Πρωτότυπο Κείμενο
|
Ἑρμηνεία Ἰωάννου Κολιτσάρα
|
Ἑρμηνεία Παναγιώτη Τρεμπέλα
|
λοῦν
τις πάλιν στελλόμενος καὶ ἄγρια μέλλων
διοδεύειν κύματα, τοῦ φέροντος αὐτὸν
πλοίου σαθρότερον ξύλον ἐπιβοᾶται.
|
ὰν
πάλιν κανεὶς πρόκειται νὰ ἐπιχειρήσῃ
θαλασσινὸν ταξίδι καὶ μέλλει νὰ
διασχίσῃ ἄγρια κύματα, ἐπικαλεῖται
εἰς βοήθειάν του ἕνα ξύλινον
εἴδωλον, ἀσυγκρίτως ἀδυνατώτερον
ἀπὸ τὸ πλοῖον, ἐπὶ τοῦ
ὁποίου αὐτὸς ἐπιβαίνει.
|
δοὺ
καὶ ἕτερον παράδειγμα λαμβανόμενον ἀπὸ
τὰ διὰ πλοίων ταξίδια. Κάποιος ἄλλος πάλιν,
ποὺ ἐτοιμάζεται διὰ θαλάσσιον ταξίδιον καὶ
πρόκειται νὰ περάσῃ διὰ μέσου ἀγρίων
κυμάτων, ἐπικαλεῖται μετὰ φωνῆς ἰσχυρᾶς
ἄγαλμα ἐκ ξύλου, τὸ ὁποῖον εἶναι
πιὸ εὔθραυστον καὶ σάπιον ἀπὸ
τὸ ξύλον τοῦ πλοίου, τοῦ ὁποῖον
τὸν μεταφέρει. |
2
Ἐκεῖνο μὲν γὰρ ὄρεξις πορισμῶν
ἐπενόησε, τεχνῖτις δὲ σοφία
κατεσκεύασεν· |
2
Τοῦ μὲν πλοίου τὸ σχέδιον καὶ
τὴν κατασκευὴν ἐνέπνευσεν ἡ
ἐπιθυμία τοῦ κέρδους, ἡ δὲ
τεχνίτρα σοφία τὸ κατεσκεύασεν.
|
2
Εἶναι δὲ πιὸ στερεὸν τὸ ξύλινον
πλοῖον, διότι αὐτὸ μὲν τὸ ἐφεύρεν
ἡ ἐπιθυμία τοῦ πορισμοῦ κέρδους, τὸ
κατεσκεύασε δὲ μὲ δεξιότητα καὶ σοφίαν ὁ
τεχνίτης. |
3
ἡ δὲ σή, πάτερ, διακυβερνᾷ πρόνοια,
ὅτι ἔδωκες μὲν ἐν θαλάσσῃ
ὁδὸν καὶ ἐν κύμασι τρίβον
ἀσφαλῆ, |
3
Ὅμως, Πάτερ, ἡ ἰδική σου πρόνοια
κυβερνᾷ καὶ κατευθύνει τὸ πλοῖον
τοῦτο, διότι σὺ εἶσαι ἐκεῖνος,
ποὺ ἤνοιξες λεωφόρους εἰς τὴν
θάλασσαν καὶ ἀσφαλῆ δρόμον ἐπάνω
εἰς τὰ κύματα,
|
3
Ἡ Πρόνοιά σου ὅμως, ὦ Πάτερ, κυβερνᾷ
διὰ μέσου τῶν κυμάτων τὸ πλοῖον, διότι
Σὺ ἔχεις δώσει καὶ εἰς τὴν θάλασσαν
δρόμον καὶ ἐπὶ τῶν ταρασσομένων κυμάτων
ἀσφαλῆ πορείαν. |
4
δεικνὺς ὅτι δύνασαι ἐκ παντὸς
σώζειν, ἵνα κἂν ἄνευ τέχνης
τις ἐπιβῇ.
|
4
καὶ ἔτσι δείχνεις ὅτι σὺ δύνασαι
ἀπὸ κάθε κίνδυνον νὰ σώζῃς
τὸν ἄνθρωπον, ὥστε αὐτός, καὶ
ἂν δὲν ἔχῃ ναυτικὴν πεῖραν
καὶ τέχνην, νὰ ἠμπορῇ νὰ
ἐπιβιβάζεται εἰς τὸ πλοῖον διὰ
τὸ ταξίδι του.
|
4
Καὶ δείχνεις ἔτσι ὅτι ἠμπορεῖς
ἀπὸ πάντα κίνδυνοι νὰ σώζῃς·
ἵνα οὕτω ὑπὸ τὴν προστασίαν
σου εἶναι ἀσφαλὴς πᾶς τις, ἔστω
καὶ ἂν ἐπιβῇ ἐπὶ τῆς
θαλάσσης χωρὶς νὰ ἔχῃ γνῶσιν
τῆς ναυτικῆς τέχνης. |
5
Θέλεις δὲ μὴ ἀργὰ εἶναι
τὰ τῆς σοφίας σου ἔργα, διὰ
τοῦτο καὶ ἐλαχίστῳ ξύλῳ
πιστεύουσιν ἄνθρωποι ψυχὰς καὶ διελθόντες
κλύδωνα σχεδίᾳ διεσώθησαν.
