχυρωμένην πόλιν, εἶναι δὲ ἰσχυρός, ὅπως τὸ βασιλικὸν ἀνάκτορον, τὸ ὁποῖον ἔχει γερὰ καὶ βαθιὰ θεμέλια καὶ δὲν εἶναι εὔκολον νὰ τὸ σείσῃ κανείς.
20 Ὁ ἄνθρωπος γεμίζει τὴν ψυχήν του ἀπὸ τὰ λόγια, τὰ ὁποῖα ὡς καρποὶ γλυκεῖς ἢ πικροὶ βγαίνουν ἀπὸ τὸ στόμα, ὁ ἴδιος δὲ θὰ χορτάσῃ ἀπὸ τοὺς καρποὺς καὶ τὰς συνεπείας τῶν λόγων του.
21 Θάνατος καὶ ζωὴ εἶναι εἰς τὴν ἐξουσίαν τῆς γλώσσης, ὅσοι δὲ τὴν συγκρατοῦν, θὰ φάγουν καὶ θὰ γευθοῦν τοὺς γλυκεῖς καρπούς της.
22 Ὅποιος ἠξιώθη ἀπὸ τὸν Θεὸν νὰ εὕρῃ σύζυγον ἐνάρετον, αὐτὸς εὑρῆκε πολλὰς ὠφελείας καὶ κέρδη, ἔλαβε δὲ ἀπὸ τὸν Θεὸν ἰσόβιον καλωσύνην καὶ εὐχαρίστησιν.
22α Ὅποιος χωρίζει καὶ διώχνει τὴν ἐνάρετον σύζυγόν του, διώχνει μαζί της καὶ τὰ ἀγαθά· ἐκεῖνος δέ, ὁ ὁποῖος κρατεῖ κοντά του γυναῖκα μοιχαλίδα, εἶναι ἄφρων καὶ παραβάτης τοῦ θείου νόμου.
23 Ὁ πτωχὸς λέγει λόγια παρακλητικὰ καὶ ἱκετευτικά, ὁ πλούσιος ὅμως, τετυφωμένος ἀπὸ τὸν πλοῦτον του καὶ μὴ αἰσθανόμενος τί σημαίνει πτωχεία καὶ στέρησις, ἅπαντα εἰς τὰς δεήσεις τοῦ πτωχοῦ μὲ σκληρότητα καὶ ἀσπλαγχνίαν.
24 Ἄνθρωπος συνεταιρισμῶν συνδέεται πρὸς συμφεροντολογικὸν σκοπόν, ἀποβλέπων εἰς τὸ νὰ καρπωθῇ τὰ κέρδη τῆς ἑταιρείας· ὑπάρχει ὅμως καὶ φίλος εἰλικρινής, ὁ ὁποῖος συνδέεται καὶ προσκολλᾶται πρὸς τὸν φίλον παραπάνω ἀπὸ τὸν ἀδελφόν.

Πρωτότυπο Κείμενο	Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα	Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
ροφάσεις ζητεῖ ἀνὴρ βουλόμενος χωρίζεσθαι ἀπὸ φίλων, ἐν παντὶ δὲ καιρῷ ἐπονείδιστος ἔσται.	ροφάσεις ζητεῖ ἐκεῖνος, ὁ ὁποῖος θέλει καὶ ἐπιδιώκει νὰ χωρισθῇ ἀπὸ τοὺς φίλους του. Αὐτὸς ὅμως θὰ εἶναι πάντοτε ἄξιος κατακρίσεως καὶ χλευασμοῦ.	ροφάσεις ζητεῖ νὰ εὕρῃ ὁ ἄνθρωπος, ποὺ θέλει νὰ χωρισθῇ ἀπὸ τοὺς φίλους του. Ὁ τοιοῦτος ὅμως θὰ εἶναι πάντοτε ἄξιος καταφρονήσεως.