|
5
Δὲν θέλεις τὰ ἔργα τῆς ἰδικῆς
σου σοφίας νὰ εἶναι ἄκαρπα καὶ
ἄσκοπα. Διὰ τοῦτο καὶ οἱ ἄνθρωποι
τολμοῦν, ἐμπιστευόμενοι τὴν ζωήν
των εἰς ἕνα μικρότατον ξύλον, νὰ
ἀντικρύζουν μὲ θάρρος καὶ νὰ
διασχίζουν τὴν τρικυμίαν, ἔστω καὶ
ἐπὶ μιᾶς ξυλίνης σχεδίας, καὶ
νὰ σώζωνται μὲ αὐτήν.
|
5
Ἐπειδὴ δὲ θέλεις τὰ ἔργα τῆς
σοφίας σου νὰ μὴ μείνουν ἀργά, διὰ
τοῦτο ἐφώτισες τοὺς ἀνθρώπους
νὰ κατασκευάσουν πλοῖα, καὶ ἐμπιστεύονται
τὴν ζωήν των εἰς ξύλον πλοίου ἐλάχιστον
ἐν σχέσει πρὸς τὰς θαλάσσας, ποὺ διαπλέουν,
καὶ ἀφοῦ διασχίσουν καὶ περάσουν διὰ
μέσου τῶν ταρασσομένων κυμάτων, σώζονται μὲ
αὐτό. |
6
Καὶ ἀρχῆς γὰρ ἀπολλυμένων
ὑπερηφάνων γιγάντων, ἡ ἐλπὶς
τοῦ κόσμου ἐπὶ σχεδίας καταφυγοῦσα
ἀπέλιπεν αἰῶνι σπέρμα γενέσεως
τῇ σῇ κυβερνηθεῖσα χειρί.
|
6
Κατὰ τὰς ἀρχὰς τοῦ κόσμου,
ὅταν διὰ τοῦ κατακλυσμοῦ κατεστρέφοντο
οἱ ὑπερήφανοι καὶ ἁμαρτωλοὶ
γίγαντες, ὀλίγοι ἄνθρωποι, ποὺ
ἦσαν ἐλπὶς τοῦ κόσμου, ὁ
Νῶε καὶ οἱ περὶ αὐτόν,
ἀφοῦ κατέφυγαν εἰς τὴν ξυλίνην
κιβωτόν, ἡ ὁποία ἐκυβερνᾶτο
ἀπὸ τὸ ἰδικόν σου χέρι,
ἐσώθησαν καὶ ἀφῆκαν εἰς
τὸν κόσμον σπέρμα μιᾶς νέας
γενεᾶς. |
6
Σώζονται, ἐπειδὴ Σὺ τοὺς κυβερνᾷς.
Διότι καὶ κατὰ τὴν ἀρχὴν τοῦ
κόσμου, ἐνῷ κατεστρέφοντο οἱ ὑπερήφανοι
γίγαντες, ὁ Νῶε, ἡ ἐλπὶς τοῦ
κόσμου, ἀφοῦ κατέφυγεν ἐπὶ μεγάλης
βάρκας, ἐπὶ τῆς γνωστῆς κιβωτοῦ,
διέσωσε καὶ ἀφῆκεν εἰς τὸν κόσμον
ἀπογόνους μελλούσης γενεᾶς, διότι ἡ κιβωτὸς
αὐτὴ ἐκυβερνήθη ἀπὸ τὴν
παντοδύναμον χεῖρα σου. |
7
Εὐλόγηται γὰρ ξύλον, δι' οὖ
γίνεται δικαιοσύνη. |
7
Διότι εἶναι εὐλογημένον τὸ ξύλον,
τὸ ὁποῖον χρησιμοποιεῖται δι' ἔργον
δίκαιον. |
7
Καὶ ἐκυβερνήθη ἀπὸ Σέ, διότι
εἶναι εὐλογημένον τὸ ξύλον, διὰ
τοῦ ὁποίου ἀσκεῖται δικαιοσύνη καὶ
ἀρετή. |
8
Τὸ χειροποίητον δέ, ἐπικατάρατον
αὐτὸ καὶ ὁ ποιήσας αὐτό,
ὅτι μὲν εἰργάζετο, τὸ δὲ
φθαρτὸν Θεὸς ὠνομάσθη. |
8
Τὸ ξύλινον ὅμως εἴδωλον εἶναι
ἐπικατάρατον καὶ αὐτὸ καὶ
ἐκεῖνος, ὁ ὁποῖος τὸ κατεσκεύασε.
Κατηραμένος ὁ ἄνθρωπος, διότι τὸ
κατεσκεύασε, κατηραμένον τὸ ξύλινον
αὐτὸ εἴδωλον, διότι, ἂν καὶ
φθαρτόν, ὠνομάσθη θεός!
|
8
Τὸ εἴδωλον ὅμως, ποὺ κατασκευάζεται
ἀπὸ ἀνθρώπινα χέρια, εἶναι ἐπικατάρατον
καὶ αὐτὸ καὶ ἐκεῖνος,
ποὺ ἐποίησε τοῦτο· διότι δὲν
ἔμενε μὲν οὗτος ἀργός, ἀλλ'
εἰργάσθη διὰ τὴν κατασκευήν του, αὐτὸ
ὅμως, ἐνῷ εἶναι φθαρτὸν καὶ
ὑπόκειται εἰς σαπίλαν, ὠνομάσθη θεός, ὁ
ὁποῖος εἶναι ἄφθαρτος καὶ αἰώνιος.