2 Οὐ χρείαν ἔχει σοφίας ἐνδεὴς φρενῶν, μᾶλλον γὰρ ἄγεται ἀφροσύνῃ.	2 Ὁ ἀσύνετος καὶ ἄμυαλος ἄνθρωπος, σκοτισμένος ἀπὸ τὸν ἐγωϊσμόν του, δὲν αἰσθάνεται τὴν ἀνάγκην νὰ συμβουλευθῇ σοφούς. Δι' αὐτὸ καὶ σύρεται τῇδε κακεῖσε ἀπὸ τὴν ἀμυαλωσύνην του.	2 Δὲν αἰσθάνεται τὴν ἀνάγκην τῆς θείας σοφίας καὶ τοῦ ἄνωθεν φωτισμοῦ ὁ μωρὸς καὶ πτωχὸς ἀπὸ μυαλὰ ἄνθρωπος, διότι ἄγεται καὶ φέρεται περισσότερον ἀπὸ τὴν ἀφροσύνην του.
3 Ὅταν ἔλθῃ ἀσεβὴς εἰς βάθος κακῶν, καταφρονεῖ, ἐπέρχεται δὲ αὐτῷ ἀτιμία καὶ ὄνειδος.	3 Ὅταν ὁ ἀσεβὴς καὶ χωρὶς φόβον Θεοῦ ἄνθρωπος πάρῃ τὸν κατήφορον καὶ ὀλισθήσῃ εἰς βάθος κακῶν, ἀναίσχυντος πλέον καὶ πωρωμένος καταφρονεῖ τοὺς πάντας. Διὰ τοῦτο ἐπέρχεται ἐναντίον του ὁ ἐξευτελισμὸς καὶ ἡ καταισχύνῃ.	3 Ὅταν ὁ ἀσεβὴς ἀποσείσῃ κάθε φόβον Θεοῦ καὶ προχωρήσῃ πολὺ εἰς τὴν ἁμαρτίαν καὶ φθάσῃ εἰς βάθος πολλῶν κακῶν, τότε, χωρὶς νὰ αἰσθάνεται τύψεις συνειδήσεως, καταφρονεῖ τοὺς πάντας, ἔρχεται δὲ κατεπάνω του τότε ἡ ἀτιμία καὶ ἡ ἐντροπή.
4 Ὕδωρ βαθὺ λόγος ἐν καρδίᾳ ἀνδρὸς ποταμὸς δὲ ἀναπηδύει καὶ πηγὴ ζωῆς.	4 Ὅ λόγος, ποὺ ἀναβλύζει ἀπὸ τὴν καρδίαν τοῦ συνετοῦ ἀνθρώπου, εἶναι τόσον βαθὺς καὶ ὠφέλιμος, ὅπως τὸ ἀνεξάντλητον ὕδωρ ἑνὸς βαθέος φρέατος. Ποταμὸς δὲ ἀναβλύζει ἀπὸ τὴν ψυχήν του καὶ πηγὴ ὕδατος ζωῆς ἀπὸ τὸ στόμα του.	4 Ὁ λόγος τῆς ἀληθείας, ὅταν ἐμποτίσῃ τὴν καρδίαν τοῦ ἀνθρώπου, γίνεται ὕδωρ βαθὺ καὶ ἀνεξάντλητον. Ποταμὸς δὲ ἀναπηδᾷ ἀπὸ ἐκεῖ καὶ πηγὴ τρέχει διαρκῶς, ἡ ὁποία σκορπίζει ζωήν.
5 Θαυμάσαι πρόσωπον ἀσεβοῦς οὐ καλόν, οὐδὲ ὅσιον ἐκκλίνειν τὸ δίκαιον ἐν κρίσει.	5 Τὸ νὰ θαυμάζῃ κανεὶς τὸ πρόσωπον καὶ τὴν ζωὴν τοῦ ἀσεβοῦς δὲν εἶναι ὀρθόν· οὔτε δὲ καὶ εἶναι πρέπον καὶ σύμφωνον πρὸς τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ νὰ διαστρέφῃ κανεὶς τὸ δίκαιον κατὰ τὴν ὥραν τῆς δίκης.	5 Τὸ νὰ θαυμάσῃ κανεὶς τὸ πρόσωπον τοῦ ἀσεβοῦς, δὲν εἶναι ὀρθὸν πρᾶγμα. Οὔτε εἶναι σύμφωνον μὲ τὴν θείαν δικαιοσύνην καὶ ἁγιότητα νὰ διαστρέψῃς τὸ δίκαιον καὶ νὰ προσωποληπτήσῃς κατὰ τὴν ὥραν τῆς δίκης.
6 Χείλη ἄφρονος ἄγουσιν αὐτὸν εἰς κακά, τὸ δὲ στόμα αὐτοῦ τὸ θρασὺ θάνατον ἐπικαλεῖται.	6 Τὰ λόγια ποὺ βγαίνουν ἀπὸ τὸ στόμα τοῦ ἀσυνέτου, τὸν ὁδηγοῦν εἰς πειρασμοὺς καὶ καταστροφάς. Τὸ δὲ θρασύ του στόμα μὲ τὰ προκλητικά του λόγια εἶναι, σὰν νὰ προκαλῇ ἐναντίον του τὸν θάνατον.	6 Τὰ χείλη τοῦ ἄφρονος ἀνθρώπου τὸν ὁδηγοῦν εἰς πειρασμοὺς καὶ εἰς κακὰς συνεπείας, τὸ στόμα του δὲ τὸ θρασὺ καὶ προπετὲς ἐπιζητεῖ καὶ προσκαλεῖται τὸν θάνατον.
7 Στόμα ἄφρονος συντριβὴ αὐτῷ, τὰ δὲ χείλη αὐτοῦ παγὶς τῇ ψυχῇ αὐτοῦ.	7 Τὸ στόμα τοῦ ἄφρονος εἶναι ἡ καταστροφή του καὶ τὰ λόγια τῶν χειλέων του εἶναι παγίς, ὅπου συλλαμβάνεται καὶ καταστρέφεται ἡ ζωή του.	7 Τὸ στόμα τοῦ ἄφρονος θὰ ἀποβῂ εἰς αὐτὸν καταστροφὴ καὶ τὰ χείλη του παγὶς θανατηφόρος διὰ τὴν ψυχήν του.
8 Ὀκνηροὺς καταβάλλει φόβος, ψυχαὶ δὲ ἀνδρογύνων πεινάσουσιν.	8 Οἱ ὀκνηροὶ καὶ ἀπρόθυμοι εἰς τὴν ἐργασίαν καταβάλλονται ἀπὸ φόβον, οἱ δὲ θηλυπρεπεῖς καὶ μαλθακοὶ θὰ πεινάσουν.	8 Τοὺς τεμπέληδες καταβάλλει ὁ φόβος τῆς ἐργασίας, οἱ δὲ θηλυπρεπεῖς καὶ μαλθακοὶ θὰ πεινάσουν.
9 Ὁ μὴ ἰώμενος ἑαυτὸν ἐν τοῖς ἔργοις αὐτοῦ ἀδελφός ἐστι τοῦ λυμαινομένου ἑαυτόν.	9 Ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος δὲν καταπολεμεῖ τὴν ὀκνηρίαν καὶ δὲν προσπαθεῖ νὰ ἐξυπηρετήσῃ τὸν ἑαυτόν του μὲ τὴν ἐργατικότητά του, αὐτὸς εἶναι ὅμοιος μὲ ἐκεῖνον, ποὺ ὁδηγεῖ τὸν ἑαυτόν του εἰς τὸν ὄλεθρον.	9 Ἐκεῖνος, ποὺ δὲν φροντίζει ὁ ἴδιος μὲ τὰ ἰδικά του ἔργα νὰ θεραπεύῃ τὰς ἀνάγκας του καὶ νὰ διορθώνῃ τὰ ἐλαττώματά του, ὁμοιάζει καὶ εἶναι ἀδελφὸς ἐκείνου, ποὺ τραυματίζει τὸν ἑαυτόν του καὶ αὐτοκτονεῖ.