|
9
Ἐν ἴσῳ γὰρ μισητὰ Θεῷ
καὶ ὁ ἀσεβῶν καὶ ἡ ἀσέβεια
αὐτοῦ· |
9
Εἶναι ἐξ ἴσου μισητὸς εἰς τὸν
Θεὸν ὁ ἀσεβὴς καὶ τὰ ἀσεβῆ
αὐτοῦ ἔργα.
|
9
Διότι ἐξ ἴσου εἶναι μισητὰ εἰς
τὸν Θεὸν καὶ αὐτός, ποὺ ἀσεβεῖ
κατασκευάζων τὸ εἴδωλον, καὶ αὐτὸ
τοῦτο τὸ εἴδωλον, τὸ προϊὸν
τῆς ἀσεβείας, εἰς τὴν ὁποίαν
ἐκτρέπεται διὰ τῆς ἐργασίας του.
|
10
καὶ γὰρ τὸ προχθὲν σὺν τῷ
δράσαντι κολασθήσεται. |
10
Διὰ τοῦτο ἀκριβῶς καὶ τὸ
κατασκευασθὲν ἁμαρτωλὸν ἔργον θὰ
καταδικασθῇ μαζῆ μὲ τὸν δημιουργόν
του. |
10
Εἶναι ἐξ ἴσου μισητὰ καὶ τὰ
δύο ταῦτα εἰς τὸν Θεόν. Καὶ δι’ αὐτὸ
βεβαίως θὰ τιμωρηθῇ ἀπὸ τὸν
Θεὸν καὶ τὸ κατασκευασθὲν εἴδωλον
μαζὶ μὲ ἐκεῖνον, ποὺ τὸ
κατεσκεύασεν. |
11
Διὰ τοῦτο καὶ ἐν εἰδώλοις
ἐθνῶν ἐπισκοπὴ ἔσται, ὅτι
ἐν κτίσματι Θεοῦ εἰς βδέλυγμα
ἐγενήθησαν καὶ εἰς σκάνδαλα
ψυχαῖς ἀνθρώπων καὶ εἰς παγίδα
πόσιν ἀφρόνων. |
11
Διὰ τοῦτο ὁ Κύριος θὰ ἐπισκεφθῇ,
διὰ νὰ τιμωρήσῃ τὰ εἴδωλα
τῶν εἰδωλολατρικῶν ἐθνῶν, διότι
ἀνάμεσα εἰς τὰ δημιουργήματα
τοῦ Θεοῦ εὑρέθησαν καὶ τὰ
βδελυρὰ αὐτὰ εἴδωλα, σκάνδαλα
διὰ νὰ πίπτουν ψυχαὶ ἀνθρώπων
καὶ παγὶς ἀπωλείας διὰ τὰ
πόδια τῶν ἀσυνέτων.
|
11
Ἐπειδὴ δὲ εἶναι ἐξ ἴσου
μισητὰ εἰς τὸν Θεόν, δι’ αὐτὸ
καὶ εἰς τὰ εἴδωλα τῶν ἐθνικῶν
θὰ γίνῃ ἐν ὀργῇ καὶ καταστροφὴ
θεία ἐπίσκεψις καὶ κρίσις, διότι ἐν μέσῳ
τῆς δημιουργίας τοῦ Θεοῦ ἔγιναν ταῦτα
σιχαμερὰ καὶ βδελυκτά, ἀλλὰ καὶ
αἰτία σκανδάλου εἰς τὰς ψυχὰς τῶν
ἀνθρώπων καὶ παγίδα κάτω ἀπὸ τὰ
πόδια ἀνοήτων ἀνθρώπων, εἰς τὴν ὁποίαν
οὖτοι συνελήφθησαν εἰς καταστροφὴν καὶ
θάνατον. |
12
Ἀρχὴ γὰρ πορνείας ἐπίνοια
εἰδώλων, εὕρεσις δὲ αὐτῶν
φθορὰ ζωῆς. |
12
Διότι ἀρχὴ καὶ αἰτία τῆς
ἀποστασίας ἀπὸ τὸν Θεὸν
καὶ γενικῶς τῆς ἁμαρτωλότητος
εἶναι ἡ ἐπινόησις τῶν εἰδώλων.
Ἡ ἐφεύρεσις αὐτῶν εἶναι
καταστροφὴ τῆς ζωῆς τῶν ἀνθρώπων.
|
12
Ἀποτελοῦν δὲ παγίδα θανατηφόρον τὰ
εἴδωλα, διότι ἡ ἐπινόησις τῶν εἰδώλων
εἶναι αἰτία τῆς ἀπομακρύνσεως ἀπὸ
τοῦ Θεοῦ καὶ τῆς πνευματικῆς
πρῶτον, εἶτα δὲ καὶ τῆς σωματικῆς
πορνείας· ἡ ἐφεύρεσις δὲ αὐτῶν
εἶναι διαφθορὰ καὶ κατάρρευσις τῆς
ζωῆς. |
13
Οὔτε γὰρ ἦν ἀπ' ἀρχῆς
οὔτε εἰς τὸν αἰῶνα ἔσται·
|
13
Τὰ εἴδωλα αὐτὰ καὶ ἡ εἰδωλολατρεία
γενικώτερον οὔτε ἀπ' ἀρχῆς ὑπήρχαν
οὔτε καὶ εἰς τὸν αἰῶνα
τὸν ἄπαντα θὰ παραμείνουν.