10 Ἐκ μεγαλωσύνης ἰσχύος ὄνομα Κυρίου, αὐτῷ δὲ προσδραμόντες δίκαιοι ὑψοῦνται.	10 Τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου εἶναι ὄνομα μεγαλοπρεπείας καὶ παντοδυναμίας. Εἰς αὐτὸ ὅταν καταφεύγουν οἱ δίκαιοι, ὑψώνονται καὶ δοξάζοναι.	10 Τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου ὡς πύργος καὶ φρούριον ἰσχυρὸν ἀκτινοβολεῖ τὴν θείαν μεγαλωσύνην καὶ δύναμιν. Εἰς αὐτὸ τὸ ὄνομα, ὅταν καταφεύγουν οἱ δίκαιοι διὰ τῶν προσευχῶν των, νικοῦν τὰ δεινὰ καὶ τὰς ἀντιξοότητας τῆς ζωῆς, ὑψοῦνται καὶ δοξάζονται.
11 ῞Υπαρξις πλουσίου ἀνδρὸς πόλις ὀχυρά, ἡ δὲ δόξα αὐτῆς μέγα ἐπισκάζει.	11 Ἡ περιουσία του εὐσεβοῦς πλουσίου εἶναι ἀσφαλής, ὅπως ἡ ὀχυρὰ πόλις· ἡ δόξα δὲ αὐτῆς τὸν ἐπισκιάζει καὶ τὸν ἐπαναπαύει.	11 Τὰ ὑπάρχοντα τοῦ πλουσίου, ὅπως ὁ ἴδιος φαντάζεται, εἶναι ὡσὰν πόλις ὠχυρωμένη, ἀναπαύεται δὲ ὁ πλούσιος κάτω ἀπὸ τὴν δόξαν τοῦ πλούτου του, ὅπως εἰς παχεῖαν σκιάν.
12 Πρὸ συντριβῆς ὑψοῦται καρδία ἀνδρός, καὶ πρὸ δόξης ταπεινοῦται.	12 Ἡ ὑψηλοφροσύνη τῆς καρδίας προηγεῖται ἀπὸ τὴν συντριβὴν τοῦ ἀλαζόνος, ὅπως καὶ ἡ ταπεινοφροσύνη προηγεῖται ἀπὸ τὴν δόξαν τοῦ ταπεινοῦ.	12 Προτοῦ νὰ ἐπέλθῃ συντριβή, προηγήθη ὑψηλοφροσύνη καὶ ὑπερηφάνεια τῆς καρδίας, καὶ πρὶν ἀπὸ τὴν δόξαν καὶ τὸ μεγαλεῖον προηγεῖται ταπείνωσις αὐτῆς.
13 Ὃς ἀποκρίνεται λόγον πρὶν ἀκοῦσαι, ἀφροσύνη αὐτῷ ἐστι καὶ ὄνειδος.	13 Ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος δίδει ἀπάντησιν, πρὶν ἀκούσῃ τί τοῦ λέγουν, εἶναι ἀσύνετος καὶ ἐντροπιάζεται.	13 Ὅποιος ἀπαντᾷ, προτοῦ νὰ ἀκούσῃ, ἀποδεικνύεται ἀσύνετος καὶ ἐντροπιάζεται.
14 Θυμὸν ἀνδρὸς πραΰνει θεράπων φρόνιμος, ὀλιγόψυχον δὲ ἄνδρα τὶς ὑποίσει;	14 Τὸν θυμὸν ἑνὸς ὀργισμένου κυρίου ἠμπορεῖ νὰ καταπραΰνῃ καὶ διαλύσῃ ἕνας συνετὸς ὑπηρέτης. Τὸν μικρόψυχον ὅμως καὶ λεπτολόγον ἄνθρωπον ποιὸς ἠμπορεῖ νὰ τὸν ὑποφέρῃ;	14 Τὸν θυμὸν καὶ τὴν παραφορὰν κάθε ἀνθρώπου μαλακώνει καὶ καταπραύνει φίλος ἢ ὑπηρέτης φρόνιμος, τὸν μικρόψυχον δὲ καὶ τὸν δειλὸν ποῖος ἠμπορεῖ νὰ τὸν ἀνεχθῇ καὶ τὸν βαστάσῃ;
15 Καρδία φρονίμου κτᾶται αἴσθησιν, ὦτα δὲ σοφῶν ζητεῖ ἔννοιαν.	15 Ὁ νοῦς καὶ ἡ καρδιὰ τοῦ συνετοῦ ἀνθρώπου ζητεῖ καὶ ἀποκτᾷ συνεχῶς τὴν ἀληθινὴν γνῶσιν. Τὰ αὐτιὰ δὲ τῶν σοφῶν εὐχαριστοῦνται νὰ ἀκούουν ὑψηλὰς ἐννοίας.	15 Ὁ νοῦς τοῦ φρονίμου ἀποκτᾷ συνεχῶς τὴν θείαν γνῶσιν καὶ διάκρισιν, τὰ αὐτιὰ δὲ τῶν σοφῶν ἀρέσκονται καὶ ἐπιζητοῦν νὰ ἀκούουν καὶ νὰ μανθάνουν λόγους στοχαστικούς.
16 Δόμα ἀνθρώπου ἐμπλατὺνει αὐτὸν καὶ παρὰ δυνάσταις καθιζάνει αὐτόν.	16 Τὸ δῶρον, ποὺ μὲ ἀγάπην καὶ φιλίαν προσφέρει κανείς, ἀνοίγει ἐμπρός του πλατεῖς τοὺς δρόμους τῆς προόδου καὶ ἐπιτυχίας, καὶ τὸν βάζει νὰ καθήσῃ κοντὰ εἰς ἄρχοντας καὶ ἐπισήμους.	16 Τὸ δῶρον, ποὺ προσφέρει κανεὶς ὄχι διὰ δωροδοκίαν, ἀλλὰ φιλικῶς εἰς ἐκδήλωσιν σεβασμοῦ καὶ ἐκτιμήσεως, τοῦ ἀνοίγει δρόμους πλατεῖς καὶ τὸν βάζει νὰ καθήσῃ κοντὰ εἰς βασιλεῖς καὶ ἄρχοντας.
17 Δίκαιος ἑαυτοῦ κατήγορος ἐν πρωτολογίᾳ, ὡς δ' ἂν ἐπιβάλῃ ὁ ἀντίδικος ἐλέγχεται.	17 Ὁ δίκαιος, ὅταν παρασυρθῇ εἰς κάποιαν ἀδικίαν, πρῶτος θὰ κατηγορήσῃ τὸν ἑαυτόν του ἐνώπιον τοῦ δικαστηρίου, διότι ἐὰν τὸν προλάβῃ ὁ κατήγορός του καὶ τὸν ἐλέγξῃ, ἡ θέσις του θὰ ἐπιβαρυνθῇ.	17 Ὁ δίκαιος καὶ εἰλικρινὴς ἄνθρωπος, ὅταν προσαχθῇ εἰς δίκην ὡς κατηγορούμενος, λαμβάνει πρῶτος τὸν λόγον καὶ ὁμολογεῖ ἐνώπιον τοῦ δικαστηρίου τὸ σφάλμα του καὶ κατηγορεῖ πρῶτος τὸν ἑαυτόν του, ἄλλως, ἐὰν δὲν ταπεινωθῇ κατ’ αὐτὸν τὸν τρόπον, ἔρχεται ὁ ἀντίδικος καὶ τὸν ἐλέγχει ὡς ἔνοχον καὶ οὕτω πῶς ἡ θέσις του ἐπιβαρύνεται.