|
13
Εἶναι δὲ πράγματι ἐπινόησις καὶ ἐφεύρεσις
ἡ εἰδωλολατρία, διότι αὕτη οὔτε ἐξ
ἀρχῇς τῆς δημιουργίας τοῦ ἀνθρώπου
ὑπῆρχεν, οὔτε θὰ ὑπάρχῃ
εἰς τὸ μέλλον αἰωνίως.
|
14
κενοδοξίᾳ γὰρ ἀνθρώπων εἰσῆλθεν
εἰς κόσμον, καὶ διὰ τοῦτο σύντομον
αὐτῶν τέλος ἐπενοήθη.
|
14
Λόγῳ τοῦ ἐγωϊσμοῦ καὶ
τῆς ματαιοδοξίας τῶν ἀνθρώπων
εἰσῆλθεν ἡ εἰδωλολατρεία εἰς
τὸν κόσμον καὶ διὰ τοῦτο ἐπιφυλάσσεται
εἰς τοὺς εἰδωλολάτρας ἕνα σύντομον
καὶ ἀπότομον τέλος.
|
14
Δὲν θὰ ὑπάρχῃ δὲ αἰωνίως
ἡ εἰδωλολατρία, διότι ἀπὸ τὴν
ματαιοδοξίαν τῶν ἀνθρώπων εἰσῆλθεν
εἰς τὸν κόσμον, καὶ διὰ τοῦτο
ἀπεφασίσθη ὑπὸ τοῦ Θεοῦ νὰ
εἶναι σύντομον τὸ τέλος τῶν εἰδώλων.
|
15
Ἀώρῳ γὰρ πένθει τρυχόμενος
πατήρ, τοῦ ταχέως ἀφαιρεθέντος,
τέκνου εἰκόνα ποιήσας, τὸν τότε
νεκρὸν ἄνθρωπον νῦν ὡς Θεὸν
ἐτίμησε καὶ παρέδωκε τοῖς ὑποχειρίοις
μυστήρια καὶ τελετάς. |
15
Ἰδοὺ πῶς ἤρχισεν ἡ εἰδωλολατρεία·
ἔνας πατέρας ταλαιπωρούμενος καὶ βασανιζόμενος
ἀπὸ τὸν πρόωρον θάνατον τοῦ
παιδιοῦ του κατεσκεύασεν εἰκόνα αὐτοῦ
τοῦ τέκνου του, τὸ ὁποῖον λίαν
ἐνωρὶς ἀνηρπάγη ἐκ μέσου
τῆς οἰκογενείας του. Τὸν τότε
λοιπὸν νεκρὸν ἄνθρωπον τὸν ἐτίμησε
τώρα ὡς θεόν, καὶ ἐθεσμοθέτησε
διὰ τοὺς ἀνθρώπους, ποὺ εἶχεν
ὑπὸ τὴν δικαιοδοσίαν του, μυστηριακὰς
ὑπὲρ ἐκείνου τελετάς.
|
15
Ἰδοὺ δὲ πῶς ἐκ ματαίων λόγων
εἰσῆλθεν ἡ εἰδωλολατρία εἰς
τὸν κόσμον· διότι ἕνας πατέρας, ὁ ὁποῖος
ἐβασανίζετο ἀπὸ πρόωρον πένθος, ἀφοῦ
κατεσκεύασεν εἰκόνα τοῦ παιδιοῦ του, ποὺ
τοῦ ἀφαιρέθηκε γρήγορα καὶ παράκαιρα
ἀπὸ τὸν θάνατον, τὸν ἄνθρωπον
αὐτόν, ποὺ ἦτο πλέον τότε νεκρός, τώρα τὸν
ἐτίμησεν ὡς θεὸν καὶ πρὸς τιμὴν
καὶ λατρείαν του παρέδωκε καὶ καθώρισεν εἰς
τοὺς ἐξαρτωμένους ἀπὸ αὐτὸν
δούλους καὶ ὑπεξουσίους νὰ τελοῦν
μυστήριο καὶ τελετάς. |
16
Εἶτα ἐν χρόνῳ κρατυνθὲν τὸ
ἀσεβὲς ἔθος ὡς νόμος ἐφυλάχθη,
καὶ τυράννων ἐπιταγαῖς ἐθρησκεύετο
τὰ γλυπτά, |
16
Κατόπιν δέ, καθὼς ἐπερνοῦσε
ὁ καιρός, ἐνισχύθη καὶ ἐπεκράτησεν
αὐτὴ ἡ ἀσεβὴς συνήθεια,
ἐτηρήθη ὡς νόμος καὶ διὰ
βασιλικῶν διαταγῶν ἐλατρεύθησαν ἔτσι
τὰ εἴδωλα.
|
16
Ἔπειτα, μὲ τὴν πάροδον τοῦ χρόνου,
ἀφοῦ ἐνισχύθη καὶ ἐπεκράτησε
τὸ ἀσεβὲς αὐτὸ ἔθιμον,
ἐφυλάχθη, σὰν νὰ ἦτο νόμος, καὶ
σύμφωνα μὲ τὰς διαταγὰς τῶν ματαιοδόξων
καὶ ὑπὸ ἰδιοτελῶν κολάκων παρακινουμένων
ἀρχόντων τὰ σκαλιστὰ εἴδωλα ἐλατρεύοντο.