18 Ἀντιλογίας παύει σιγηρός, ἐν δὲ δυναστείαις ὁρίζει.	18 Ἡ ἄφωνος κλήρωσις καταπαύει ἀντιθέσεις καὶ φιλονεικίας. Καὶ κατὰ τὰς διαφωνίας τῶν ἀρχόντων ὁ ἀνασυρόμενος κλῆρος ὁρίζει τὸ ὀρθόν.	18 Τὰς ἀντιλογίας καὶ λογομαχίας καταπαύει ὁ ἄφωνος καὶ σιωπηλὸς λαχνός, εἰς τὸν ὁποῖον καταφεύγουν διὰ νὰ λύσουν τὴν διαφοράν των οἱ μὴ συμφωνοῦντες, εἰς δὲ τὰς συζητήσεις τῶν ἀρχόντων ἀνασύρεται ὁ κλῆρος καὶ ὁρίζει αὐτὸς τί θὰ γίνῃ.
19 Ἀδελφὸς ὑπὸ ἀδελφοῦ βοηθούμενος ὡς πόλις ὀχυρὰ καὶ ὑψηλή, ἰσχύει δὲ ὥσπερ τεθεμελιωμένον βασίλειον.	19 Ἀδελφός, ὅταν μὲ ἀγάπην βοηθῆται ἀπὸ τὸν ἀδελφὸν, εἶναι ὡσὰν ὠχυρωμένη καὶ ἀπόρθητος πόλις, κτισμένη ἐπάνω εἰς ὑψηλὸν μέρος. Εἶναι δὲ ἰσχυρὸς ὡσὰν τὸ ἀσάλευτον ἀνάκτορον, ποὺ ἔχει θεμελιωθῆ εἰς στερεὸν ἔδαφος.	19 Ἀδελφός, ὅταν βοηθῆται εἰς τὰς ὑλικὰς καὶ πνευματικάς του ἀνάγκας ἀπὸ ἄλλον ἀδελφὸν ἀνιδιοτελῆ, ὁμοιάζει πρὸς τὴν ὑψηλὴν καὶ ὠχυρωμένην πόλιν, εἶναι δὲ ἰσχυρός, ὅπως τὸ βασιλικὸν ἀνάκτορον, τὸ ὁποῖον ἔχει γερὰ καὶ βαθιὰ θεμέλια καὶ δὲν εἶναι εὔκολον νὰ τὸ σείσῃ κανείς.
20 Ἀπὸ καρπῶν στόματος ἀνὴρ πίμπλησι κοιλίαν αὐτοῦ, ἀπὸ δὲ καρπῶν χειλέων αὐτοῦ ἐμπλησθήσεται.	20 Ἀπὸ τὰ λόγια του, ὡσὰν ἀπὸ ἄλλους καρπούς, θὰ γεμίσῃ κάθε ἄνθρωπος τὴν ψυχήν του. Ἀπὸ τὰ λόγια του τὰ καλὰ ἢ κακὰ θὰ πλημμυρίσῃ καὶ θὰ χορτάσῃ ὁ ἴδιος.	20 Ὁ ἄνθρωπος γεμίζει τὴν ψυχήν του ἀπὸ τὰ λόγια, τὰ ὁποῖα ὡς καρποὶ γλυκεῖς ἢ πικροὶ βγαίνουν ἀπὸ τὸ στόμα, ὁ ἴδιος δὲ θὰ χορτάσῃ ἀπὸ τοὺς καρποὺς καὶ τὰς συνεπείας τῶν λόγων του.