|
17
οὕς ἐν ὄψει μὴ δυνάμενοι τιμᾶν
ἄνθρωποι διὰ τὸ μακρὰν οἰκεῖν,
πόρρωθεν ὄψιν ἀνατυπωσάμενοι, ἐμφανῆ
εἰκόνα τοῦ τιμωμένου βασιλέως
ἐποίησεν, ἵνα τὸν ἀπόντα
ὡς παρόντα κολακεύωσι διὰ τῆς
σπουδῆς. |
17
Ἔπειτα οἱ ἄνθρωποι θέλουν νὰ
τιμήσουν μερικοὺς προσωπικῶς, ἐπειδὴ
ὅμως ἐκεῖνοι κατοικοῦν μακρὰν
καὶ δὲν ἠμποροῦν νὰ τοὺς
τιμήσουν, ὅπως θέλουν, ἀπετύπωσαν
τὴν μορφήν των, κατεσκεύασαν φανερὰν
καὶ θεατὴν εἰς ὅλους τὴν εἰκόνα
τοῦ τιμωμένου βασιλέως καὶ ἔτσι
χάρις εἰς τὸν ζῆλον των αὐτὸν
ἐκολάκευαν τὸν ἀπόντα μὲ
τιμητικὴν προσκύνησιν, ὡς ἐὰν
ἦτο ἐκεῖ παρών.
|
17
Ἑτέρα περίπτωσις θεοποιήσεως τῶν βασιλέων
ἐκείνων δηλαδή, τοὺς ὁποίους οἱ ἄνθρωποι
δὲν ἠδύναντο νὰ τιμήσουν κατὰ
πρόσωπον καὶ ἐπὶ παρουσία των, διότι κατῴκουν
μακρὰν καὶ εἰς ἄλλον τόπον, ἀφοῦ
ἀπετύπωσαν τὴν μακρόθεν διὰ τῆς φαντασία,
θεωμένην ὑπ’ αὐτῶν μορφήν, ἔκαμαν
ὁρατὴν καὶ πρὸ τῶν ὀφθαλμῶν
των φανερὰν μίαν εἰκόνα τοῦ βασιλέως, τὸν
ὁποῖον ἤθελαν νὰ τιμήσουν, ἵνα
τοιουτοτρόπως κολακεύσουν καὶ προσκυνήσουν τὸν
ἀπόντα βασιλέα μὲ τὴν ἰδίαν σπουδὴν
καὶ φροντίδα, ὡς νὰ ἦτο παρών.
|
18
Εἰς ἐπίτασιν δὲ θρησκείας καὶ
τοὺς ἀγνοοῦντας ἡ τοῦ τεχνίτου
προετρέψατο φιλοτιμία·
|
18
Εἰς ἐνίσχυσιν δὲ
αὐτῆς τῆς εἰδωλολατρικῆς
θρησκείας καὶ πρὸς
ἐπέκτασίν της εἰς τοὺς ἀγνοοῦντας
συνετέλεσε καὶ ἡ φιλοδοξία τοῦ
καλλιτέχνου τῶν εἰδώλων.
|
18
Πρὸς αὔξησιν δὲ καὶ μεγαλυτέραν ἐνίσχυσιν
τῆς δεισιδαιμονίας καὶ πεπλανημένης ταύτης θρησκεία,
ὤθησε καὶ παρεκίνησε τοὺς εὑρισκομένους
εἰς ἄγνοιαν καὶ τρίτη τις αἰτία. Εἶναι
δὲ αὕτη ἡ ματαιοδοξία καὶ φιλοτιμία
τοῦ τεχνίτου. |
19
ὁ μὲν γὰρ τάχα τῷ κρατοῦντι
βουλόμενος ἀρέσαι, ἐξεβιάσατο
τῇ τέχνῃ τὴν ὁμοιότητα
ἐπὶ τὸ κάλλιον·
|
19
Διότι ὁ μὲν καλλιτέχνης, ἐπιθυμῶν
προφανῶς νὰ φανῇ ἀρεστὸς εἰς
τὸν βασιλέα, διέθεσε καὶ ἐξεδαπάνησε
ὅλην αὐτοῦ τὴν καλλιτεχνικὴν
δεξιότητα, διὰ νὰ κάμῃ τὸ
ἄγαλμα ὅσον τὸ δυνατὸν ὠραιότερον.
|
19
Λέγομεν ματαιοδοξίαν τοῦ τεχνίτου, διότι αὐτός,
ἐπειδὴ πιθανώτατα ἤθελε νὰ ἀρέσῃ
εἰς αὐτόν, ποὺ εἶχε τὴν ἐξουσίαν,
κατέβαλε πᾶσαν προσπάθειαν μέχρι τοῦ νὰ
ἐκβιάσῃ καὶ ἐξαντλήσῃ
ὅλην τὴν δεξιότητα τῆς τέχνης του, διὰ
νὰ ἐπιτύχῃ ὁμοίωμα τῆς εἰκόνος,
ὅσον τὸ δυνατὸν ὡραιότερον ἀπὸ
τὸ πρωτοτύπον. |
20
τὸ δὲ πλῆθος ἐφελκόμενον διὰ
τὸ εὔχαρι τῆς ἐργασίας, τὸν
πρὸ ὀλίγου τιμηθέντα ἄνθρωπον
νῦν σέβασμα ἐλογίσαντο.