21 Θάνατος καὶ ζωὴ ἐν χειρὶ γλώσσης, οἱ δὲ κρατοῦντες αὐτῆς ἔδονται τοὺς καρποὺς αὐτῆς.	21 Εἰς τὴν ἐξουσίαν τῆς γλώσσης εἶναι ὁ θάνατος καὶ ἡ ζωή. Ὅσοι κατορθώνουν νὰ συγκρατοῦν τὴν γλῶσσαν των, θὰ φάγουν τοὺς γλυκεῖς καὶ θρεπτικοὺς αὐτῆς καρπούς.	21 Θάνατος καὶ ζωὴ εἶναι εἰς τὴν ἐξουσίαν τῆς γλώσσης, ὅσοι δὲ τὴν συγκρατοῦν, θὰ φάγουν καὶ θὰ γευθοῦν τοὺς γλυκεῖς καρπούς της.
22 Ὃς εὗρε γυναῖκα ἀγαθήν, εὗρε χάριτος, ἔλαβε δὲ παρὰ Θεοῦ ἱλαρότητα.	22 Ἐκεῖνος, ποὺ μὲ τὸν φωτισμὸν τοῦ Θεοῦ εὑρῆκε σύζυγον ἐνάρετον, ἐπέτυχε πολλὰς ὠφελείας καὶ κέρδη. Ἐπῆρε ἀπὸ τὸν ἴδιον τὸν Θεὸν ἤρεμον καὶ εὐχέριστον ζωήν.	22 Ὅποιος ἠξιώθη ἀπὸ τὸν Θεὸν νὰ εὕρῃ σύζυγον ἐνάρετον, αὐτὸς εὑρῆκε πολλὰς ὠφελείας καὶ κέρδη, ἔλαβε δὲ ἀπὸ τὸν Θεὸν ἰσόβιον καλωσύνην καὶ εὐχαρίστησιν.
22α Ὃς ἐκβάλλει γυναῖκα ἀγαθήν, ἐκβάλλει τὰ ἀγαθά, ὁ δὲ κατέχων μοιχαλίδα ἄφρων καὶ ἀσεβής.	22α Ὅποιος ὅμως διώχνει τὴν ἐνάρετον σύζυγόν του, διώχνει μαζῆ μὲ αὐτὴν καὶ τὰ ἀγαθά. ᾿Εκεῖνος δὲ ὁ ὁποῖος κρατεῖ πλησίον του καὶ συζῇ μὲ μοιχαλίδα, εἶναι ἀσύνετος καὶ ἀσεβὴς ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ.	22α Ὅποιος χωρίζει καὶ διώχνει τὴν ἐνάρετον σύζυγόν του, διώχνει μαζί της καὶ τὰ ἀγαθά· ἐκεῖνος δέ, ὁ ὁποῖος κρατεῖ κοντά του γυναῖκα μοιχαλίδα, εἶναι ἄφρων καὶ παραβάτης τοῦ θείου νόμου.
23 Δεήσεις φθέγγεται πένης, ὁ δὲ πλούσιος ἀποκρίνεται σκληρά.		23 Ὁ πτωχὸς λέγει λόγια παρακλητικὰ καὶ ἱκετευτικά, ὁ πλούσιος ὅμως, τετυφωμένος ἀπὸ τὸν πλοῦτον του καὶ μὴ αἰσθανόμενος τί σημαίνει πτωχεία καὶ στέρησις, ἅπαντα εἰς τὰς δεήσεις τοῦ πτωχοῦ μὲ σκληρότητα καὶ ἀσπλαγχνίαν.
24 Ἀνὴρ ἑταίρων πρὸς ἑταιρἰαν· καὶ ἔστι φίλος προσκολληθεὶς ὑπὲρ ἀδελφόν.		24 Ἄνθρωπος συνεταιρισμῶν συνδέεται πρὸς συμφεροντολογικὸν σκοπόν, ἀποβλέπων εἰς τὸ νὰ καρπωθῇ τὰ κέρδη τῆς ἑταιρείας· ὑπάρχει ὅμως καὶ φίλος εἰλικρινής, ὁ ὁποῖος συνδέεται καὶ προσκολλᾶται πρὸς τὸν φίλον παραπάνω ἀπὸ τὸν ἀδελφόν.