|
20
Ὁ δὲ λαὸς ἐλκυόμενος ἀπὸ
τὸ καλλιτεχνικὸν αὐτὸ ἔργον
τοῦ τεχνίτου παρασύρεται,
ὥστε νὰ θεωρήσῃ
τώρα ὡς θεὸν αὐτόν, ποὺ
πρὸ ὀλίγου ἐτίμα ὡς ἄνθρωπον.
|
20
Τὸ πλῆθος ὅμως τῶν ἀγνοούντων
ἀνθρώπων, ἐπειδὴ εἱλκύετο ἀπὸ
τὴν χάριν καὶ εὐμορφίαν τοῦ καλλιτεχνήματος,
αὐτόν, ὁ ὁποῖος μόλις πρὸ ὀλίγου
ἐτιμήθη ὡς ἄνθρωπος, τὸν ἐθεώρησαν
τώρα ὡς ἄξιον σεβασμοῦ καὶ λατρείας.
|
21
Καὶ τοῦτο ἐγένετο τῷ βίῳ
εἰς ἔνεδρον, ὅτι ἢ συμφορᾷ ἢ
τυραννίδι δουλεύσαντες ἄνθρωποι τὸ
ἀκοινώνητον ὄνομα λίθοις καὶ
ξύλοις περιέθεσαν. |
21
Αὐτὸ ὅμως τὸ ἄγαλμα ἔγινε
διὰ τὴν ζωὴν τῶν ἀνθρώπων
παγὶς καὶ σκάνδαλον. Διότι οἱ
ἄνθρωποι εἴτε ἐπειδὴ περιέπεσαν
εἰς κάποιαν συμφοράν, ἀπὸ
τὴν ὁποίαν δὲν ἔβλεπαν
λύτρωσιν, εἴτε διότι ἐξηναγκάσθησαν
ἀπὸ κάποιον τύραννον, ἀπέδωσαν
τὸ ἀνέκφραστον ὄνομα τοῦ Θεοῦ
εἰς λίθους καὶ εἰς ξύλα.
|
21
Καὶ ἡ κατὰ τοὺς τρόπους τούτους εἴσοδος
αὕτη τῆς εἰδωλολατρίας εἰς τὸν
κόσμον ἔγινε διὰ τὸν βίον τῶν ἀνθρώπων
παγίδα καὶ ἐνέδρα ἀποπλανήσεως, διότι οἱ
ἄνθρωποι οὗτοι, ἐπειδὴ κατέστησαν
δοῦλοι εἴτε εἰς τὴν συμφορὰν
εἴτε εἰς τὴν ἐξουσίαν τῶν τυράννων,
περιέβαλον λίθους καὶ ξύλα μὲ τὸ Ὄνομα
ἐκεῖνο, τὸ ὁποῖον δὲν
ἐπιτρέπεται, οὔτε εἶναι δυνατὸν νὰ
ἀποδοθῇ καὶ εἰς ἄλλον τινά.
|
22
Εἶτ' οὐκ ἤρκεσε τὸ πλανᾶσθαι
περὶ τὴν τοῦ Θεοῦ γνῶσιν, ἀλλὰ
καὶ μεγάλῳ ζῶντες ἀγνοίας
πολέμῳ τὰ τοσαῦτα κακὰ εἰρήνην
προσαγορεύουσιν. |
22
Ἔπειτα, ὡς ἐὰν
δὲν ἦτο ἀρκετὸν δι' αὐτοὺς
νὰ πλανῶνται εἰς τὴν περὶ τοῦ
ἀληθινοῦ Θεοῦ γνῶσιν, περιέπεσαν
καὶ εἰς ἄλλα
κακά. Ζῶντες ἐξ αἰτίας τῆς
ἀγνοίας των αὐτῆς
εἰς διαρκῆ πόλεμον μὲ τὸν ἑαυτόν
των καὶ μὲ τοὺς ἄλλους,
ὀνομάζουν εἰρήνην τὰς τόσας
καὶ τέτοιας συμφοράς των.
|
22
Ἔπειτα δὲν ὑπῆρξεν ἀρκετὸν
εἰς αὐτοὺς τὸ νὰ πλανῶνται
περὶ τὴν γνῶσιν τοῦ ἀληθινοῦ
Θεοῦ, ἀλλ’ ἐπειδὴ ἔζων καὶ
εἰς μεγάλον ἐσωτερικὸν πόλεμον καὶ
ἠθικὸν σκοτισμὸν ἐξ αἰτίας τῆς
ἀγνοίας των, εἰς τὰ τόσον πολλὰ κακά,
εἰς τὰ ὁποῖα ἐνέπεσαν, ἔδωκαν
τὸ ὄνομα τῆς εἰρήνης.
|
23
Ἢ γὰρ τεκνοφόνους τελετὰς ἢ
κρύφια μυστήρια ἢ ἔμμανεις ἐξ
ἄλλων θεσμῶν κώμους ἄγοντες,
|
23
Αὐτοί, ἐκτρεπόμενοι εἰς ἀηδεῖς
τελετάς, θυσίας τῶν τέκνων των ἢ
εἰς κρυφὰς μυστηριώδεις λατρείας ἢ
εἰς ἐξάλλους ὀργιαστικὰς
εὐωχίας ξένων θεοτήτων,
|
23
Ὑπῆρξαν δὲ πολὺ μεγάλα τὰ κακὰ
ταῦτα. Διότι διεξάγοντες τελετάς, εἰς τὰς
ὁποίας ἐθυσίαζον τὰ τέκνα των, ἢ
ἀπόκρυφα μυστήρια ἢ μετὰ μανίας παραδιδόμενοι
εἰς ἀκόλαστα ὄργια καὶ συμπόσια ἐθίμων
καὶ νόμων ξένης προελεύσεως, |
24
οὔτε βίους οὔτε γάμους καθαροὺς
ἔτι φυλάσσουσιν, ἕτερος δ' ἕτερον
ἢ λοχῶν ἀναιρεῖ ἢ νοθεύων
ὀδυνᾷ. |
24
οὔτε ζωὴν οὔτε γάμους καθαροὺς
κατορθώνουν νὰ διατηρήσουν, ἀλλὰ
ἐπιβουλεύεται ὁ ἐνας τὸν ἄλλον
εἴτε φονεύων αὐτὸν κρυφίως εἴτε
καταδολιευόμενος τὸν
βυθίζει εἰς ὀδύνην.
|
24
οὔτε τὴν ζωήν των οὔτε τοὺς
γάμους των διατηροῦν πλέον καθαρούς, ἀλλὰ
παραμονεύων ὁ ἕνας τὸν ἄλλον φονεύει
αὐτὸν ἢ τοῦ προκαλεῖ λύπην καὶ
στενοχώριαν, ἐξαπατῶν τοῦτον διὰ τῆς
μοιχείας. |
25
Πάντας δ' ἐπιμίξ ἔχει αἷμα καὶ
φόνος, κλοπὴ καὶ δόλος, φθορά,
ἀπιστία, ταραχή, ἐπιορκία, θόρυβος
ἀγαθῶν, |
25
Πάντες δὲ καὶ πανταχοῦ οἱ εἰδωλολάτραι
φύρδην μίγδην εἶναι ἔνοχοι δι' αἵματα
καὶ φόνους, διὰ κλοπὰς καὶ δολιότητας,
διὰ διαφθορὰν καὶ δι' ἀνειλικρίνειαν,
διὰ ταραχὴν καὶ ἐπιορκίαν, διὰ
δημιουργίαν ταραχῶν εἰς βάρος τῶν
δικαίων καὶ φιλησύχων
ἀνθρώπων,
|
25
Εἰς τὸν καθένα τους δὲ ὑπάρχουν μέσα
του ὅλα ἀνακατευμένα, τὸ αἷμα καὶ
ὁ φόνος, ἡ κλοπὴ καὶ ἡ δολία
ἀπάτη, ἡ διαφθορά, ἡ ἀνειλικρίνεια
καὶ ἔλλειψις ἐμπιστοσύνης, ταραχώδης ἀνησυχία,
ἐπιορκία, διωγμὸς καὶ ξεσήκωμα ἀνθρώπων
φιλησύχων καὶ ἀγαθῶν·
|
26
χάριτος ἀμνησία, ψυχῶν μιασμός,
γενέσεως ἐναλλαγή, γάμων ἀταξία,
μοιχεία καὶ ἀσέλγεια.
|
26
διὰ λησμοσύνην εὐεργεσιῶν, διὰ
μιάσματα ψυχικὰ καὶ σοδομικὰς ἁμαρτίας,
ἀταξίας γάμων, μοιχείας καὶ
ἀσελγείας.
|
26
ἐξ ἀγνωμοσύνης ἐπιλησμοσύνη τῶν εὐεργεσιῶν,
μολυσμὸς τῶν ψυχῶν, μεταβολὴ τοῦ
φύλου διὰ τῆς παρὰ φύσιν ἀσελγείας,
ἀταξία εἰς τοὺς γάμους διὰ τῶν
εὐκόλων διαζυγίων καὶ τῆς ἄνευ
λόγου διαλύσεως αὐτῶν, μοιχεία καὶ ἀσέλγεια.
|
27
Ἡ γὰρ τῶν ἀνωνύμων εἰδώλων
θρησκεία παντὸς ἀρχὴ κακοῦ καὶ
αἰτία καὶ πέρας ἐστίν·
|
27
Διότι ἡ θρησκεία τῶν εἰδώλων,
τῶν ὁποίων οὔτε τὰ ὀνόματα
δὲν πρέπει νὰ ἀναφέρῃ
κανείς, εἶναι ἡ πηγή, ἡ αἰτία
καὶ ἡ ὁλοκλήρωσις
παντὸς κακοῦ.
|
27
Ὑπάρχουν δὲ ὅλα αὐτὰ τὰ
κακὰ ἀνακατευμένα, διότι ἡ λατρεία τῶν
εἰδώλων, τὰ ὁποῖα οὔτε ἔχουν
ὄνομα οὔτε ἐπιτρέπεται ἀπὸ τὸν
θεῖον νόμον νὰ κατονομάζωνται, εἶναι ἡ
ἀρχὴ καὶ ἡ αἰτία καὶ τὸ
τέρμα παντὸς κακοῦ. |
28
ἢ γὰρ εὐφραινόμενοι μεμήνασιν
ἢ προφητεύουσι ψευδῆ ἢ ζῶσιν
ἀδίκως ἢ ἐπιορκοῦσι
ταχέως. |
28
Διότι οἱ εἰδωλολάτραι ἢ κατὰ
τὰ συμπόσιά των
περιπίπτουν καὶ καταλήγουν εἰς μανίαν,
ἢ διδάσκουν καὶ προαναγγέλουν ψευδολογίας,
ἢ ζοῦν ἀδικοῦντες ὁ ἐνας
τὸν ἄλλον, ἢ καταπατοῦν ἀμέσως
τοὺς ὅρκους, ποὺ δίδουν.
|
28
Εἶναι δὲ αἰτία παντὸς κακοῦ
ἡ εἰδωλολατρία, διότι οἱ εἰδωλολάτραι,
ἢ ὅταν εὐφραίνωνται καὶ διασκεδάζουν,
ἐκτρέπονται εἰς μανιώδη καὶ τρελλὰ
ὄργια, ἢ προφητεύουν ψευδεῖς καὶ ἀπατηλὰς
προρρήσεις, ἢ ζοῦν μὲ ἀδικίας εἰς
βάρος τῶν πλησίον των καὶ χωρὶς κανένα δισταγμόν,
ἀλλὰ μὲ κάθε εὐκολίαν ψευδορκοῦν.
|
29
Ἀψύχοις γὰρ πεποιθότες εἰδώλοι
κακῶς ὀμόσαντες, ἀδικηθῆναι
οὐ προσδέχονται.
|
29
Ἀκριβῶς διότι πιστεύουν εἰς
τὰ ἄψυχα εἴδωλα δὲν φοβοῦνται,
μήπως τιμωρηθοῦν ἀπὸ αὐτά,
ὅταν ὁρκισθοῦν ψευδῶς.
|
29
Ψευδορκοῦν δὲ εὔκολα, διότι, ἐπειδὴ
πιστεύουν εἰς ἄψυχα εἴδωλα, δὲν περιμένουν
καὶ δὲν φοβοῦνται νὰ τιμωρηθοῦν
ἀπὸ αὐτά, ἐὰν ὁρκισθοῦν
ψευδῶς. |
30
Ἀμφότερα δὲ αὐτοὺς
μετελεύσεται τὰ δίκαια, ὅτι
κακῶς ἐφρόνησαν περὶ Θεοῦ προσχόντες
εἰδώλοις καὶ
ἀδίκως ὤμοσαν ἐν δόλῳ
καταφρονήσαντες ὀσιότητος·
|
30
Ἀλλὰ ὀπωσδήποτε θὰ ἐκσπάσῃ
ἐναντίον των τιμωρία διὰ τὰ
δύο αὐτὰ κακά. Πρῶτον μὲν
διότι ψευδὲς φρόνημα περὶ τοῦ
Θεοῦ ἐμόρφωσαν καὶ παρεδέχθησαν,
δεύτερον δὲ διότι ψευδῶς ὡρκίσθησαν
καὶ διὰ τῆς δολίας αὐτῆς
πράξεώς των κατεφρόνησαν τὴν ἁγιότητα.
|
30
Ἀντιθέτως ὅμως πρὸς τὴν ἀπατηλὴν
ταύτην ἐλπίδα των, θὰ ἐπακολουθήσῃ
εἰς αὐτοὺς ἡ τιμωρία καὶ διὰ
τὰ δύο κακὰ καὶ ἁμαρτήματά των,
καὶ διότι δηλαδὴ ἐσχημάτισαν ἐσφαλμένον
καὶ πεπλανημένον φρόνημα καὶ ἰδέαν περὶ
τοῦ Θεοῦ, δίδοντες σημασίαν καὶ προσοχὴν
εἰς τὰ εἴδωλα, καὶ διότι ὡρκίσθησαν
ψευδῶς καὶ ἀδίκως, διὰ νὰ ἐξαπατήσουν
καὶ δολιευθοῦν τὸν πλησίον των, περιφρονήσαντες
τὴν ἱερότητα τοῦ ὅρκου.
|
31
οὐ γὰρ ἡ τῶν ὀμνυομένων
δύναμις, ἀλλ' ἡ τῶν ἁμαρτανόντων
δίκη, ἐπεξέρχεται ἀεὶ τὴν
τῶν ἀδίκων παράβασιν. |
31
Διότι δὲν εἶναι ἡ δύναμις τῶν
εἰδώλων, ἐπὶ τῶν ὁποίων
αὐτοὶ ὡρκίσθησαν ποὺ θὰ
τοὺς τιμωρήσῃ, ἄλλα ἡ θεία
δίκη, ἡ ἐπιφυλασσομένη ἐναντίον
τῶν ἁμαρτωλῶν καὶ ἡ ὁποία
πάντοτε ἐπέρχεται ἐναντίον τῶν
ἀσεβῶν διὰ τὰς παραβάσεις των.
|
31
Ἀποτελεῖ δὲ περιφρόνησιν ἱερῶν
καὶ ἡ ψευδορκία αὐτή, παρὰ τὸ
ὅτι ὁ ὅρκος δίδεται εἰς ψευδεῖς
θεούς, διότι οὐχὶ ἡ δύναμις τῶν εἰδώλων,
εἰς τὰ ὁποῖα ὡρκίσθησάν οἱ
ψεύδορκοι οὗτοι, ἀλλ’ ἡ δικαία τιμωρία
ἐπιπίπτει καὶ ἐπέρχεται ἀδυσωπήτως
πάντοτε κατὰ τῆς παραβάσεως τῶν ἀδίκων
καὶ ἀσεβῶν. |